Tại Việt Nam, nhiều nữ doanh nhân đã quen thuộc với việc sử dụng các nền tảng số cho hoạt động tiếp thị cơ bản, nhưng nhiều người vẫn thiếu các kỹ năng số nâng cao để quản lý hàng tồn kho, phân tích dữ liệu khách hàng...

Thúc đẩy dòng chảy tín dụng bằng thiết kế lấy phụ nữ làm trung tâm

Nền kinh tế thế giới đang vận hành trong trạng thái bất định kéo dài. Tốc độ thay đổi công nghệ ngày càng nhanh, biến đổi khí hậu tác động trực diện tới sinh kế, trong khi các cú sốc địa chính trị liên tục tái cấu trúc chuỗi cung ứng và dòng vốn. Trong bức tranh đó, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ do phụ nữ làm chủ, vốn là trụ cột tạo việc làm tại địa phương và bảo đảm thu nhập cho hàng triệu hộ gia đình, lại thường là nhóm phải “hứng đòn” sớm nhất và nặng nề nhất.

Những thách thức mà nữ doanh nhân đối mặt không dừng ở quy mô doanh nghiệp nhỏ. Đó còn là hạn chế kéo dài trong tiếp cận vốn, kỹ năng số, mạng lưới kinh doanh, cùng gánh nặng chăm sóc gia đình vốn phân bổ chưa cân xứng. Chính vì vậy, các giải pháp hỗ trợ nếu chỉ dừng ở mức trung tính về giới thường khó tạo ra tác động bền vững.

Từ thực tiễn đó, Bừng Sáng (Strive Women), sáng kiến hợp tác giữa CARE và Trung tâm Tăng trưởng Toàn diện của Mastercard, được triển khai như một mô hình can thiệp có chủ đích về giới. Mục tiêu xuyên suốt là tăng cường năng lực thích ứng và thúc đẩy tăng trưởng dài hạn cho các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ do phụ nữ làm chủ, đặc biệt tại các thị trường mới nổi năng động như Việt Nam.

Trên bình diện toàn cầu, khoảng trống tài chính dành cho doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ vẫn ở mức đáng báo động. Theo số liệu của Ngân hàng Thế giới, khoảng 68% doanh nghiệp vừa và nhỏ do phụ nữ làm chủ tại các quốc gia đang phát triển chưa được hoặc chỉ được các tổ chức tài chính phục vụ ở mức hạn chế. Tổng khoảng trống tài chính ước tính lên tới 1,7 nghìn tỷ USD.

Tại Việt Nam, phụ nữ sở hữu khoảng 21% tổng số doanh nghiệp vừa và nhỏ. Dù vậy, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó trong tiếp cận tín dụng chính thức do thiếu tài sản bảo đảm theo các tiêu chí truyền thống. Điều nghịch lý là các thống kê tín dụng lại cho thấy phụ nữ thường là nhóm khách hàng có mức độ tin cậy cao, với tỷ lệ vỡ nợ thấp hơn so với nam giới.

Thực tiễn này đặt ra yêu cầu phải tái định nghĩa khái niệm hòa nhập tài chính. Một giải pháp hiệu quả cần được thiết kế dựa trên nguyên tắc lấy phụ nữ làm trung tâm, thừa nhận và chủ động tháo gỡ những rào cản ít được nhìn thấy, đặc biệt là tình trạng “thiếu hụt thời gian” do phụ nữ gánh vác phần lớn trách nhiệm gia đình và chăm sóc con cái.

Các mạng lưới học tập và chia sẻ theo phương pháp tiếp cận lấy phụ nữ làm trọng tâm góp phần củng cố sự tự tin, tăng cường kết nối và mở rộng cơ hội kinh doanh cho các nữ chủ doanh nghiệp.

Strive Women tiếp cận bài toán vốn theo hướng khác biệt. Chương trình phối hợp trực tiếp với các tổ chức tài chính tại địa phương để cùng thiết kế những sản phẩm phù hợp với thực tế dòng tiền và chu kỳ kinh doanh của phụ nữ. Thay vì các khoản vay đại trà, Strive Women hướng tới những giải pháp “may đo”, linh hoạt về thời hạn, lịch thanh toán và thủ tục.

Trọng tâm của chương trình là nâng cao sức khỏe tài chính, được hiểu là khả năng quản lý dòng tiền, ứng phó với cú sốc, tích lũy cho tương lai và tận dụng cơ hội tăng trưởng. Thông qua đó, các nữ doanh nhân từng bước xây dựng được vùng đệm tài chính cần thiết để duy trì hoạt động kinh doanh ngay cả trong giai đoạn bất ổn.

Một điểm nhấn quan trọng là phát triển các sản phẩm bảo hiểm bao trùm, với quy trình tối giản và lịch thanh toán linh hoạt, bao phủ đồng thời rủi ro trong kinh doanh và đời sống cá nhân. Song song, chương trình khuyến khích hình thành thói quen tiết kiệm bền vững, giúp phụ nữ chủ động hơn trước các biến động kinh tế và xã hội.

Đầu tư vào phụ nữ là đầu tư cho khả năng chống chịu của nền kinh tế

Trong bối cảnh kinh tế số lan tỏa mạnh mẽ, năng lực số đã trở thành kỹ năng kinh doanh thiết yếu. Tuy nhiên, khoảng cách giới trong lĩnh vực này vẫn tồn tại rõ rệt. Theo Liên minh Viễn thông Quốc tế, trên phạm vi toàn cầu, phụ nữ có khả năng sử dụng internet thấp hơn nam giới khoảng 7%, và mức chênh lệch này còn lớn hơn tại các quốc gia thu nhập thấp.

