Việt Nam lần đầu tiên triển khai kháng thể đơn dòng phòng virus RSV cho trẻ em

Việt Nam đã chính thức ra mắt và triển khai tiêm kháng thể đơn dòng Beyfortus (Nirsevimab) của Sanofi, nhằm phòng virus hợp bào hô hấp RSV, nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi và viêm tiểu phế quản nặng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Là kháng thể đơn dòng thế hệ mới, Nirsevimab được sản xuất bằng công nghệ sinh học tái tổ hợp tiên tiến, cung cấp trực tiếp kháng thể đặc hiệu giúp cơ thể tạo miễn dịch ngay sau tiêm, thay vì phải chờ từ hai đến bốn tuần để tự sinh kháng thể như vắc-xin thông thường.

Bác sỹ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết, Nirsevimab là kháng thể đơn dòng thế hệ mới do Sanofi (Pháp) phát triển và được sản xuất tại nhà máy hiện đại ở Mỹ.

Đây là một trong những “vũ khí phòng bệnh được mong chờ nhất” từ cả giới chuyên môn lẫn các bậc phụ huynh nhằm đối phó với dịch bệnh hô hấp nặng ở trẻ nhỏ.

Là kháng thể đơn dòng thế hệ mới, Nirsevimab được sản xuất bằng công nghệ sinh học tái tổ hợp tiên tiến, cung cấp trực tiếp kháng thể đặc hiệu giúp cơ thể tạo miễn dịch ngay sau tiêm, thay vì phải chờ từ hai đến bốn tuần để tự sinh kháng thể như vắc-xin thông thường.

Giải pháp này được xem là bước tiến đột phá trong việc phòng ngừa RSV cho nhiều nhóm trẻ khác nhau, từ trẻ sinh non, có bệnh nền đến trẻ khỏe mạnh, đủ tháng, nhóm vốn chiếm phần lớn các ca nhập viện do RSV gây ra.

Tính đến tháng 10/2025, Nirsevimab đã được phê duyệt tại gần 60 quốc gia, trong đó có Mỹ, Pháp, Anh, Canada, Nhật Bản, Úc và được đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia tại hơn 25 nước phát triển.

PGS-TS.Vũ Huy Trụ, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, RSV là tác nhân hàng đầu gây viêm phổi, viêm tiểu phế quản, khiến hàng triệu trẻ nhập viện và hàng chục nghìn trẻ tử vong mỗi năm.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 70% trẻ đã nhiễm RSV trong năm đầu đời và có thể tái nhiễm nhiều lần trong cùng một năm.

Thống kê cho thấy cứ 28 trẻ dưới sáu tháng tuổi tử vong thì có một trẻ tử vong do RSV, trong khi 80% trẻ dưới một tuổi bị nhiễm trùng đường hô hấp dưới trong mùa dịch là do virus này. Đáng chú ý, 70-90% trẻ phải nhập viện vì RSV lại là những trẻ sinh đủ tháng, khỏe mạnh trước đó.

Bác sỹ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Hội Truyền nhiễm TP.HCM cho biết, tại Việt Nam, RSV lưu hành quanh năm và thường tăng mạnh vào thời điểm giao mùa, mùa lạnh hoặc mùa mưa. Virus lây lan chủ yếu qua đường hô hấp và có khả năng lây gấp bốn lần so với cúm mùa.

Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, thậm chí rất sớm ở trẻ sơ sinh. Trẻ nhỏ mắc RSV có nguy cơ biến chứng nặng do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, đường thở nhỏ hẹp, dễ tắc nghẽn và ứ đọng đàm nhớt. Hiện nay, bệnh do RSV chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu điều trị hỗ trợ giảm nhẹ triệu chứng.

Nhiều trẻ viêm tiểu phế quản do RSV rất khó điều trị, có thể bội nhiễm thêm các bệnh khác làm tăng nguy cơ bệnh nặng, đồng thời tạo gánh nặng chi phí và áp lực tâm lý cho gia đình. Nhiều trường hợp nặng phải thở máy, điều trị tích cực, dễ dẫn đến xơ phổi, suy giảm chức năng hô hấp, tái nhập viện hoặc hen phế quản mạn tính về sau.

