Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng. (Ảnh: Bộ Ngoại giao)

Trả lời phỏng vấn sau Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 54 (AMM-54) và các hội nghị liên quan, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng cho rằng, hội nghị diễn ra trong thời điểm hết sức đặc biệt. ASEAN đứng trước rất nhiều thách thức, có thể nói là vô cùng khó khăn, cả do các đợt bùng phát và lây lan biến thể mới của dịch bệnh Covid-19 ở khu vực, cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt giữa các nước lớn, cũng như tình hình phức tạp ở Biển Đông và chính biến tại Myanmar.

"Trong bối cảnh đó, điểm nhấn mà hội nghị đạt được là: Càng trong khó khăn, càng thấy nổi bật giá trị của ASEAN và nhận thức của các nước về giá trị này cũng ngày càng gia tăng. Bên cạnh đó, quyết tâm của các nước thành viên ASEAN ngày càng mạnh mẽ, được cộng hưởng với sự ủng hộ và cam kết cao của các nước đối tác trong khu vực, tôn trọng vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực này. Tôi cho rằng đây là kết quả rất là tốt", Thứ trưởng nói.

Điểm nổi bật thứ 2, theo Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng là về vấn đề gay cấn nhất ở khu vực hiện nay - vấn đề Myamar. Hội nghị lần này đã quyết tâm triển khai thực hiện Đồng thuận 5 điểm của các Nhà lãnh đạo ASEAN. Dù rất khó khăn, nhưng ASEAN đã đạt được đồng thuận cử được Đặc phái viên của Chủ tịch ASEAN về Myanmar, đó là Bộ trưởng Ngoại giao thứ 2 của Brunei. Đồng thời, ASEAN cũng đã quyết định triển khai các hoạt động hỗ trợ nhân đạo cho Myanmar, thông qua Trung tâm Điều phối ASEAN về hỗ trợ nhân đạo trong quản lý thiên tai (AHA) do Tổng thư ký ASEAN đứng ra gánh vác, điều phối.

Về Covid-19, ASEAN khẳng định nỗ lực triển khai các sáng kiến chung, tiếp tục các kế hoạch hợp tác trong ứng phó dịch bệnh. ASEAN cũng nhận được nhiều cam kết hợp tác, hỗ trợ của các Đối tác để vượt qua dịch bệnh, với số lượng vaccine dành cho các nước ASEAN càng ngày càng nhiều cùng các kế hoạch phục hồi kinh tế hậu dịch đang được tích cực thúc đẩy.

Về đối ngoại, ASEAN cũng đã đạt được dấu mốc rất quan trọng, đó là việc đồng ý chấp thuận để Vương quốc Anh trở thành Đối tác đối thoại của ASEAN.

Về khía cạnh phục hồi sau đại dịch, thông qua Hội nghị lần này, ASEAN đã đạt được những thống nhất quan trọng.

Thứ nhất, ASEAN quyết tâm không để đứt gãy chuỗi cung ứng, duy trì các giao dịch, giao thương của các nước không bị ảnh hưởng, tạo điều kiện cao nhất có thể trong hoàn cảnh này cho doanh nghiệp để có thể duy trì thương mại và đầu tư.

Đặc biệt là ASEAN sẽ đẩy mạnh hợp tác để chuyển đổi số. Các Bộ trưởng ASEAN phụ trách về hợp tác số đã thông qua Kế hoạch chuyển đổi số của ASEAN cho đến năm 2025. Đấy là tiến bộ rất lớn, và các nước sẽ đẩy mạnh triển khai thương mại điện tử trong ASEAN.

Đồng thời ASEAN quyết tâm tận dụng và đẩy mạnh các Hiệp định đã ký kết về tự do hóa thương mại, xác định với nhau là cố gắng để phê chuẩn sớm nhất Hiệp định RCEP.

Liên quan đến vấn đề an ninh, an toàn hàng hải, hàng không ở Biển Đông, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cho biết, tình hình Biển Đông có những phức tạp nhất định.

Trong tình hình đó, ASEAN vẫn duy trì quan điểm nhất quán của mình, đó là ủng hộ, nhấn mạnh hòa bình, ổn định, tự do hàng hải, hàng không ở khu vực và xây dựng lòng tin. Và các nước phải kiềm chế, không có hành động làm theo thang căng thẳng, hoặc các hành động quân sự hóa hay tái tạo đảo, hoặc những hoạt động gây tổn hại quyền lợi chính đáng của các nước ở ven biển. Các nước nhất trí rất cao, đề cao vai trò của luật pháp quốc tế, trong đó UNCLOS. Đặc biệt là nhấn mạnh UNCLOS là khuôn khổ để điều chỉnh các hoạt động của các nước trên biển và trên đại dương. Điều đó rất quan trọng.

“Quan trọng nữa, là các nước nhất trí rằng COC phải thực chất, tổng thể, phù hợp luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS. Và điểm mới là: trước đây, đây chỉ là quan điểm của ASEAN thì nay Trung Quốc cũng đã chấp nhận quan điểm đó. Điều đó sẽ định hướng quá trình thương lượng COC thời gian tới”, Thứ trưởng nói.