Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ về công nghệ, các khái niệm liên quan tới tiền ảo và cẩn trọng để tránh bị kẻ xấu lợi dụng, lừa đảo

Liên tiếp cảnh báo

Gần đây, trên các hội, nhóm, trang mạng xã hội xuất hiện nhiều bài viết và bình luận về đồng tiền ảo Pi Network. Đặc biệt, việc Pi Network được niêm yết trên một số sàn giao dịch tiền ảo đã tạo tâm lý phấn khích trong cộng đồng những người “đào” Pi. Sau 2 tuần kể từ khi được niêm yết trên các sàn giao dịch, giá đồng Pi hiện dao động quanh mức 1,8 USD (khoảng 46.000 đồng) và từng có thời điểm chạm mốc 3 USD (khoảng 76.000 đồng).

Công an TP. Hà Nội đã đưa ra cảnh báo về những rủi ro khi đầu tư và giao dịch tiền ảo Pi Network. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, tiền ảo nói chung và đồng tiền ảo Pi nói riêng chưa được coi là tài sản. Do đó, những vụ việc, vấn đề phát sinh, tranh chấp liên quan đến các hoạt động giao dịch đồng tiền ảo, đồng Pi rất rủi ro, khó được pháp luật bảo vệ, xử lý.

Một số đối tượng có thể lợi dụng đồng tiền ảo Pi để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, như tạo ra các đồng tiền ảo giả mạo Pi, huy động vốn nhằm mục đích lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Thậm chí, các đối tượng xấu còn tạo ứng dụng giả mạo Pi Network để thu thập trái phép dữ liệu của người dùng, truy cập bất hợp pháp nhằm mục đích lừa đảo, chiếm đoạt tài sản hoặc tiền ảo trong các giao dịch mua, bán tiền ảo Pi.

Cùng với đó, Công an các tỉnh Nghệ An, Nam Định, Đồng Nai, Bạc Liêu… cũng vừa phát đi cảnh báo lừa đảo trên không gian mạng. Các đối tượng thường giả danh cơ quan chức năng, dụ dỗ đầu tư vào tiền ảo hoặc giả mạo các sàn giao dịch để chiếm đoạt tài sản.

Những cảnh báo này được đưa ra sau hàng loạt vụ lừa đảo liên quan đến tiền ảo bị cơ quan công an triệt phá.

Mới nhất, Công an Hà Nội triệt phá ổ nhóm tội phạm lừa đảo tiền ảo hoạt động xuyên quốc gia. Số lượng người bị lừa lên đến hơn 2.000 người, với tổng số tiền hơn 2.000 tỷ đồng. Trước đó, Công an TP. Hà Nội khởi tố điều tra vụ án Công ty Triệu Nụ Cười lôi kéo khoảng 100 doanh nghiệp và gần 400 cá nhân mua đồng tiền lượng tử QFS với giá trị hàng trăm tỷ đồng…

Công an tỉnh Nghệ An cũng đã triệt phá đường dây lừa đảo xuyên quốc gia hoạt động tại “Tam giác vàng” (tỉnh Bokeo, Lào). Nhóm tội phạm này chủ yếu giả danh doanh nhân thành đạt, dụ dỗ người dân đầu tư vào đồng tiền ảo do chúng lập ra. Nhiều nạn nhân sa bẫy, có nạn nhân bị chiếm đoạt 18,6 tỷ đồng.

Theo khảo sát của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, năm 2024, cứ 220 người dùng thì có 1 người là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến (tỷ lệ 0,45%). Tổng thiệt hại do lừa đảo trực tuyến gây ra trong năm 2024 ước tính lên tới 18.900 tỷ đồng. Liên quan đến lừa đảo tiền ảo, theo Chainalysis (công ty phân tích blockchain của Mỹ), ước tính ban đầu, các ví điện tử liên quan đến lừa đảo đã kiếm được 9,9 tỷ USD trong năm 2024 và dự đoán con số này có thể tăng lên mức kỷ lục 12,4 tỷ USD trong năm 2025. Các vụ lừa đảo chủ yếu xuất phát từ các trung tâm lừa đảo quy mô lớn ở Đông Nam Á và có dấu hiệu hoạt động ngày càng phân tán.