Theo bác sỹ Khanh, việc chủ động cung cấp miễn dịch cho trẻ bằng kháng thể đơn dòng, bảo vệ trẻ trong giai đoạn dễ nhiễm và có nguy cơ biến chứng cao nhất là bước ngoặt quan trọng giúp giảm tỷ lệ nhập viện, tử vong và gánh nặng y tế cho toàn xã hội.

Căn cứ trên các nghiên cứu quốc tế về hiệu quả và cơ chế bảo vệ của Nirsevimab, bác sỹ Bạch Thị Chính cho biết trẻ chỉ cần tiêm một liều duy nhất có thể giảm hơn 82% nguy cơ nhập viện và điều trị tích cực do nhiễm trùng đường hô hấp dưới liên quan RSV, bao gồm viêm phổi và viêm tiểu phế quản. Hiệu quả bảo vệ duy trì liên tục trong 5-6 tháng, tương đương trọn một mùa RSV.

Đặc biệt, kháng thể có thể được tiêm ngay sau sinh, không phụ thuộc vào sự trưởng thành của hệ miễn dịch, phù hợp với mọi trẻ sơ sinh, bao gồm cả trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc có bệnh nền. Nirsevimab được tạo ra từ tế bào người nên có độ an toàn cao, ít gây phản ứng sau tiêm.

Trước đó, tại hệ thống tiêm chủng VNVC đã triển khai tiêm vắc-xin phòng RSV cho người từ 60 tuổi và thai phụ từ 24-36 tuần, giúp bảo vệ mẹ và bé khỏi nguy cơ mắc bệnh do RSV trong sáu tháng đầu đời.

Kháng thể đơn dòng Nirsevimab được tiêm một mũi duy nhất cho trẻ từ 1 ngày tuổi đến 12 tháng tuổi, liều 0,5 ml với trẻ dưới 5 kg và 1 ml với trẻ từ 5 kg trở lên. Đối với trẻ từ 12 đến 24 tháng tuổi có nguy cơ cao mắc RSV, có thể cần tiêm hai mũi, mỗi mũi 1 ml ở hai vị trí khác nhau trong cùng một ngày.

Tự chữa vảy nến, bệnh nhân không đi lại được, phải nằm cáng nhập viện

Một bệnh nhân 36 tuổi do tự ý điều trị vảy nến đã bị tổn thương khớp nặng, da đỏ toàn thân, phải nằm cáng nhập viện trong tình trạng nguy kịch. Các bác sỹ cảnh báo, vảy nến là bệnh mạn tính cần được quản lý và theo dõi lâu dài, việc điều trị sai cách có thể khiến người bệnh phải trả giá đắt.

BSCKII Hoàng Thị Phượng, Trưởng khoa Điều trị nội trú ban ngày, Bệnh viện Da liễu Trung ương cho biết, hiện bệnh viện đang quản lý khoảng 5.000 bệnh nhân vảy nến, mỗi ngày có từ 20-40 bệnh nhân điều trị nội trú.

Bệnh vảy nến không chỉ ảnh hưởng đến da mà còn kéo theo hàng loạt bệnh đồng mắc như tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, viêm gan B… tạo thành “hiệu ứng domino” nguy hiểm. Vì là bệnh mạn tính cần điều trị suốt đời, sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sỹ và người bệnh là yếu tố then chốt giúp quản lý hiệu quả và duy trì chất lượng sống.

Theo bác sỹ Phượng, tỷ lệ mắc bệnh vảy nến chiếm khoảng 2-4% dân số, tùy từng quốc gia. Những năm gần đây, số ca phát hiện tăng lên do người dân có ý thức đi khám sớm hơn và công tác truyền thông cộng đồng được đẩy mạnh, giúp nâng cao nhận thức và khả năng tiếp cận điều trị.

