Toàn cảnh hội nghị của Chính phủ về công tác xây dựng, hoàn thiện và thi hành pháp luật (Ảnh Duy Linh).

Tại hội nghị của Chính phủ về công tác xây dựng, hoàn thiện và thi hành pháp luật sáng 24/11, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu khẳng định, từ đầu nhiệm kỳ khoá 12 tới nay, Quốc hội đã ban hành được hệ thống pháp luật ngày càng đồng bộ, thống nhất, công khai minh bạch, phù hợp luật pháp quốc tế, tạo ra hành lang pháp lý để phát triển đất nước và hội nhập quốc tế, đảm bảo quốc phòng an ninh.

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, với Quốc hội Việt  Nam, lập pháp là 1 trong 3 chức năng quan trọng nhất. Thời gian qua khiêm tốn mà nói đã có được kết quả xây dựng pháp luật cả về quy mô và tốc độ. Từ đầu nhiệm kỳ khoá 12 tới nay, Quốc hội đã ban hành được 275 luật, nghị quyết, Chính phủ ban hành hơn 1000 nghị định, Thủ tướng ban hành 465 quyết định, chỉ thị, địa phương ban hành hàng ngàn văn bản quy phạm pháp luật.

Hệ thống pháp luật như thế rất đồ sộ, bao quát toàn bộ lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội, Phó chủ tịch đánh giá.

Bên cạnh kết quả, theo Phó chủ tịch cũng phải thẳng thắn thừa nhận xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật còn nhiều hạn chế, yếu kém. Hệ thống pháp luật còn nhiều quy định chưa đồng bộ, tính khả thi chưa cao, tính ổn định còn hạn chế,  đời sống các văn bản còn thấp, thường xuyên phải sửa đổi, một số quy định còn chồng chéo. Pháp luật về đầu tư, kinh doanh còn vướng mắc, cần tiếp tục rà soát để bố sung, sửa đổi, hoàn thiện.

Ông nhấn mạnh, tổ chức thi hành luật pháp là một khâu yếu, các báo cáo đưa ra Quốc hội đã thừa nhận điều này, nên trên thực tế có những việc người ta vi phạm pháp luật "hồn nhiên", chứng tỏ ý thức thực hiện pháp luật chưa nghiêm, nhất là luật lệ về an toàn giao thông, về vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường…

Có những người nước ngoài đến Việt Nam, họ thấy những vi phạm của người Việt rất "hồn nhiên" - ông Lưu nhấn mạnh.

Đây cũng là vấn đề từng được một số vị khác nhắc đến nhiều lần tại nghị trường, rằng tại sao cùng là một người nhưng khi ra nước ngoài thì chấp hành pháp luật rất nghiêm, còn ở trong nước thì ngược lại. 

Từ tình hình trên, theo Phó chủ tịch cần tiếp tục phải đổi mới về tư duy cả về xây dựng, hoàn thiện thể chế và thi hành pháp luật, nhất là cần tập trung mạnh hơn cho tổ chức thực hiện pháp luật.

Phó chủ tịch nêu rõ, công tác xây dựng pháp luật tới đây hướng tới những định hướng lớn: xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, trọng tâm thứ hai là hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN. Thứ ba, tiếp tục thể chế hoá, cụ thể hoá quy định của Hiến pháp 2013 về đảm bảo quyền con người, quyền công dân, quyền làm chủ của người dân, thứ tư là bảo đảm hội nhập quốc tế trong bối cảnh hoà nhập sâu rộng vào thế giới.

Về tổ chức thực hiện pháp luật, Phó chủ tịch đề nghị Chính phủ, đặc biệt là Bộ Tư pháp cần phải chuyển đổi tư duy từ trách nhiệm của cơ quan nhà nước sang nhận thức, trách nhiệm của người dân trong việc tự tìm hiểu pháp luật, tự thực thi, tuân thủ pháp luật.

"Trong 1 xã hội mọi người đều tuân thủ pháp luật thì xã hội sẽ phồn vinh, phát triển. Không  biết Thủ tướng và các phó thủ tướng có đồng ý với tôi không, nhưng nếu như các doanh nghiệp, các nhà đầu tư, người dân đều tuân thủ pháp luật thì sẽ có môi trường rất lành mạnh, rất an toàn cho sản xuất kinh doanh và mọi quan hệ xã hội" - ông Lưu phát biểu.

Phó chủ tịch cũng lưu ý, để nâng cao tính khả thi thì cần đánh giá sâu sắc toàn diện chính sách mới, tham khảo rộng rãi và dự báo được tác động của những chính sách mới trong xây dựng luật.

Nhiều văn bản hiện nay, nhất là chủ trương chính sách về an sinh xã hội ban hành ra nhưng chưa dự tính được tác động, nguồn lực tài chính nên khi ra đời sống thì thường chậm và vướng. Kinh nghiệm các nước trước khi ban  hành một đạo luật họ hỏi rõ biên chế cần bao nhiêu, kinh phí ra sao rồi mới quyết định bành - Phó chủ tịch Uông Chu Lưu phát biểu.