Khu đất vàng 132 - Bến Vân Đồn của Vinafood II được Công ty Nguyễn Kim thâu tóm, bán cho Công ty Phú Mỹ Hưng.

Vinafood II làm trái phương án được phê duyệt

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị truy tố 6 bị cáo nguyên lãnh đạo Tổng công ty Lương thực Miền Nam (Vinafood II), trong vụ án gây thất thoát tài sản của Nhà nước gần 114 tỷ đồng.

Các bị cáo gồm: Trương Thanh Phong, cựu Tổng giám đốc; Trần Văn Vẹn, cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị; Trần Bảy, cựu Trưởng phòng Kế hoạch chiến lược; Vũ Bá Vinh, cựu Trưởng ban Kiểm soát; Trương Văn Húa và Trương Văn Ảnh, cựu thành viên Hội đồng Quản trị.

Cả 6 bị cáo đều bị đề nghị truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, quy định tại khoản 3, Điều 219, Bộ luật Hình sự.

Theo kết luận điều tra, Vinafood II là doanh nghiệp nhà nước, được giao quản lý khu đất 132 - Bến Vân Đồn (phường 6, quận 4, TP.HCM), diện tích 7.890,9 m2.

Sau khi được xác lập quyền sở hữu Nhà nước và tiếp nhận khu đất trên vào năm 1997, Vinafood 2 II đã giao Công ty cổ phần Sài Gòn kho vận (công ty con) và Công ty cổ phần Hoàn Mỹ (công ty liên kết) quản lý, sử dụng theo hình thức thuê đất trả tiền hàng năm, nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Thực hiện theo phương án của Thủ tướng Chính phủ về xử lý, sắp xếp lại nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước trên địa bàn TP.HCM, doanh nghiệp này đã đề xuất lập dự án xây dựng Trung tâm thương mại kết hợp cao ốc văn phòng và nhà ở căn hộ cao tầng.

Ngày 27/7/2005, Vinafood II được cơ quan quản lý chấp thuận cho chuyển mục đích sử dụng đất, trong đó yêu cầu công ty có trách nhiệm lập, phê duyệt, tổ chức thực hiện dự án theo quy định; sau 24 tháng, nếu không triển khai dự án thì Nhà nước sẽ thu hồi đất.

Vào tháng 7/2007, khu đất này được UBND TP.HCM phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất và giá trị tài sản trên đất là gần 118 tỷ đồng, trong đó giá trị khu đất là hơn 112 tỷ đồng.

Cuối tháng 8/2007, Hội đồng Quản trị Vinafood II đã họp, thống nhất vay ngân hàng hơn 112 tỷ đồng để nộp tiền sử dụng đất đối với khu đất trên, theo đề nghị của Trương Thanh Phong.

Vì Vinafood II không đủ năng lực làm chủ đầu tư, nên Trương Thanh Phong đã tìm đối tác và chọn Công ty cổ phần Bất động sản Nguyễn Kim và Công ty TNHH MTV Tổng công ty Thái Sơn; kết hợp cùng 2 công ty con, công ty liên kết của Vinafood II để thành lập pháp nhân mới là Công ty cổ phần Đầu tư phát triển Vĩnh Hội (Công ty Vĩnh Hội) với mục đích khai thác mặt bằng khu đất trên.

Hội đồng Quản trị Vinafood II xác định, phần vốn góp của doanh nghiệp này vào Công ty Vĩnh Hội là giá trị lợi thế khu đất 132 - Bến Vân Đồn là 15 tỷ đồng, trong tổng số vốn điều lệ 150 tỷ đồng (tương ứng 1,5 triệu cổ phần, chiếm tỷ lệ 10% vốn điều lệ).

Còn lại, Công ty Nguyễn Kim và Công ty Thái Sơn góp mỗi bên 45 tỷ đồng (chiếm tỷ lệ 30%); 2 công ty con của Vinafood II góp lần lượt 30 tỷ đồng và 7,5 tỷ đồng, chiếm tổng cộng 25% vốn điều lệ.

Các bên cũng thống nhất, pháp nhân mới có trách nhiệm trả lại toàn bộ tiền sử dụng đất đã nộp, cùng tiền lãi ngân hàng cho Vinafood II, với tổng số tiền gần 115 tỷ đồng; đồng thời bồi thường giá trị công trình trên đất cho Công ty Sài Gòn kho vận, Công ty Hoàn Mỹ.

Ngoài ra, phần lợi thế mặt bằng 15 tỷ đồng sẽ do 4 doanh nghiệp trong còn lại nộp thay cho Vinafood II theo tỷ lệ góp vốn của từng công ty.

Đến tháng 2/2009, Công ty Vĩnh Hội tăng vốn điều lệ lên 180 tỷ đồng, bằng cách phát hành thêm 3 triệu cổ phần cho Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển Kim Long (tương đương 30 tỷ đồng). Lúc này, tỷ lệ vốn góp của Vinafood II giảm xuống còn 8,33%.