Tuy nhiên, không ít bệnh nhân vẫn chủ quan, tự điều trị tại nhà, gây hậu quả nghiêm trọng. Phổ biến nhất là lạm dụng thuốc chứa corticoid kéo dài, dẫn đến tổn thương cơ xương khớp, suy tuyến thượng thận, thậm chí nguy kịch.

“Một trường hợp điển hình là bệnh nhân 36 tuổi, tự điều trị đến khi da đỏ toàn thân, tổn thương khớp nặng, không đi lại được, phải nhập viện trong tình trạng nằm cáng rất nguy kịch. Sau thời gian điều trị tích cực, bệnh nhân đã dần hồi phục”, bác sỹ Phượng chia sẻ.

ThS.Nguyễn Văn Thành, Phó giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương, cho biết chủ đề Ngày Vảy nến Thế giới năm nay là “Bệnh vảy nến và các bệnh đồng mắc - Tìm hiểu về hiệu ứng Domino”.

Đây là dịp để nhìn lại những nỗ lực trong công tác khám, chữa và quản lý bệnh vảy nến, đồng thời lan tỏa thông điệp về sự thấu hiểu, sẻ chia và đồng hành với người bệnh, những người đang ngày ngày chiến đấu kiên cường để vượt qua mặc cảm, đau đớn và rào cản trong cuộc sống.

Theo ông Thành, vảy nến là bệnh da mạn tính, ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng sống của người bệnh cả về thể chất lẫn tinh thần. Hiện chưa có phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn, vì vậy việc quản lý và theo dõi lâu dài đóng vai trò then chốt trong chiến lược điều trị. “Chúng ta cần xây dựng hệ thống chăm sóc liên tục, chuyên sâu và nhân văn, giúp người bệnh được điều trị đúng, kịp thời và duy trì cuộc sống ổn định”, Phó giám đốc Nguyễn Văn Thành nhấn mạnh.

Trong nhiều năm qua, với vai trò là bệnh viện chuyên khoa đầu ngành, Bệnh viện Da liễu Trung ương đã tiên phong trong khám chữa bệnh, nghiên cứu khoa học, đào tạo và hợp tác quốc tế. Bệnh viện cũng phối hợp với các bệnh viện tuyến tỉnh, thành phố để thành lập các phòng khám chuyên đề vảy nến, giúp người dân tại địa phương tiếp cận phương pháp điều trị hiện đại với chi phí hợp lý, đồng thời giảm tải cho tuyến trung ương.

Không chỉ chú trọng chuyên môn, bệnh viện cùng Hội Vảy nến Việt Nam thường xuyên tổ chức các chương trình truyền thông, giáo dục sức khỏe và sinh hoạt cộng đồng, giúp người bệnh hiểu rõ hơn về bệnh, vượt qua mặc cảm và sống tích cực hơn.

Theo bác sỹ Hoàng Thị Phượng, với sự phát triển của y học hiện đại, thuốc sinh học đang mở ra cơ hội điều trị vượt bậc cho bệnh nhân vảy nến. Phương pháp này giúp làm sạch tổn thương, người bệnh có thể sinh hoạt như người bình thường, không bị kỳ thị hay ảnh hưởng đến công việc.

Hiện tại, Bệnh viện Da liễu Trung ương đã có 513 bệnh nhân được điều trị bằng thuốc sinh học. Tuy nhiên, chi phí điều trị còn khá cao, từ 10-20 triệu đồng mỗi tháng, trong khi bảo hiểm y tế mới chỉ chi trả khoảng 50%. “Chúng tôi mong muốn tăng mức chi trả bảo hiểm y tế, đồng thời kêu gọi các hãng dược tiếp tục hỗ trợ để nhiều bệnh nhân có cơ hội tiếp cận thuốc sinh học hiệu quả hơn”, bác sỹ Phượng đề xuất.

Phát hiện ca bệnh di truyền hiếm gặp trên thế giới tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương

Điều trị cường giáp suốt hai năm nhưng bệnh không thuyên giảm, nữ bệnh nhân 26 tuổi ở Quảng Ninh được Bệnh viện Nội tiết Trung ương xác định mắc hội chứng kháng thụ thể hormone tuyến giáp do đột biến gene beta. Đây là căn bệnh di truyền cực kỳ hiếm gặp trên thế giới.

