Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 được trình Quốc hội vào sáng 11/6.

Các quy định của pháp luật hiện hành về lập, thẩm định, quyết định, phê duyệt, công bố và điều chỉnh quy hoạch được tiếp tục thực hiện cho đến khi cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế.

Nội dung này được nêu tại báo cáo tiếp thu, giải trình về hồ sơ Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 của Chính phủ gửi Quốc hội, trước khi Quốc hội bấm nút nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025, sáng 12/6.

Trước đó, thảo luận tại tổ sáng 11/6, có ý kiến đề nghị Chính phủ có sự chỉ đạo và khẩn trương, kịp thời điều chỉnh quy hoạch sau khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và kết thúc hoạt động đơn vị hành chính cấp huyện. Hiện nay, quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng đã hoàn thành và một số địa phương đã hoàn thành quy hoạch tỉnh, tuy nhiên, khi tiến hành sáp nhập các đơn vị hành chính này, sẽ không còn phù hợp trong quy hoạch, định hướng phát triển những vấn đề căn cơ phải điều chỉnh quy hoạch cho phù hợp.

Theo Chính phủ, để hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về quy hoạch và bảo đảm việc điều chỉnh các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và các quy hoạch khác có thể thực hiện ngay sau khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện, Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch và dự kiến Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9.

Trong đó, tại dự thảo Luật đã quy định giao Chính phủ thực hiện rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quy hoạch, bảo đảm phù hợp với Luật này. Trong thời gian các luật có liên quan đến quy hoạch chưa được sửa đổi, bổ sung theo thời hạn quy định, để bảo đảm giải quyết các vấn đề cấp bách, vướng mắc liên quan đến hoạt động quy hoạch trong giai đoạn sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, giao Chính phủ ban hành văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh một số quy định có liên quan đến quy hoạch tại các luật để thống nhất áp dụng và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Trong thời gian cơ quan có thẩm quyền chưa ban hành văn bản quy phạm pháp luật có quy định liên quan đến quy hoạch phù hợp với quy định của Luật này, thì các quy định của pháp luật hiện hành về lập, thẩm định, quyết định, phê duyệt, công bố và điều chỉnh quy hoạch được tiếp tục thực hiện cho đến khi cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế.

Về sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy và bố trí cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tại đơn vị hành chính sau sắp xếp, có đại biểu đề nghị Chính phủ có kế hoạch, lộ trình sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tại đơn vị hành chính sau sắp xếp; quan tâm giải quyết chế độ, chính sách cho đội ngũ dôi dư.

Tiếp thu ý kiến này, báo cáo nêu rõ, ngay sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo các địa phương ban hành chương trình, kế hoạch chi tiết để tổ chức triển khai thực hiện, trong đó khẩn trương hoàn thành việc bố trí, sắp xếp cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; phân công rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, bố trí nhân sự phù hợp với yêu cầu vị trí việc làm, có đủ khả năng tiếp nhận các nhiệm vụ, quyền hạn mới để triển khai thực hiện ngay sau khi chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã mới đi vào vận hành; kịp thời thực hiện các chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của cơ quan, tổ chức thuộc phạm vi quản lý bảo đảm đúng đối tượng và quyền, lợi ích của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động chịu tác động do sắp xếp đơn vị hành chính.

Thảo luận tại tổ còn có ý kiến đề nghị Chính phủ đề xuất các giải pháp hiệu quả để bố trí, sử dụng, xử lý trụ sở, tài sản công; thúc đẩy chuyển đổi công năng phục vụ các dịch vụ y tế, giáo dục, văn hóa cộng đồng, nhà ở xã hội, trung tâm khởi nghiệp để bảo đảm tiết kiệm, chống lãng phí; có chính sách hỗ trợ nhà ở, phương tiện đi lại cho cán bộ, công chức ở các đơn vị hành chính sau sắp xếp yên tâm công tác.

Báo cáo của Chính phủ nêu rõ, tại Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 ngày 14/4/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025 và Văn bản số 03/CV-BCĐ ngày 15/4/2025 của Ban Chỉ đạo của Chính phủ về sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã giao chính quyền địa phương cấp tỉnh chủ động cân đối, bố trí ngân sách để đầu tư sửa chữa, cải tạo, nâng cấp các trụ sở làm việc được tiếp tục sử dụng phục vụ hoạt động của đơn vị hành chính sau sắp xếp.