Bỏ ngoài sổ sách tài sản nhà nước

Sau khi được Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tháng 1/2011, Trương Thanh Phong và các đồng phạm đã thống nhất, ký hợp đồng với Công ty Vĩnh Hội để góp vốn bằng quyền sử dụng đất khu đất trên, với giá trị được xác định bằng giá do UBND TP.HCM phê duyệt là gần 128 tỷ đồng, với mục đích để “phát triển dự án”.

Tuy nhiên, hơn 1 tháng sau, Trương Thanh Phong cùng ông Phan Lê Trí, Tổng giám đốc Công ty Vĩnh Hội đã ký lại hợp đồng góp vốn, điều chỉnh mục đích góp vốn bằng quyền sử dụng đất thành “để hình thành pháp nhân mới là Công ty Vĩnh Hội”.

Hai ngày sau đó, Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM đã xác nhận biến động, cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khu đất 132 - Bến Vân Đồn cho Công ty Vĩnh Hội.

Để hợp thức hóa, Trương Thanh Phong chỉ đạo Công ty Vĩnh Hội sử dụng danh nghĩa Vinafood II xin cấp phép dự án. Sau khi nhận được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Phong yêu cầu kế toán trưởng không ghi nhận tài sản này, đồng thời chỉ đạo Trần Bảy (người đại diện vốn góp tại Công ty Vĩnh Hội) trình Hội đồng Quản trị chấp thuận chuyển nhượng đất theo hình thức chỉ định, không đấu giá, không thẩm định lại giá.

Dự án bị thâu tóm với giá “bèo”

Thực hiện chủ trương thoái vốn ngoài ngành của Thủ tướng Chính phủ và theo phương án được duyệt, Vinafood II đã thuê bán đấu giá số cổ phần nắm giữ. Sau 2 lần không có người mua, Công ty Nguyễn Kim đã mua lại 1,3 triệu cổ phần. Tổng số tiền Vinafood II thu về với số cổ phần trên được 45 tỷ đồng.

Ngoài ra, từ năm 2009 đến năm 2015, Công ty Nguyễn Kim cũng thực hiện hoạt động “thâu tóm” dự án khi mua 99,32% vốn điều lệ của Công ty Vĩnh Hội, sau đó bán cho Công ty cổ phần Đầu tư Phú Mỹ Hưng.

Đến nay, dự án có tên Millennium (132 - Bến Vân Đồn) đã được doanh nghiệp này triển khai, gồm 2 block, 653 căn hộ ở, 387 văn phòng cho thuê, 17 căn hộ thương mại và đã bán hết cho khách hàng. Tuy nhiên, người mua vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu.

Cơ quan điều tra cáo buộc, cựu Tổng giám đốc Vinafood II Trương Thanh Phong có vai trò chủ mưu, cầm đầu, đã chỉ đạo không thực hiện dự án theo phương án được Bộ Tài chính phê duyệt; không lập hồ sơ tài sản, bỏ ngoài sổ sách khu đất.

Ngoài ra, Phong cũng ký hợp đồng góp vốn, chuyển quyền sử dụng khu đất 132 - Bến Vân Đồn cho Công ty Vĩnh Hội theo hình thức chỉ định, với giá đất được ấn định trước, không thẩm định giá, không đánh giá lại tài sản.

Từ đó, Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM đã xác nhận biến động, thay đổi người sử dụng đất từ Vinafood II thành Công ty Vĩnh Hội; chấm dứt quyền quản lý, sử dụng của Vinafood II đối với khu đất, gây thiệt hại tài sản nhà nước gần 114 tỷ đồng.

Theo kết luận của Hội đồng Định giá tài sản trong tố tụng hình sự (Bộ Tài nguyên và Môi trường), giá trị quyền sử dụng đất của khu đất 132 - Bến Vân Đồn tại thời điểm chuyển nhượng vào tháng 1/2011 là hơn 241 tỷ đồng; trong khi đó tại thời điểm chuyển nhượng vốn vào tháng 11/2015 là hơn 486 tỷ đồng.

Trong vụ án này, ông Phan Lê Trí, Tổng giám đốc Công ty Vĩnh Hội (giai đoạn từ năm 2008 đến năm 2011) được xác định chỉ là người làm thuê cho ông Nguyễn Văn Kim (thời điểm này là Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Nguyễn Kim), được ông Kim chỉ đạo làm Tổng giám đốc, đại diện theo pháp luật của Công ty Vĩnh Hội.

Tại cơ quan điều tra, ông Trí khai, toàn bộ nội dung hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng đất giữa Vinafood II và Công ty Vĩnh Hội do ông Nguyễn Văn Kim và ông Anthony Nguyễn (Ủy viên Hội đồng Quản trị Công ty Nguyễn Kim và Công ty Vĩnh Hội) chỉ đạo các nhân viên pháp lý của Công ty Nguyễn Kim soạn thảo.

Tiếp đó, ông Trí ký và đến công chứng tại Văn phòng Công chứng Trung tâm, ngoài ra không biết các nội dung trao đổi, bàn bạc liên quan hợp đồng góp vốn này và cũng không biết việc điều chỉnh mục đích góp vốn.

Trong khi đó, cơ quan điều tra xác định, ông Nguyễn Văn Kim và Anthony Nguyễn hiện đang định cư tại Mỹ nên chưa lấy được lời khai.