Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 diễn ra trong ngày 14/10 và sáng 15/10 là kỳ đại hội có ý nghĩa đặc biệt sau khi TP.HCM sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, hình thành một thực thể hành chính - kinh tế mới, đánh dấu một bước ngoặt của siêu đô thị đầu tiên của Việt Nam, tạo thế và lực để vươn tầm toàn cầu.

Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 là kỳ đại hội có ý nghĩa đặc biệt với TP.HCM sau sáp nhập. Ảnh: Lê Toàn

Tạo khí thế, khát vọng đổi mới

Chủ đề của Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược: “Xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và kinh tế tư nhân; tăng cường quốc phòng, an ninh, đối ngoại, hội nhập quốc tế; huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực để TP.HCM tiên phong cùng cả nước trong kỷ nguyên mới”.

Ngay trước thềm khai mạc, 550 đại biểu dự Đại hội đã tham quan, trải nghiệm thực tế nhiều mô hình tiêu biểu về công nghiệp, dịch vụ cảng biển, tài chính, công nghệ cao, giáo dục, y tế và đổi mới sáng tạo… - những lĩnh vực trọng tâm được nêu trong Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ TP.HCM nhiệm kỳ 2025 - 2030, giúp các đại biểu nắm bắt thông tin thực tế để thảo luận tại Đại hội.

Hoạt động này được đánh giá là không chỉ mang tính thực tế, mà còn là đợt sinh hoạt chính trị, tư tưởng sâu sắc, giúp đại biểu hiểu rõ hơn quy mô, cấu trúc, bản sắc và tiềm năng của Thành phố sau sáp nhập, cũng như vai trò năng động của khu vực kinh tế tư nhân trong thực hiện Nghị quyết 68-NQ/TW.

Các đoàn đại biểu chia thành nhiều tổ, đi qua những điểm nhấn tiêu biểu như tuyến Metro số 1 - biểu tượng cho nỗ lực hiện đại hóa giao thông đô thị, đến trụ sở VNG Campus - nơi thể hiện sức bật của doanh nghiệp công nghệ Việt.

Đại biểu cũng đến tỉnh Bình Dương cũ tìm hiểu thông tin về hệ thống giao thông và hạ tầng công nghiệp của khu vực này, với các mô hình thành công như Khu công nghiệp VSIP, Khu công nghiệp Mỹ Phước, Khu liên hợp công nghiệp, đô thị, dịch vụ Bình Dương; thăm Tập đoàn Becamex - doanh nghiệp nhà nước đi đầu trong lĩnh vực hạ tầng giao thông, công nghiệp và đô thị.

Tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ, Đoàn đã tận mắt chứng kiến hoạt động của Cảng Gemalink - cảng nước sâu hiện đại hàng đầu khu vực, “mắt xích” trong chuỗi logistics toàn cầu và Khu công nghiệp chuyên sâu Phú Mỹ 3 - điểm sáng thu hút đầu tư toàn cầu.

Thông qua chuyến đi thực tế, các đại biểu đã có thêm nhiều thông tin thực tiễn bổ ích, với tinh thần phấn khởi, tin tưởng vào sự phát triển mạnh mẽ của TP.HCM trong kỷ nguyên mới, góp phần vào sự thành công chung của Đại hội Đảng bộ Thành phố nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Nền tảng cho kỷ nguyên siêu đô thị

Nếu “thế” là vị trí địa lý, quy mô không gian, thì “lực” chính là nội lực kinh tế - xã hội vượt trội, là sức bật để vươn tầm khu vực và thế giới. TP.HCM mới đang sở hữu một tổ hợp nguồn lực mạnh mẽ, nơi ba cực tăng trưởng năng động nhất cả nước hội tụ.

Năm 2025, quy mô nền kinh tế của TP.HCM mới ước đạt 3,03 triệu tỷ đồng (tương đương 123 tỷ USD), chiếm 23,5% GDP cả nước. Nếu loại trừ dầu khí tại Bà Rịa - Vũng Tàu, con số vẫn đạt trên 2,821 triệu tỷ đồng, chiếm 22,3% toàn quốc. Điều này cho thấy sức mạnh kinh tế của TP.HCM là kết quả tổng hợp và cộng hưởng từ ba vùng kinh tế năng động.

