Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng báo cáo tại phiên họp - Ảnh: PT.

Đề xuất trên được thể hiện tại Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét chiều 4/12.

Dự thảo Nghị quyết được xây dựng với 7 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô.

Báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội những nội dung chính, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, về thẩm quyền quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư, dự thảo Nghị quyết quy định: HĐND Thành phố, Chủ tịch UBND Thành phố được quyết định chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư công, PPP, tư nhân không bị giới hạn về quy mô vốn, sử dụng đất, yêu cầu di dân tái định cư,… thuộc thẩm quyền Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng theo quy định hiện hành; HĐND Thành phố ban hành trình tự, thủ tục lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án để thực hiện.

Khi quyết định chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ trương dự án cụ thể, cần áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt khác với quy định của luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trên cơ sở được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền, UBND Thành phố báo cáo Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thực hiện cơ chế, chính sách đặc biệt khác với quy định của luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sau đó báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Về lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu, cho phép áp dụng hình thức áp dụng lựa chọn nhà đầu tư nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đối với dự án cần triển khai ngay theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, dự án quan trọng quốc gia, dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược. Đối với dự án cần triển khai ngay theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền thì được lựa chọn nhà đầu tư trước khi cấp có thẩm quyền quyết định hoặc là chấp thuận chủ trương đầu tư và được thực hiện các thủ tục về quy hoạch, khởi công xây dựng công trình đồng thời với thực hiện thủ tục chấp nhận chủ trương đầu tư quy.

Về quy hoạch, trên địa bàn Thành phố chỉ lập một quy hoạch tổng thể Thủ đô để cụ thể hóa nội dung quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng và tích hợp lồng ghép các nội dung của quy hoạch Thủ đô, điều chỉnh quy hoạch chung Thủ đô.

Về thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, dự thảo quy định nhiều nội dung để tăng tính chủ động cho Hà Nội, trong đó có việc bổ sung trường hợp thu hồi đất ngoài các trường hợp theo quy định tại Điều 79 Luật Đất đai, Hội đồng nhân dân Thành phố quyết định danh mục dự án thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và cho phép Thành phố được tạm giao một phần đất thuộc phạm vi dự án để khởi công công trình.

Đáng chú ý, các dự án cần triển khai ngay theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Đảng ủy Chính phủ, Ban chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội, HĐND Thành phố quyết định mức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư gấp 2 lần quy định; các trường hợp khác, căn cứ thực tiễn và khả năng cân đối ngân sách của Thành phố, HĐND Thành phố quyết định mức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cao hơn quy định nhưng không quá 2 lần.

Trong cơ chế huy động vốn thực hiện dự án, UBND Thành phố được phép sử dụng kết dư ngân sách cấp Thành phố bố trí vốn cho dự án tại Nghị quyết.

Các dự án cần triển khai ngay theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Đảng ủy Chính phủ, Ban chấp hành Đảng bộ Thành phố Hà Nội trong dự thảo Nghị quyết quy định trường hợp khả năng hợp vốn của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài chưa đáp ứng được nhu cầu vay vốn của khách hàng thì tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài báo cáo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quyết định tổng mức dư nợ cấp tín dụng tối đa đối với một khách hàng hoặc một khách hàng và người có liên quan trong trường hợp tổng mức dư nợ cấp tín dụng vượt quá tỷ lệ theo quy định của pháp luật về tín dụng

Với nội dung biện pháp bảo đảm trật tự đô thị, trật tự, an toàn xã hội dự thảo Nghị quyết quy định dự án đầu tư mới, cải tạo công trình để xử lý các điểm nghẽn, cấp bách về ùn tắc giao thông, úng ngập, ô nhiễm môi trường, trật tự đô thị được áp dụng cơ chế đầu tư công khẩn cấp và lệnh xây dựng khẩn cấp theo pháp luật về đầu tư công, xây dựng…

Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định cho phép áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn đối với dự thảo Nghị quyết và bổ sung vào Chương trình kỳ họp Quốc hội để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10.

Thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Thường trực uỷ ban này tán thành với sự cần thiết, cơ sở chính trị và cơ sở thực tiễn xây dựng ban hành Nghị quyết theo trình tự, thủ tục rút gọn, nhằm thể chế hóa chủ trương của Bộ Chính trị tại Công văn số 19076-CV/VPTW ngày 21/11/2025, góp phần tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, huy động nguồn lực, thúc đẩy phát triển Thủ đô nhanh, bền vững, hiện đại, có sức lan tỏa vùng và cả nước.

Đối với các cơ chế, chính sách đặc biệt, quan trọng, phức tạp, có phạm vi tác động lớn, như mở rộng trường hợp thu hồi đất so với Điều 79 của Luật Đất đai., Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quyết định tổng mức dư nợ cấp tín dụng vượt quá tỷ lệ theo quy định của pháp luật về tín dụng và cưỡng chế khi đạt 75% đồng thuận,... , ông Mãi nhấn mạnh đây là những nội dung ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, an toàn tài chính, tiền tệ quốc gia và ổn định kinh tế vĩ mô.

“Đề nghị báo cáo cấp có thẩm quyền, đồng thời đánh giá kỹ tác động pháp lý, kinh tế, xã hội và rủi ro thực thi, bảo đảm không phát sinh khiếu kiện, khiếu nại phức tạp, ảnh hưởng đến ổn định xã hội, trật tự an ninh và niềm tin của người dân, phù hợp với Hiến pháp và chủ trương của Bộ Chính trị”, ông Mãi nêu.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết ông đồng tình việc ban hành nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các dự án quan trọng phục vụ sự phát triển của Thủ đô. Theo ông, đây là nghị quyết trước mắt, còn sau bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI phải sửa Luật Thủ đô, nhất là điều 4, điều 37, để giải quyết các ách tắc. “Quốc hội sửa Luật Thủ đô với mong muốn Luật Thủ đô phải đặc biệt hơn các luật khác, nhưng sau này các luật khác lại vượt trội hơn nên Luật Thủ đô lại lỗi thời", Chủ tịch Quốc hội nói.

Theo Chủ tịch Quốc hội, nghị quyết này nhằm tháo gỡ vướng mắc trong huy động nguồn lực để thúc đẩy Thủ đô phát triển nhanh, bền vững, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hai con số và kéo theo sự phát triển chung của cả vùng.

Lưu ý thêm, Chủ tịch Quốc hội đề nghị việc lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu phải đảm bảo công bằng, minh bạch. Nguyên tắc triển khai thực hiện cũng phải hạn chế nguy cơ phá vỡ quy hoạch chung.

Phát biểu sau đó, Chủ tịch UBND Hà Nội Vũ Đại Thắng nhấn mạnh, Thành phố xác định quy hoạch tầm nhìn 100 năm. Ông mong Quốc hội xem xét thông qua nghị quyết này tại kỳ họp thứ 10.

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết sẽ nghiêm túc tiếp thu các ý kiến tại phiên họp, chỉnh lý một số quy định về phân cấp phân quyền, quy hoạch… hợp lý hơn.

Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh kết luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành cơ bản nội dung Chính phủ trình, hồ sơ đã đủ điều kiện trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10. Ông Thanh cũng lưu ý cơ quan soạn thảo hoàn thiện hồ sơ đạt chất lượng cao nhất để trình Quốc hội.