Cẩn trọng với “miếng pho mát tiền ảo”

Ông Đặng Minh Tuấn, Chủ tịch Liên minh Blockchain Việt Nam cho hay, đầu tư vào tiền mã hóa tiềm ẩn nhiều rủi ro, bởi tại Việt Nam, tiền mã hóa chưa có tính pháp lý, chưa có cơ quan quản lý để kiểm soát gian lận, thao túng thị trường, tức là chưa được bảo vệ bởi pháp luật. Nhà đầu tư cần tìm hiểu rất kỹ về công nghệ, phải có kỹ năng sử dụng các loại ví và các khái niệm liên quan tới tiền ảo.

“Nhà đầu tư cần cẩn trọng để tránh bị kẻ xấu lợi dụng, lừa đảo”, ông Đặng Minh Tuấn khuyến cáo.

Năm 2024, Việt Nam xếp thứ 5 thế giới về mức độ quan tâm đến tài sản số, đứng thứ 3 toàn cầu về sử dụng các nền tảng giao dịch quốc tế và xếp thứ 6 về khối lượng giao dịch trên các nền tảng phi tập trung.

Hiện có 17 triệu người Việt Nam sở hữu tài sản số, tổng giá trị thị trường vượt 100 tỷ USD, giao dịch tài sản số không chính thức đang tạo ra một nền kinh tế ngầm khổng lồ.

(Nguồn: Thống kê của Chainalysis)

Theo ông Trần Huyền Dinh, Sáng lập AlphaTrue, nhà đầu tư cần trang bị kiến thức vững chắc và nâng cao cảnh giác trước khi giao dịch tài sản mã hóa. Trước khi tham gia, nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ về các loại tài sản mã hóa, cách thức vận hành của công nghệ blockchain, kỹ thuật bảo mật và đặc điểm của từng loại tài sản để quản lý an toàn và giảm rủi ro. Bên cạnh đó, cần cẩn trọng với những lời mời chào đầu tư cam kết lợi nhuận cao, vì đây có thể là dấu hiệu lừa đảo; cần kiểm tra thông tin từ nguồn uy tín và tránh rơi vào tâm lý “fomo” (sợ bỏ lỡ cơ hội).

“Hiện tại, trong một thị trường thiếu pháp lý, người dùng có nguy cơ bị lừa đảo hoặc gặp rủi ro mất tài sản. Theo đó, luật hóa tài sản số không chỉ mang lại sự an tâm cho người dân khi tham gia giao dịch, mà còn củng cố niềm tin của họ vào công nghệ blockchain và các ứng dụng liên quan”, ông Dinh kiến nghị.

Đề cập vấn đề pháp lý, luật sư Bùi Anh Tuấn (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho hay, nhiều quốc gia cũng chưa thể hiện quan điểm rõ ràng đối với loại tài sản số, nên để định hình một khung pháp lý cần rất thận trọng. Tuy nhiên, cần thiết phải có khung pháp lý để quản lý, bởi hoạt động giao dịch, mua bán, đầu tư tiền số đang diễn ra hàng ngày. Khung pháp lý cho tiền ảo, tài sản ảo được xây dựng sẽ là cơ sở để quản lý các giao dịch liên quan, bảo đảm các yếu tố về nghĩa vụ thuế, giải quyết các tranh chấp, hạn chế tình trạng lừa đảo. Việc này cũng giúp ngăn chặn rủi ro rửa tiền và tài trợ khủng bố qua giao dịch tiền mã hóa.

Tại Chỉ thị số 05/CT-TTg ban hành ngày 1/3/2025, Thủ tướng Chính yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo chức năng, nhiệm vụ được giao đề xuất, trình Chính phủ ngay trong tháng 3/2025 về khung pháp lý quản lý, thúc đẩy phát triển tài sản số, tiền kỹ thuật số lành mạnh và hiệu quả. Khung pháp lý sẽ là hành lang pháp lý quan trọng để tránh các tác động tiêu cực đến nền kinh tế và các vấn đề xã hội, đồng thời giúp đóng góp giá trị cho kinh tế đất nước.