Về thu ngân sách nhà nước, năm nay, TP.HCM dự kiến đạt 737.000 tỷ đồng, chiếm 36,7% tổng thu ngân sách quốc gia, trong khi chi ngân sách dự kiến đạt 248.000 tỷ đồng, chiếm 10,9% tổng chi. Điều này cho thấy tầm quan trọng tài khóa của TP.HCM mới trong ngân sách quốc gia.  

Theo Dự thảo Báo cáo Chính trị tại Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, TP.HCM đang hướng đến tầm nhìn mới là “siêu đô thị quốc tế” của Đông Nam Á. Trong đó, mục tiêu đến năm 2030 sẽ có vị thế nổi trội ở Đông Nam Á, nằm trong top 100 thành phố toàn cầu đáng sống; tầm nhìn đến năm 2045, TP.HCM phấn đấu lọt vào nhóm 100 thành phố tốt nhất thế giới, trở thành siêu đô thị quốc tế của khu vực, trung tâm kinh tế - tài chính - dịch vụ - giáo dục - y tế của châu Á.

Hoạt động thương mại đối ngoại cũng rất sôi động, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 181,5 tỷ USD, chiếm 23,1% tổng kim ngạch cả nước. Tổng vốn đầu tư xã hội của Thành phố ước tính 640.700 tỷ đồng, chiếm 17,4% tổng vốn đầu tư xã hội cả nước. Doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ ước tính 1.679 nghìn tỷ đồng, tương đương 26% cả nước, phản ánh sức mua lớn và hệ thống phân phối phát triển mạnh.

Như vậy, TP.HCM sáp nhập với tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là bước ngoặt chưa từng có trong lịch sử phát triển đô thị Việt Nam, từ đó mở ra cơ hội mở rộng thị trường, tăng sức hút đầu tư, kết nối hạ tầng, kết nối chuỗi sản xuất và nâng tầm vị thế quốc tế, tiếp cận nguồn tài chính, công nghệ tiên tiến.

Đây là sự cấu hình lại toàn diện không gian phát triển, nơi ba cực kinh tế năng động bậc nhất cả nước hội tụ, với tầm nhìn mới là “siêu đô thị quốc tế” của Đông Nam Á, top 100 thành phố đáng sống nhất thế giới, nhằm thực hiện sứ mệnh tiên phong, dẫn dắt và lan tỏa phát triển cho cả nước.

“TP.HCM hôm nay đang ở một tầm vóc, thế và lực hoàn toàn khác trước. Thành phố sau khi mở rộng không chỉ là trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, mà còn là biểu tượng của tinh thần tiên phong, đổi mới và khát vọng vươn tầm quốc tế”, PGS-TS. Trần Đình Thiên, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ nhìn nhận.

Theo ông Thiên, TP.HCM mới đang cộng hưởng sức mạnh từ ba trụ cột kinh tế lớn: dịch vụ - thương mại - công nghiệp; đô thị - cảng biển - du lịch; đô thị sáng tạo  công nghiệp công nghệ cao. Mỗi tổ hợp kinh tế này mang trong mình vai trò riêng: từ trung tâm logistics, thương mại quốc tế đến đô thị sáng tạo, nơi quy tụ nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và phát triển công nghệ cao. Tất cả hợp lại tạo nên một TP.HCM có quy mô, tiềm lực và tầm ảnh hưởng vượt trội - một “siêu đô thị” thực thụ.

Cơ hội vươn tầm toàn cầu

Chứng kiến từng bước chuyển mình của TP.HCM qua hơn nửa thế kỷ, PGS-TS. Trần Hoàng Ngân cho biết, ông hiểu từng hơi thở của thành phố này. Do vậy, mỗi lần đặt chân đến những đô thị phát triển, ông đều thầm mong TP.HCM một ngày nào đó cũng đạt được tầm vóc ấy. “Thật vui là nhiều điều trong những giấc mơ ấy đang dần thành hiện thực”, ông Trần Hoàng Ngân nói.

