Tiết kiệm kinh phí nhờ tái sử dụng xét nghiệm cận lâm sàng

Tại Hội nghị tổng kết “Tăng cường năng lực hệ thống quản lý chất lượng phòng xét nghiệm y học giai đoạn 2016-2025” do Bộ Y tế tổ chức, TS.Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của xét nghiệm y học trong chu trình chăm sóc sức khỏe toàn diện. Những năm qua, hệ thống xét nghiệm tại Việt Nam đã có bước phát triển đồng bộ và hiệu quả ở các tuyến, góp phần nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh.

Ảnh minh họa.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc quản lý chất lượng và liên thông kết quả xét nghiệm vẫn còn nhiều hạn chế. Năm 2024, chi phí cho xét nghiệm và cận lâm sàng chiếm gần 30.000 tỷ đồng, tương ứng 19,1% tổng chi bảo hiểm y tế.

“Chỉ cần tái sử dụng 1-2% số xét nghiệm cận lâm sàng, hệ thống y tế đã có thể tiết kiệm ít nhất 300-600 tỷ đồng mỗi năm, đồng thời mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người bệnh và xã hội”, TS.Hà Anh Đức cho biết.

Theo ông, việc liên thông kết quả xét nghiệm không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, công sức cho người bệnh mà còn nâng cao chất lượng chẩn đoán, điều trị, giảm lãng phí tài nguyên và chi phí y tế cho cả bệnh nhân lẫn quỹ bảo hiểm y tế.

Để chuẩn hóa và nâng cao chất lượng xét nghiệm y học, Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản pháp lý và danh mục xét nghiệm liên thông; triển khai Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng phòng xét nghiệm (theo Quyết định 2429/QĐ-BYT năm 2017); ban hành danh mục xét nghiệm liên thông (Quyết định 3148/QĐ-BYT); đào tạo hơn 200 chuyên gia đánh giá và tổ chức tập huấn cho gần 30.000 cán bộ y tế trên cả nước.

Hiện cả nước có hơn 3.000 phòng xét nghiệm thực hiện tự đánh giá và cải tiến hằng năm. Trong đó, gần 500 phòng đã được đánh giá, chứng nhận và công khai kết quả.

Nhiều bệnh viện tuyến trung ương và tuyến tỉnh đã triển khai hiệu quả việc liên thông và sử dụng lại kết quả xét nghiệm, giúp giảm chi phí và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Điển hình như Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) đạt tỷ lệ sử dụng lại kết quả xét nghiệm lên đến 100%; Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên hơn 85%; Bệnh viện Nhi Đồng 1 đạt 95%; Bệnh viện Nguyễn Trãi đạt 80%...

Từ năm 2018 đến nay, Bộ Y tế đã đánh giá hơn 150 bệnh viện tuyến trung ương và hạng 1. Kết quả cho thấy có 59 phòng xét nghiệm đạt mức chất lượng 2; 58 phòng đạt mức 3; 20 phòng đạt mức 4; không có phòng đạt mức 1 hoặc 5. Riêng tại TP.HCM, trong giai đoạn 2022–2025, Sở Y tế đã đánh giá 93 phòng xét nghiệm, đa số đạt mức 2 và công khai kết quả hằng năm.

Tuy nhiên, theo TS.Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, vẫn còn nhiều tồn tại. Một số phòng xét nghiệm có xu hướng tự đánh giá cao hơn thực tế. Công tác giám sát, kiểm tra còn hạn chế do thiếu nhân lực, nhất là sau sáp nhập.

Mạng lưới phòng xét nghiệm tham chiếu chưa hoàn thiện; việc tự chủ sản xuất mẫu kiểm chuẩn còn hạn chế; lãnh đạo một số đơn vị chưa quan tâm đúng mức đến công tác quản lý chất lượng; nhân viên xét nghiệm chưa được tập huấn đầy đủ; nguồn lực đầu tư cho bảo đảm chất lượng còn thiếu hụt…

Trước thực trạng đó, TS.Hà Anh Đức đề nghị các Sở Y tế địa phương tiếp tục chỉ đạo nâng cao chất lượng phòng xét nghiệm, kiểm tra và công khai mức chất lượng, đồng thời đẩy mạnh liên thông kết quả gắn với hồ sơ bệnh án điện tử.

Các cơ sở khám chữa bệnh cần tuân thủ quy định của Bộ Y tế, sử dụng mã dùng chung để kết nối liên thông, vừa đảm bảo chuyên môn, vừa tiết kiệm chi phí. Ngoài ra, các Trung tâm Kiểm chuẩn chất lượng xét nghiệm cần phát huy vai trò nòng cốt trong hỗ trợ kỹ thuật, triển khai chương trình ngoại kiểm và đánh giá liên phòng theo đúng chỉ đạo của Bộ Y tế.

