Tính chuyện lập kho dự trữ xăng dầu quốc gia

Bộ Công thương cho biết, do chưa có hệ thống kho riêng cho dự trữ quốc gia, nên lâu nay, dự trữ xăng dầu nước ta vẫn phải cất giữ chung trong kho thương mại của doanh nghiệp. Tổng mức dự trữ xăng dầu hiện còn thấp, chỉ khoảng 65 ngày nhập ròng.

Trong khi đó, sức chứa của hệ thống kho khí hóa lỏng (LPG) còn hạn chế. Hiện cả nước chỉ có 10 kho có dung tích từ 10.000 m3 trở lên và chưa có kho LNG đưa vào hoạt động. Việc xây dựng mới các tuyến ống dẫn khí từ kho LNG đến các hộ tiêu thụ cũng gặp nhiều khó khăn do khi quy hoạch các khu công nghiệp chưa dành hành lang cho tuyến ống dẫn khí đốt.

Tại cuộc họp Hội đồng Thẩm định Dự thảo Quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia, diễn ra cuối tuần qua, Bộ Công thương cho hay, Việt Nam có kế hoạch nâng dự trữ dầu thô và sản phẩm xăng dầu đạt 75-80 ngày nhập ròng đến năm 2030 và đạt 90 ngày nhập khẩu ròng đến năm 2050. Khí đốt dự trữ đạt tối thiểu 15 ngày tiêu thụ.

Hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt được định hướng phát triển trên cơ sở tận dụng năng lực kết nối giao thông - vận tải, ưu tiên tại các khu vực đã được quy hoạch cảng biển quy mô lớn, những khu vực thuận lợi về giao thông thủy, giao thông bộ; khai thác mọi nguồn lực trong nước và khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư hệ thống hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu khí đốt.

Ước tính, tổng vốn đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng dự trữ cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia đến năm 2030 khoảng 270.000 tỷ đồng (tương đương gần 12 tỷ USD).

“Vốn này chủ yếu huy động từ nguồn ngoài ngân sách, doanh nghiệp và các nguồn hợp pháp khác. Còn vốn ngân sách nhà nước sẽ ưu tiên nâng dự trữ xăng dầu quốc gia”, Bộ Công thương cho biết.

Giải quyết bài toán thiếu hụt xăng dầu

Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (Vinpa) cho rằng, quy hoạch xăng dầu chịu tác động rất lớn từ biến động thị trường quốc tế, khả năng cung ứng và nhu cầu thị trường, cũng như chỉ đạo của Chính phủ liên quan đến vấn đề hạ tầng, chuyển đổi năng lượng, môi trường.

Do đó, đại diện Vinpa đề nghị, trong quá trình thực hiện Quy hoạch, cần tiếp tục có sự điều chỉnh phù hợp, tránh quy hoạch cứng khi cơ cấu năng lượng có sự biến động.

Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia là "xương sống" bảo đảm lưu thông năng lượng, nên Quy hoạch phải giải quyết các bài toán về dự báo nhu cầu thị trường, tương thích với quy hoạch đất đai, năng lượng, môi trường và đô thị.

Hiện dự trữ quốc gia chung với dự trữ thương mại của doanh nghiệp, nên theo Phó thủ tướng, dự thảo quy hoạch cần chỉ ra những tồn tại về hạ tầng dự trữ, cung ứng trước đây, như cơ chế điều hành, giám sát, quản lý, điều phối trong mạng lưới dự trữ.

Tại phiên giải trình về xăng dầu của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội gần nhất, các đại biểu Quốc hội cho rằng, xăng dầu dự trữ quốc gia chưa được bảo quản riêng theo Luật Dự trữ quốc gia, mà vẫn cất trữ chung trong kho thương mại của doanh nghiệp, dẫn đến thiếu minh bạch.

Phó thủ tướng Trần Hồng Hà lưu ý, Bộ Công thương là cơ quan chủ trì lập quy hoạch, cần phân định rõ cấp độ trong hệ thống cung ứng, dự trữ xăng dầu, khí đốt (tư nhân, doanh nghiệp, quốc gia). Việc này nhằm có cơ chế vận hành tương ứng với các tình huống biến động trên thị trường xăng dầu, "không thể phụ thuộc hoàn toàn vào Nhà nước, hay khoán trắng cho doanh nghiệp".

Theo đó, Quy hoạch xăng dầu cần bám sát định hướng, xu thế chuyển đổi năng lượng xanh, năng lượng tái tạo để đưa ra các giải pháp khoa học, công nghệ, ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số nhằm bám sát hoạt động cung ứng, điều phối, diễn biến của thị trường từ nhà máy sản xuất đến cơ sở bán hàng, không để xảy ra tình trạng thiếu - thừa cục bộ, tăng - giảm khối lượng dự trữ hợp lý; kết nối với các trung tâm năng lượng tái tạo khác trên thế giới…

“Cần có báo cáo đánh giá kỹ tác động môi trường. Thiết kế cơ sở dữ liệu về thị trường xăng dầu, khí đốt được kết nối, chia sẻ với các bộ, ngành liên quan. Bộ Công thương khẩn trương xây dựng kế hoạch, dự án cụ thể để triển khai sau khi được thông qua, hoàn thiện các quy định pháp lý giám sát, cơ chế tài chính, điều phối”, Phó thủ tướng chỉ đạo.