Đồng thời, quan tâm bố trí nhà ở công vụ, phương tiện phục vụ công tác và nhu cầu đi lại cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của các đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp để ổn định điều kiện làm việc tại đơn vị hành chính sau sắp xếp; hướng dẫn, tạo điều kiện để chính quyền địa phương cấp xã sau sắp xếp cân đối ngân sách để đầu tư sửa chữa, cải tạo, nâng cấp trụ sở làm việc, bảo đảm điều kiện làm việc của các cơ quan, tổ chức, đơn vị tại đơn vị hành chính cấp xã.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 2 công điện, trong đó cho phép các địa phương căn cứ điều kiện về trụ sở hiện có, điều kiện hạ tầng giao thông, phương tiện đi lại, hạ tầng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong hoạt động của bộ máy chính quyền có thể bố trí, duy trì nhiều trụ sở làm việc trong giai đoạn đầu sắp xếp đơn vị hành chính. Giao các địa phương xây dựng phương án bố trí, sắp xếp, xử lý tài sản công trong đó ưu tiên sắp xếp, bố trí cho y tế, giáo dục, văn hóa cộng đồng và xây dựng kế hoạch xử lý tài sản dôi dư theo hướng dẫn của Bộ Tài chính, bảo đảm 6 rõ: “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền”. Đồng thời, Bộ Tài chính đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn cụ thể về việc bố trí, sử dụng, bàn giao, xử lý trụ sở, tài sản công tại các đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp.

Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo Bộ Tài chính xây dựng, trình Chính phủ ban hành quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công, làm cơ sở để các địa phương xây dựng phương án sắp xếp, bố trí, sử dụng; khẩn trương triển khai việc xây dựng cơ sở dữ liệu để theo dõi tiến độ xử lý trụ sở, tài sản công dôi dư, bảo đảm công khai, minh bạch, phòng chống tiêu cực, lãng phí.

Chính phủ cũng hồi âm ý kiến đề nghị bổ sung quy định về xác định trung tâm chính trị - hành chính của tỉnh, thành phố tại dự thảo Nghị quyết.

Báo cáo nêu rõ, Hiến pháp năm 2023 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 chỉ quy định thẩm quyền của Quốc hội quyết định thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính cấp tỉnh. Đối với trung tâm chính trị - hành chính của các đơn vị hành chính cấp tỉnh sẽ thực hiện theo quyết định, quy hoạch và định hướng của cấp có thẩm quyền và có thể thay đổi trong từng giai đoạn phát triển của đơn vị hành chính. Theo đó, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội chỉ quy định nội dung về sắp xếp (nhập) đơn vị hành chính cấp tỉnh và tên gọi của đơn vị hành chính cấp tỉnh; không quy định cụ thể về trung tâm chính trị - hành chính của tỉnh, thành phố hình thành sau sắp xếp.

Về ý kiến đề nghị Chính phủ nghiên cứu, sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh theo vùng kinh tế - xã hội để bảo đảm hạn chế xáo trộn, phù hợp với quy hoạch vùng đã được phê duyệt, Chính phủ giải thích, sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh là một chủ trương lớn, mang tính chiến lược, đổi mới toàn diện của Đảng nhằm mục tiêu tái cấu trúc và mở rộng không gian phát triển kinh tế - xã hội, phát huy tiềm năng, lợi thế của các đơn vị hành chính, hình thành những đơn vị hành chính có quy mô lớn, có sự tương hỗ giữa vùng núi - đồng bằng - ven biển (không nhất thiết phải theo 6 vùng kinh tế - xã hội được xác định trước đây).

Việc sắp xếp nhằm tạo điều kiện để mỗi địa phương và cả nước phát triển đồng đều, nhanh, mạnh và bền vững. Vì vậy, Chính phủ đã nghiên cứu kỹ lưỡng, báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương thống nhất định hướng các phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh; thực hiện các trình tự, thủ tục xây dựng hồ sơ Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 trình Quốc hội (Đề án đã được đại đa số Nhân dân (96,19%) đồng thuận và 100% Đại biểu HĐND các cấp tán thành). Do vậy, Chính phủ đề nghị giữ nguyên phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh như đã trình Quốc hội.