Việc tái sử dụng kết quả xét nghiệm không chỉ là giải pháp tiết kiệm tài chính mà còn là bước tiến quan trọng trong xây dựng nền y tế hiện đại, lấy người bệnh làm trung tâm và hướng tới phát triển bền vững.

Bộ Y tế đề xuất điều chỉnh phụ cấp trực, phẫu thuật và chống dịch theo mức lương cơ sở mới

Bộ Y tế đang hoàn thiện dự thảo Nghị định mới về các chế độ phụ cấp đặc thù trong ngành y tế, trong đó đề xuất điều chỉnh mức phụ cấp trực, phẫu thuật, chống dịch và hỗ trợ tiền ăn theo hướng kế thừa Quyết định 73/2011/QĐ-TTg nhưng cập nhật theo mức lương cơ sở mới.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, việc điều chỉnh các mức phụ cấp đặc thù là một trong những nội dung quan trọng trong quá trình xây dựng Nghị định quy định một số chế độ phụ cấp đối với công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang tại các cơ sở y tế công lập. Dự kiến, Nghị định sẽ được trình Chính phủ trong quý IV năm 2025.

Theo Bộ Y tế, nội dung của dự thảo Nghị định tiếp tục kế thừa tinh thần của Quyết định số 73/2011/QĐ-TTg, đồng thời điều chỉnh mức chi trả phụ cấp phù hợp với mức lương cơ sở mới nhằm đảm bảo tính thực tiễn và kịp thời động viên đội ngũ y tế, đặc biệt là cán bộ tại tuyến cơ sở.

Các mức phụ cấp được đề xuất điều chỉnh bao gồm: phụ cấp trực, phụ cấp phẫu thuật, thủ thuật, phụ cấp chống dịch và mức hỗ trợ tiền ăn cho cán bộ y tế khi thực hiện nhiệm vụ. Ngoài ra, dự thảo cũng bổ sung chính sách hỗ trợ đối với nhân viên y tế thôn bản, tổ dân phố và cô đỡ thôn bản, lực lượng quan trọng trong hệ thống y tế cơ sở.

Trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh Thanh Hóa liên quan đến việc nâng mức chi thường xuyên cho trạm y tế xã, tăng phụ cấp trực và mở rộng danh mục thuốc bảo hiểm y tế, Bộ Y tế cho biết đã đề xuất Bộ Tài chính điều chỉnh định mức phân bổ ngân sách cho ngành y tế giai đoạn 2026-2030.

Cụ thể, tại Công văn số 1259/BYT-KHTC ngày 7/3/2025, Bộ Y tế kiến nghị phân bổ tối thiểu 30% tổng chi ngân sách y tế cho y tế dự phòng và ít nhất 40% cho y tế cơ sở (trạm y tế xã, phường). Đồng thời, tiếp tục ưu tiên ngân sách cho các bệnh viện vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo và các lĩnh vực y tế đặc thù như phong, lao, tâm thần…

Việc này được xây dựng trên tinh thần Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Trung ương về tăng cường chăm sóc sức khỏe nhân dân và phù hợp với quy định của Luật Ngân sách Nhà nước hiện hành.

Đề xuất mở rộng danh mục thuốc bảo hiểm y tế chi trả

Liên quan đến kiến nghị mở rộng danh mục thuốc được Quỹ Bảo hiểm y tế thanh toán, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có phạm vi chi trả thuốc bảo hiểm y tế rộng và toàn diện so với mức đóng góp.

Theo Thông tư 20/2022/TT-BYT, danh mục thuốc bảo hiểm y tế đã bao gồm 1.037 hoạt chất/thuốc hóa dược và sinh phẩm thuộc 27 nhóm lớn, cùng 59 thuốc phóng xạ và chất đánh dấu. Trong đó có 76 hoạt chất điều trị ung thư và điều hòa miễn dịch. Danh mục này được xây dựng theo tên hoạt chất, không giới hạn về dạng bào chế hoặc tên thương mại, giúp tăng sự lựa chọn cho người bệnh.

Bên cạnh đó, danh mục thuốc y học cổ truyền cũng rất phong phú với 229 thuốc đông y, dược liệu và 349 vị thuốc cổ truyền, áp dụng thống nhất cho mọi tuyến khám chữa bệnh.