Tại Việt Nam, nhiều nữ doanh nhân đã quen thuộc với việc sử dụng các nền tảng số cho hoạt động tiếp thị cơ bản. Dù vậy, không ít người vẫn thiếu các kỹ năng số nâng cao để quản lý hàng tồn kho, phân tích dữ liệu khách hàng hay tối ưu hóa thương mại xã hội trên các nền tảng như Zalo hoặc Facebook.

Thách thức đặt ra không chỉ là tiếp cận công nghệ, mà còn là sự tự tin và năng lực khai thác công nghệ một cách hiệu quả, phục vụ trực tiếp cho tăng trưởng kinh doanh.

Strive Women giải quyết đồng thời hai nút thắt lớn là tâm lý e ngại công nghệ và hạn chế về thời gian. Chương trình áp dụng mô hình học tập kết hợp, kết nối giữa định hướng trực tiếp do con người dẫn dắt và nội dung số được cung cấp qua các ứng dụng di động. Cách tiếp cận linh hoạt này tôn trọng thực tế “thiếu hụt thời gian” của phụ nữ, đồng thời giảm tỷ lệ bỏ dở trong quá trình học tập.

Nội dung đào tạo tập trung vào các công cụ mang tính thực tiễn cao, từ ứng dụng quản lý giao dịch, hàng tồn kho đến khai thác hiệu quả các nền tảng thương mại xã hội. Mục tiêu không phải là biến phụ nữ thành chuyên gia công nghệ, mà là giúp họ tích hợp liền mạch công cụ số vào quy trình kinh doanh hiện hữu, qua đó nâng cao hiệu quả vận hành và mở rộng thị trường.

Ứng dụng công nghệ số trong quản lý và kinh doanh giúp các nữ chủ doanh nghiệp nhỏ nâng cao hiệu quả vận hành, tăng khả năng thích ứng trước biến động.

Tại Việt Nam, tác động của biến đổi khí hậu đang ngày càng rõ nét, đặc biệt tại các vùng ven biển và khu vực nông nghiệp dễ bị tổn thương. Đối với các nữ doanh nhân, điều này đồng nghĩa với một tầng rủi ro bổ sung, ảnh hưởng trực tiếp tới sinh kế và khả năng duy trì hoạt động kinh doanh.

Nhận thức rõ thách thức đó, Strive Women lồng ghép yếu tố bền vững như một phần không tách rời trong chiến lược nâng cao năng lực chống chịu dài hạn. Chương trình định hướng các doanh nghiệp siêu nhỏ do phụ nữ làm chủ tham gia vào các chuỗi cung ứng bền vững, đồng thời kết nối họ với các cơ chế tài chính dành riêng cho đầu tư xanh.

Thông qua các khóa đào tạo chuyên sâu về sử dụng năng lượng hiệu quả, giảm thiểu chất thải và ứng dụng công nghệ phát thải thấp, chương trình giúp doanh nghiệp vừa cải thiện sức khỏe tài chính, vừa nâng cao trách nhiệm bảo vệ môi trường. Cách tiếp cận này mở ra những cơ hội thị trường mới trong bối cảnh người tiêu dùng và đối tác ngày càng ưu tiên các sản phẩm, dịch vụ thân thiện với môi trường.

Trao quyền thực chất cho phụ nữ đòi hỏi phải vượt ra ngoài các giải pháp tài chính và kỹ thuật. Những rào cản mang tính xã hội và quan hệ, nếu không được xử lý, sẽ tiếp tục kìm hãm tiềm năng của các nữ doanh nhân.

Bên cạnh đào tạo về tài chính và kỹ năng số, Strive Women thúc đẩy thay đổi mang tính hệ thống thông qua việc hình thành các nhóm học tập đồng đẳng và cộng đồng doanh nghiệp. Các mạng lưới này đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố sự tự tin, chia sẻ kinh nghiệm và tạo dựng quan hệ kinh doanh cho phụ nữ.

Đáng chú ý, chương trình tổ chức các hội thảo có sự tham gia của vợ chồng và các thành viên trong gia đình, cùng thảo luận về việc chia sẻ trách nhiệm và giá trị lâu dài của doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ. Cách tiếp cận này góp phần chuyển hóa gia đình từ một rào cản tiềm ẩn thành nguồn lực hỗ trợ tích cực cho hoạt động kinh doanh.

Trong bối cảnh bất định kéo dài, việc trao quyền cho các chủ doanh nghiệp nhỏ do phụ nữ làm chủ không đơn thuần là câu chuyện công bằng xã hội. Đó là một khoản đầu tư kinh tế mang tính thực tiễn, giúp củng cố nền tảng tăng trưởng và ổn định cộng đồng.

Các sáng kiến như Strive Women cho thấy, khi giải pháp được thiết kế sát với nhu cầu thực tế, tập trung tháo gỡ các rào cản mang tính hệ thống đối với sức khỏe tài chính, hòa nhập số và phát triển bền vững, phụ nữ có thể trở thành động lực quan trọng cho tăng trưởng bao trùm.

Thông qua việc huy động nguồn lực về vốn, kỹ năng số và chuyển đổi xanh, sự phối hợp giữa các đối tác toàn cầu, chính quyền địa phương và xã hội dân sự có thể kiến tạo một hệ sinh thái kinh tế có khả năng chống chịu cao hơn. Đầu tư vào quyền năng kinh tế của phụ nữ cũng chính là đầu tư vào tương lai thịnh vượng, bền vững của gia đình, cộng đồng và nền kinh tế Việt Nam trong thời kỳ biến động.