Ông Trần Hoàng Ngân dẫn chứng, TP.HCM hiện xếp thứ 102/156 thành phố toàn cầu, 101/146 thành phố thông minh, 133/173 thành phố đáng sống và 95/120 trung tâm tài chính quốc tế, thậm chí đã vượt qua Bangkok - một tín hiệu cho thấy thành phố đang đi đúng hướng.

Theo ông Ngân, TP.HCM có đầy đủ điều kiện để phát triển vượt bậc, từ con người đến vị trí địa lý, hạ tầng và tiềm lực kinh tế. “Đây là sự sắp đặt thuận lợi của vũ trụ”, ông nói và cho biết thêm, TP.HCM có nguồn nhân lực chất lượng cao với hàng trăm viện, trường đại học, bệnh viện lớn, trung tâm nghiên cứu và chăm sóc sức khỏe hàng đầu - đây chính là yếu tố cốt lõi, là tài nguyên quý giá nhất để phát triển.

Bên cạnh đó, công nghiệp và logistics đang là hai trụ cột tăng trưởng mạnh mẽ, với gần 100 khu công nghiệp và khu chế xuất, đóng góp khoảng 35% GRDP của TP.HCM. Hệ thống logistics phát triển nhanh, hiện đại, với các cảng lớn như Cái Mép - Thị Vải và sắp tới là Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, giúp Thành phố tiến gần hơn tới vị thế trung tâm logistics hàng đầu khu vực.

Về hạ tầng giao thông, Thành phố đang có lợi thế hiếm có khi sở hữu hai sân bay Tân Sơn Nhất và Côn Đảo và sắp tới là sân bay Long Thành, dù thuộc Đồng Nai, nhưng có ý nghĩa chiến lược đối với vùng kinh tế Đông Nam bộ, trong đó TP.HCM giữ vai trò trung tâm vùng.

Theo PGS-TS. Trần Đình Thiên, “vươn tầm” là điều chắc chắn TP.HCM làm được. Mục tiêu phải là “vượt tầm”, bứt phá qua đẳng cấp hiện tại để khẳng định vai trò một siêu đô thị cạnh tranh toàn cầu. Ông Thiên cho rằng, muốn “vượt tầm cho đúng tầm”, cần một số yếu tố then chốt.

Đó là, trao quyền và giao trách nhiệm đủ lớn cho TP.HCM. Khi được phân quyền thực chất kèm cơ chế chịu trách nhiệm rõ ràng, Thành phố sẽ có động lực chủ động, lựa chọn phương án tối ưu và hành động hiệu quả.

TP.HCM cần định hình tầm nhìn “từ tương lai nhìn về hiện tại”. Không gian phát triển của Thành phố không thể chỉ bó hẹp trên mặt đất. Cần mở rộng mạnh sang “không gian đại dương” là kinh tế biển, cảng trung chuyển quốc tế, năng lượng, tài nguyên biển…; “không gian bầu trời” là kinh tế tầm thấp, vận tải đô thị trên không, phương tiện bay không người lái/taxi bay.

TP.HCM cũng cần bứt phá trong “không gian số”. Kinh tế số mở ra biên độ tăng trưởng gần như vô hạn; nếu đi đầu về hạ tầng số, dữ liệu, AI và các nền tảng mở, Thành phố sẽ nhân bội năng suất, tái cấu trúc dịch vụ công - logistics - công nghiệp đô thị theo chuẩn hiện đại.

Song song, phải gắn chặt các hướng đi trên với trung tâm tài chính quốc tế, trung tâm đổi mới sáng tạo, logistics trung chuyển và các khu thương mại tự do. Những “tọa độ lớn” này phù hợp với năng lực hiện có của Thành phố. Vấn đề cốt lõi là thiết kế cuộc chơi đủ tầm để tạo cộng hưởng giữa các trục ưu tiên, thay vì ưu tiên rời rạc.