Đặt mục tiêu số hóa 100%

Trong thời gian gần đây, nhiều vụ việc sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, đặc biệt trong nhóm hàng liên quan trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng, đã bị phát hiện và xử lý.

Các đường dây sản xuất thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, sữa, thuốc chữa bệnh giả; các hành vi quảng cáo sai sự thật; hay việc đưa vào thị trường những mặt hàng không rõ nguồn gốc tiếp tục bị triệt phá.

Các vi phạm này lợi dụng sơ hở trong cơ chế, chính sách và công tác thực thi pháp luật, gây ảnh hưởng lớn đến thị trường, quyền lợi người tiêu dùng và tạo bức xúc trong xã hội.

Phối hợp kiểm soát liên ngành tại cửa khẩu quốc tế Cầu Treo. Ảnh: Bùi Hồng.

Trước thực trạng đó, Cục Hải quan đã tham mưu Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành Nghị quyết 397/NQ-CP về Kế hoạch hành động đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đến năm 2030.

Kế hoạch đặt mục tiêu phòng ngừa, đấu tranh và tiến tới chấm dứt các hành vi buôn lậu, sản xuất - kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân và doanh nghiệp; bảo đảm trật tự an toàn xã hội và sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Theo Nghị quyết, các bộ, ngành và địa phương sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế, kiện toàn bộ máy thực thi, phân định rõ trách nhiệm và thẩm quyền; đồng thời huy động sự tham gia của người dân và doanh nghiệp trong công tác phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại. Công tác tuyên truyền được yêu cầu đổi mới để nâng cao nhận thức, giúp doanh nghiệp và người dân chấp hành tốt pháp luật về hàng hóa, sở hữu trí tuệ và tiêu chuẩn chất lượng.

Kế hoạch cũng nhấn mạnh yêu cầu nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ thực thi, bảo đảm liêm chính, trách nhiệm, không để xảy ra bao che hay tiếp tay vi phạm. Các trường hợp sai phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo tinh thần “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”. Việc kiểm tra, kiểm soát phải đi đôi với hướng dẫn, phổ biến pháp luật, không làm cản trở hoạt động sản xuất kinh doanh hợp pháp.

Đến năm 2030, 100% cơ quan thực thi nhiệm vụ chống buôn lậu và hàng giả phải được trang bị công nghệ, cơ sở dữ liệu và phương tiện hiện đại phục vụ giám sát thị trường. Các nền tảng thương mại điện tử, mạng xã hội và cơ quan truyền thông sẽ ký cam kết không kinh doanh, quảng cáo hàng giả, hàng kém chất lượng và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Những tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng sẽ được tuyên truyền pháp luật chuyên ngành; người tiêu dùng được phổ biến kiến thức bảo vệ quyền lợi của mình, hướng tới hình thành môi trường tiêu dùng an toàn, minh bạch và văn minh.

Xây dựng đội ngũ đủ năng lực, liêm chính

Để hiện thực hóa các mục tiêu đặt ra trong giai đoạn đến năm 2030, Kế hoạch hành động của Chính phủ xác định một loạt nhiệm vụ trọng tâm nhằm tạo chuyển biến thực chất trong đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Trước hết, công tác hoàn thiện thể chế tiếp tục được coi là nền tảng. Việc rà soát, sửa đổi và bổ sung quy định pháp luật sẽ đi đôi với kiện toàn tổ chức, bộ máy thực thi, phân định rõ chức năng và trách nhiệm của từng bộ, ngành, địa phương để đảm bảo thống nhất, không chồng chéo trong xử lý vi phạm.

Cùng với đó, Kế hoạch nhấn mạnh yêu cầu huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, cũng như sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Đây được coi là yếu tố quyết định để hình thành cơ chế giám sát xã hội rộng rãi, tạo môi trường minh bạch, ngăn chặn từ sớm các hành vi vi phạm.

Một nội dung quan trọng khác là xây dựng đội ngũ cán bộ thực thi đủ năng lực, liêm chính, không bị tác động hoặc chi phối bởi các nhóm lợi ích. Các trường hợp bao che, tiếp tay cho vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo tinh thần không nhân nhượng, không có vùng cấm hay ngoại lệ, nhằm củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với hoạt động quản lý nhà nước.

Kế hoạch cũng yêu cầu tăng cường thanh tra, kiểm tra và giám sát các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cấp phép, đánh giá sự phù hợp và kiểm tra nhà nước về tiêu chuẩn, quy chuẩn, chất lượng hàng hóa. Những sai phạm trong hoạt động đánh giá, chứng nhận sẽ bị xử lý để bảo đảm hàng hóa lưu thông trên thị trường đáp ứng đúng quy định.

Công tác phối hợp giữa các lực lượng chức năng được đặt lên hàng đầu nhằm tạo sự liên thông từ khu vực biên giới, cửa khẩu vào thị trường nội địa. Việc chia sẻ thông tin và hiệp đồng giữa các bộ, ngành và chính quyền địa phương được coi là giải pháp then chốt để ngăn chặn triệt để tình trạng buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa ngay từ tuyến biên giới.

Song song đó, kế hoạch đặt mục tiêu nâng cao mức độ ứng dụng khoa học - công nghệ trong quản lý thị trường, từ trang thiết bị hiện đại, công nghệ giám sát đến chuyển đổi số, cơ sở dữ liệu dùng chung. Đây được xem là hướng tiếp cận mới, tạo lợi thế trong kiểm soát các mặt hàng kinh doanh trên thị trường, đặc biệt trong bối cảnh thương mại điện tử và giao dịch số phát triển mạnh.

Truyền thông cũng là nhiệm vụ trọng tâm, nhằm nâng cao nhận thức của người dân và doanh nghiệp về tác hại của buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và hàng kém chất lượng. Khi hiểu rõ trách nhiệm và quyền lợi của mình, người dân sẽ không tiếp tay cho các hành vi vi phạm, đồng thời chủ động tham gia vào quá trình giám sát xã hội.

Cuối cùng, Kế hoạch đề cao vai trò của hợp tác quốc tế, nhất là trong trao đổi thông tin, phối hợp điều tra và hỗ trợ kỹ thuật. Trong bối cảnh các hoạt động buôn lậu và xâm phạm sở hữu trí tuệ ngày càng mang tính xuyên biên giới, sự liên kết với các tổ chức và đối tác quốc tế sẽ giúp Việt Nam nâng cao hiệu quả kiểm soát, bảo đảm môi trường thương mại an toàn, minh bạch và phù hợp thông lệ quốc tế.