Công trường xây dựng cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng. Ảnh: Đức Thanh

Nỗ lực giải ngân ngay từ ngày đầu, tháng đầu

Số liệu vừa được Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ, ước đến ngày 28/2/2025, giải ngân vốn đầu tư công đạt trên 60.423 tỷ đồng, bằng 6,9% kế hoạch và đạt 7,23% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Con số này vẫn thấp hơn so với kết quả đạt được của cùng kỳ năm ngoái (đạt 7,7% kế hoạch và 7,32% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).

Như vậy, dù nhiều bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực giải ngân vốn đầu tư công ngay từ ngày đầu, tháng đầu của năm, song giải ngân vốn đầu tư công vẫn chưa đạt kỳ vọng. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, cho tới thời điểm này, có tới 27 bộ, cơ quan trung ương chưa giải ngân và 26 bộ, ngành, địa phương giải ngân dưới 5%.

“Việc chưa phân bổ một lượng vốn tương đối lớn đã ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước”, Bộ Tài chính nhận định và cho biết, tính đến thời điểm này, vẫn còn gần 77.636 tỷ đồng, chiếm 9,42% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao chưa được phân bổ chi tiết.

Ngoài chuyện chưa phân bổ được hết vốn, thì theo Bộ Tài chính, còn có chuyện một số bộ, ngành, địa phương đã phân bổ vốn chi tiết cho các dự án không đủ điều kiện phân bổ và giải ngân, như chưa được phê duyệt dự toán chuẩn bị đầu tư, chưa có quyết định đầu tư, bố trí vượt tổng mức đầu tư đã được duyệt… Điều này đã ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân. Bộ Tài chính đã có văn bản kiểm tra, nhận xét đến từng bộ, ngành, địa phương đề nghị điều chỉnh, hoàn thiện.

Bên cạnh đó là hàng loạt nguyên nhân cố hữu, từ chuyện giải phóng mặt bằng, đến nguồn cung vật liệu hạn chế, rồi giá một số nguyên vật liệu tăng đột biến…

Tuy vậy, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công vẫn là mục tiêu hàng đầu hiện nay, nhất là trong bối cảnh Quốc hội đã quyết nghị bổ sung Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, với tăng trưởng GDP đạt 8% trở lên.

“Nếu Chính phủ Việt Nam hoàn thành mục tiêu giải ngân đầu tư công năm 2025 (36 tỷ USD, cao hơn 40% so với năm 2024) sẽ đóng góp khoảng 2 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP, giúp Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng 8%”, ông Michael Kokalari, CFA, Giám đốc Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường VinaCapital nhận định.

Cũng theo ông Michael Kokalari, việc tăng chi tiêu dự kiến thêm 1% GDP cho các dự án cơ sở hạ tầng được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP mới, cũng như hỗ trợ triển vọng tăng trưởng dài hạn và thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Không có chỗ cho sự chậm trễ

Không chỉ là chuyện giải ngân vẫn chưa đạt kỳ vọng, mà như báo cáo của Bộ Tài chính, việc phân bổ vốn cũng còn chậm. Sốt ruột trước tình hình này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính hôm chủ trì Hội nghị Chính phủ với các địa phương đã chỉ đạo rằng, tới ngày 31/3, nếu bộ, ngành, địa phương nào chưa phân bổ hết vốn, sẽ bị điều chuyển sang bộ, ngành, địa phương khác. 

“Dứt khoát phải phân bổ ngay trong quý I/2025, nếu chưa xong thì kiên quyết thu hồi, điều chuyển cho nơi khác”, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh.

Bộ Tài chính trong đề xuất của mình cũng cho biết, sau ngày 31/3/2025, Bộ sẽ báo cáo cấp thẩm quyền cắt giảm để điều chuyển cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có nhu cầu bổ sung kế hoạch vốn năm 2025 để bố trí cho các dự án quan trọng, cấp bách, các dự án hạ tầng chiến lược có khả năng giải ngân.

Cùng với phân bổ vốn, các giải pháp để thúc đẩy giải ngân cũng được đề cập, trong đó có vai trò của người đứng đầu, sự nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương.

“Hà Nội năm nay phấn đấu giải ngân 87.000 tỷ đồng vốn kế hoạch, trong đó tập trung vào các dự án hạ tầng giao thông lớn như cầu, đường sắt đô thị; đồng thời, tiếp tục rà soát khoảng 200 dự án chậm triển khai”, ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội nói.

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Văn Tùng, Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng, Thành phố cũng đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, trong đó có việc đẩy nhanh quá trình triển khai Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

“Hải Phòng cam kết đóng góp 11.000 tỷ đồng để triển khai dự án này”, ông Nguyễn Văn Tùng đã  nói như vậy và kiến nghị Bộ Giao thông - Vận tải xem xét phương án thi công đồng thời từ cả hai đầu tuyến, tức là từ Lào Cai và từ Hải Phòng, để rút ngắn thời gian thi công, sớm đưa Dự án vào vận hành.

Không chỉ các địa phương này, mà nhiều địa phương khác trong cả nước cũng đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công, qua đó thúc tăng trưởng kinh tế.

Theo ông Võ Tấn Đức, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, với nguồn lực đầu tư công năm 2025 là 15.770 tỷ đồng, tỉnh xác định nỗ lực ngay từ quý đầu năm, phấn đấu giải ngân 95% trong năm nay.

“Chúng tôi sẽ ưu tiên triển khai các dự án trọng điểm, lấy đầu tư công để dẫn dắt đầu tư tư”, ông Võ Tấn Đức nói và đề cập một loạt dự án quan trọng mà Đồng Nai đã và đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ, như Cảng hàng không quốc tế Long Thành, cảng Phước An…

“Chúng tôi đang chuẩn bị các điều kiện thuận lợi nhất để các dự án này sớm đưa vào sử dụng, tạo điều kiện phát triển trong những năm tiếp theo”, ông Võ Tấn Đức nói.

Trong khi đó, theo ông Lê Trung Chinh, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng, Thành phố đang chủ động tháo gỡ khó khăn để có thể khơi thông nguồn lực. Dự kiến, trong 2 quý đầu năm 2025, Đà Nẵng sẽ khởi công một số dự án với tổng vốn đầu tư trên 100.000 tỷ đồng.

Các nỗ lực trên được kỳ vọng sẽ góp phần thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công năm 2025, đặc biệt là đối với các dự án trọng điểm. Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, thời gian tới đây, phải tập trung thực hiện, sớm hoàn thành các dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia.

Khi các dự án lớn được triển khai không chỉ góp phần thúc đẩy tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, mà quan trọng hơn, sẽ tạo nền tảng để mở rộng không gian phát triển, góp phần đưa nền kinh tế tăng trưởng trên 8% trong năm nay, hướng tới mức tăng trưởng 2 con số trong những năm tới.