Bệnh nhân L.T.H.T. (26 tuổi, Quảng Ninh) đến khám tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương trong tình trạng hồi hộp, đánh trống ngực, bướu cổ to.

Trước đó, chị được chẩn đoán cường giáp và điều trị bằng thuốc kháng giáp trạng tổng hợp tại bệnh viện địa phương trong suốt hai năm, song các triệu chứng tim nhanh, đánh trống ngực vẫn không thuyên giảm, tuyến giáp ngày càng to dù bệnh nhân tuân thủ điều trị và tái khám đều đặn.

Nhận thấy tình trạng bất thường, chị T. đã đến một bệnh viện tuyến trên để tìm nguyên nhân. Kết quả chụp MRI sọ não cho thấy có khối u tuyến yên đường kính 3 mm, được nghĩ đến khả năng u tuyến yên tiết hormone kích thích tuyến giáp (TSH), vì vậy chị được chỉ định phẫu thuật. Tuy nhiên, do lo sợ phẫu thuật ảnh hưởng sức khỏe, chị T. quyết định đến Bệnh viện Nội tiết Trung ương để được kiểm tra lại trước khi tiến hành mổ.

Tại đây, sau khi thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu, bao gồm xét nghiệm gene, các bác sỹ xác định chị T. mắc hội chứng kháng thụ thể hormone tuyến giáp thể đột biến gene beta, một bệnh lý di truyền gene trội trên nhiễm sắc thể thường, cực kỳ hiếm gặp với tỷ lệ chỉ khoảng 1/40.000 trẻ sơ sinh. Bệnh được mô tả lần đầu vào năm 1967, và đến nay mới chỉ có rất ít ca lâm sàng được báo cáo trên toàn thế giới.

Kết quả khám sàng lọc cho thấy mẹ ruột của bệnh nhân cũng mắc cùng hội chứng này, tuy nhiên do không được phát hiện sớm nên đã xuất hiện biến chứng tim mạch, suy tim và rối loạn nhịp tim.

TS.Lâm Mỹ Hạnh, Phụ trách khoa Đái tháo đường, Bệnh viện Nội tiết Trung ương cho biết, hội chứng này khiến cơ thể kháng lại tác dụng của hormone tuyến giáp, dẫn đến nồng độ hormone trong máu cao nhưng các cơ quan lại không đáp ứng bình thường.

Vì vậy, người bệnh thường bị chẩn đoán nhầm là cường giáp (Basedow) hoặc u tuyến yên tiết TSH. Việc điều trị sai hướng có thể khiến bệnh không cải thiện, thậm chí gây hậu quả nặng nề.

“Đối với những trường hợp hiếm gặp như vậy, triệu chứng không điển hình nên việc chẩn đoán và theo dõi đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về nội tiết. Nếu điều trị sai phác đồ, bệnh không những không thuyên giảm mà còn để lại biến chứng nguy hiểm cho tim mạch và nhiều cơ quan khác”, bác sỹ Hạnh nhấn mạnh.

Tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương, bệnh nhân đã được điều chỉnh thuốc và phương pháp điều trị phù hợp, hiện sức khỏe đang dần ổn định. Bác sỹ Hạnh khuyến cáo, khi có biểu hiện nghi ngờ bệnh lý tuyến giáp nhưng điều trị không hiệu quả, người bệnh cần đến các cơ sở chuyên khoa nội tiết uy tín để được chẩn đoán chính xác, tránh tự ý điều trị hoặc phẫu thuật không cần thiết.

Phát hiện và xử trí thành công ca bệnh này không chỉ giúp người bệnh được điều trị đúng hướng mà còn góp phần khẳng định năng lực chẩn đoán di truyền và nội tiết chuyên sâu của Bệnh viện Nội tiết Trung ương, đồng thời mở ra hướng tầm soát các bệnh lý tuyến giáp di truyền trong cộng đồng.