Tại Hội nghị "Hỗ trợ hợp tác xã tiêu biểu nâng cao năng lực tiếp cận vốn vay và kết nối giao thương và chuyển đổi số" do Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tổ chức sáng 12/4, đại diện Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) và Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) đã đưa ra loạt giải pháp thiết thực nhằm thúc đẩy khả năng tiếp cận vốn của khu vực kinh tế tập thể.

Lãnh đạo Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phát biểu tại sự kiện.

Những cam kết mạnh mẽ về tài chính, chính sách và phối hợp liên ngành đã cho thấy vai trò đồng hành của ngành ngân hàng trong việc hỗ trợ hợp tác xã (HTX) phát triển bền vững và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.

Đại diện Agribank nhấn mạnh vai trò tiên phong của ngân hàng trong việc cung cấp tín dụng cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Với tổng dư nợ cho vay nền kinh tế tính đến hết quý I/2025 đạt 1,78 triệu tỷ đồng, Agribank dành gần 1,1 triệu tỷ đồng để phục vụ lĩnh vực "Tam nông", với khoảng 3 triệu khách hàng đang vay vốn.

Agribank hiện là ngân hàng thương mại duy nhất xây dựng quy chế tín dụng riêng đối với HTX và triển khai cơ chế cho vay ưu đãi như: không yêu cầu tài sản bảo đảm tối đa 1 tỷ đồng đối với HTX nông thôn, 2 tỷ đồng cho HTX nuôi trồng thủy sản, và 3 tỷ đồng đối với liên hiệp HTX ngành thủy sản. Đặc biệt, đối với các HTX tham gia chuỗi giá trị, mức cho vay không tài sản bảo đảm có thể lên tới 80% tổng giá trị dự án.

Tính đến 31/3/2025, dư nợ cho vay HTX của Agribank đạt gần 1.916 tỷ đồng, tăng 2,6% so với cuối năm 2024. Tuy nhiên, tỷ trọng này vẫn còn khiêm tốn, chỉ chiếm khoảng 0,11-0,12% trong tổng dư nợ toàn hệ thống.

Đại diện Agribank thẳng thắn chỉ ra nhiều rào cản khiến HTX khó tiếp cận vốn vay như thiếu tài sản bảo đảm, năng lực quản trị hạn chế, không có hóa đơn chứng từ hợp lệ, quy mô sản xuất nhỏ và thiếu liên kết chuỗi giá trị bền vững.

Trước thực trạng đó, Agribank đề xuất bốn nhóm giải pháp trọng tâm. Thứ nhất, tiếp tục đẩy mạnh tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn thông qua các chương trình cho vay theo chuỗi giá trị đối với mặt hàng chủ lực như lúa gạo, cà phê, thủy sản và tích cực hỗ trợ HTX tham gia xây dựng nông thôn mới.

Thứ hai, triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao vùng Đồng bằng sông Cửu Long, trong đó Agribank là ngân hàng được chọn thí điểm cho vay. Các HTX sẽ đóng vai trò nòng cốt triển khai mô hình sản xuất phát thải thấp, ngân hàng sẽ hỗ trợ lãi suất tối thiểu 1%/năm so với thông thường.

Thứ ba, thúc đẩy tín dụng xanh với các gói vay ưu đãi dành cho HTX trồng rừng, sản xuất hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững. Thứ tư, đơn giản hóa thủ tục vay vốn và đẩy mạnh số hóa quy trình tín dụng, tạo điều kiện thuận lợi để HTX tiếp cận vốn ngân hàng nhanh chóng và hiệu quả.

Về phía Ngân hàng Chính sách Xã hội, đại diện đơn vị cho biết hiện đang triển khai ba chương trình tín dụng chính hỗ trợ hợp tác xã, gồm: cho vay hỗ trợ tạo việc làm, cho vay thương nhân vùng khó khăn và cho vay phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị. Cụ thể, chương trình cho vay tạo việc làm hỗ trợ tối đa 2 tỷ đồng cho mỗi dự án, hoặc 100 triệu đồng/người lao động.

Chương trình cho vay thương nhân tại vùng khó khăn cấp tối đa 1 tỷ đồng/khách hàng với lãi suất 9%/năm. Đặc biệt, chương trình cho vay theo chuỗi giá trị áp dụng cho HTX có ít nhất 70% lao động là người dân tộc thiểu số, với mức vay tối đa 2 tỷ đồng, lãi suất ưu đãi 3,96%/năm.

Tính đến 31/3/2025, tổng dư nợ chương trình cho vay tạo việc làm đạt trên 114.645 tỷ đồng, trong đó dư nợ dành cho HTX và tổ hợp tác đạt 54,74 tỷ đồng với 71 khách hàng còn dư nợ.

Tuy nguồn vốn còn hạn chế, nhưng NHCSXH đã và đang là kênh tín dụng quan trọng hỗ trợ HTX quy mô nhỏ, hoạt động tại vùng sâu, vùng xa, góp phần thực hiện chính sách an sinh xã hội của Nhà nước.

Tại hội nghị, cả Agribank và NHCSXH đều đưa ra nhiều kiến nghị nhằm tháo gỡ khó khăn cho HTX trong quá trình tiếp cận vốn. Về phía cơ quan quản lý, hai ngân hàng đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành liên quan sớm ban hành cơ chế chính sách thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị, hỗ trợ xúc tiến thương mại, khuyến khích lực lượng lao động trẻ tham gia làm việc tại các HTX.

Đối với các địa phương, cần tăng cường phối hợp với ngân hàng trong việc xây dựng mô hình sản xuất quy mô lớn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, đồng thời phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong hỗ trợ HTX.

Về phía các HTX, cần nâng cao tính minh bạch tài chính, chuẩn hóa mô hình hoạt động, tăng cường năng lực quản trị và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, từ đó tạo điều kiện thuận lợi khi vay vốn ngân hàng.

Có thể nói, trong bối cảnh kinh tế hợp tác ngày càng được chú trọng, việc các ngân hàng thương mại và ngân hàng chính sách cùng vào cuộc hỗ trợ tín dụng cho HTX không chỉ góp phần giải quyết bài toán vốn, mà còn đóng vai trò then chốt trong thúc đẩy nông nghiệp hiện đại, phát triển bền vững và bao trùm.

Những giải pháp đồng bộ và cam kết mạnh mẽ từ Agribank và NHCSXH kỳ vọng sẽ mở ra hướng đi mới, giúp HTX phát triển ổn định, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế và xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn tới.