Hiện tại, Bộ Y tế đang xây dựng Thông tư mới thay thế Thông tư số 20/2022/TT-BYT, nhằm mở rộng và cập nhật danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu được bảo hiểm y tế chi trả. Cơ sở pháp lý cho việc này là Thông tư số 37/2024/TT-BYT ban hành ngày 16/11/2024, quy định nguyên tắc và tiêu chí cập nhật danh mục thuốc bảo hiểm y tế.

Hà Nội tăng cường giám sát phát hiện bệnh truyền nhiễm tại cơ sở y tế

Trước diễn biến phức tạp của các dịch bệnh truyền nhiễm như sốt xuất huyết, tay chân miệng, Sở Y tế Hà Nội yêu cầu các đơn vị y tế trên địa bàn tăng cường giám sát phát hiện ca bệnh tại cơ sở, trên hệ thống phần mềm và trong cộng đồng để kịp thời xử lý, không để dịch lan rộng.

Theo thông tin từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, trong tuần từ 19 đến 26/9, toàn thành phố ghi nhận 321 trường hợp mắc sốt xuất huyết tại 81 phường, xã, tăng 63 trường hợp so với tuần trước (258 ca). Trong đó, 14 ổ dịch mới được phát hiện tại các địa phương như Xuân Phương 2, Chương Dương, Dân Hòa, Hà Đông, Long Biên, Phú Cát, Phú Xuyên, Phúc Thịnh, Tam Hưng, Thanh Trì, Thuận An, Vĩnh Thanh…

Tính từ đầu năm 2025 đến nay, Hà Nội ghi nhận tổng cộng 2.205 trường hợp mắc sốt xuất huyết, không có ca tử vong; số mắc giảm 37% so với cùng kỳ năm 2024. Các ca bệnh phân bố tại 125 phường, xã. Hiện toàn thành phố còn 29 ổ dịch đang hoạt động.

Về bệnh tay chân miệng, trong tuần qua ghi nhận 191 ca mắc tại 74 phường, xã, tăng nhẹ so với tuần trước. Cộng dồn từ đầu năm đến nay, thành phố có 4.539 trường hợp, không ghi nhận ca tử vong. Bệnh nhân phân bố rộng tại 126 phường, xã.

Ngoài ra, Hà Nội còn ghi nhận 7 trường hợp mắc sởi, 1 ca uốn ván người lớn và 2.236 trường hợp mắc Covid-19 tính từ đầu năm đến nay.

Trước tình hình dịch bệnh có dấu hiệu gia tăng, Sở Y tế Hà Nội yêu cầu các trạm y tế xã, phường triển khai quyết liệt các biện pháp phòng, chống dịch, đặc biệt là sốt xuất huyết và tay chân miệng. Các biện pháp bao gồm tổ chức chiến dịch diệt bọ gậy, phun hóa chất diệt muỗi trưởng thành tại những khu vực nguy cơ và ổ dịch, đồng thời xử lý hiệu quả các điểm có bệnh nhân nhằm ngăn chặn dịch lan rộng.

Đặc biệt, Sở Y tế nhấn mạnh yêu cầu giám sát chặt chẽ chỉ số bọ gậy, muỗi truyền bệnh tại các khu vực có ca bệnh, ổ dịch cũ và các điểm nguy cơ cao để có cơ sở triển khai hoạt động đáp ứng nhanh chóng, hiệu quả.

Bên cạnh đó, các đơn vị y tế được yêu cầu đẩy mạnh giám sát phát hiện bệnh nhân mắc các bệnh truyền nhiễm không chỉ tại cơ sở y tế được phân cấp mà cả qua hệ thống phần mềm và cộng đồng. Đối với các bệnh truyền nhiễm lây từ động vật sang người, các cơ sở y tế cần phối hợp chặt chẽ với ngành thú y để giám sát dịch bệnh trên động vật và thực hiện các biện pháp phòng, chống liên ngành.

Sở Y tế Hà Nội cũng yêu cầu đẩy mạnh công tác truyền thông về tình hình dịch bệnh và các biện pháp phòng, chống dịch như: sốt xuất huyết, tay chân miệng, sởi, liên cầu lợn... nhằm nâng cao nhận thức, giúp người dân chủ động phòng tránh và phối hợp tốt với ngành y tế và chính quyền trong việc phát hiện, điều tra và xử lý dịch bệnh.

Việc phát hiện sớm, xử lý kịp thời tuyên truyền hiệu quả là những giải pháp then chốt giúp Hà Nội kiểm soát tốt tình hình dịch bệnh truyền nhiễm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng trong thời điểm giao mùa và thời tiết thất thường như hiện nay.