10 tháng năm 2021, thị trường M&A đã thu hút 8,8 tỷ USD

Diễn đàn M&A Việt Nam 2021 với chủ đề “Cơ hội trong thị trường bùng nổ”  được tổ chức trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến khó lường với sự xuất hiện của biến chủng mới và cuộc cách mạng 4.0 đã làm thay đổi nền kinh tế thế giới. Là một phần trong bức tranh của kinh tế toàn cầu, Việt Nam cũng như các nền kinh tế khác chịu ảnh hưởng không nhỏ từ đại dịch và khuynh hướng đầu tư mới của khu vực.

Mặc dù vậy, nền kinh tế của Việt Nam vẫn ổn định nhờ phần lớn vào các biện pháp hữu hiệu từ Chính phủ trong việc kiểm soát sự lây lan của dịch bệnh, cũng như những nỗ lực thu hút đầu tư nước ngoài và sức tiêu thụ mạnh mẽ từ nhu cầu trong nước.

Đi cùng với sự phát triển của nền kinh tế, thị trường M&A tại Việt Nam thể hiện sự ổn định cao, thậm chí tăng trưởng mạnh trong năm 2021. Trong 10 tháng năm 2021, thị trường M&A đã thu hút 8,8 tỷ USD, tăng 17,9% so với năm 2020 và 13,7% so với năm trước dịch, năm 2019. Trong khi đó, số lượng giao dịch giảm nhẹ.

Việt Nam cũng đã và đang có nhiều nỗ lực để vượt qua những thách thức và nắm bắt những cơ hội để trở thành điểm dừng chân của làn sóng đầu tư mới của khu vực khi có xu hướng tái chuyển dịch dòng vốn toàn cầu.

Khi nền kinh tế Việt Nam tiếp tục phát triển nhờ các quy định và chính sách hỗ trợ của Chính phủ, bước sang năm 2022, mặc dù vẫn có những rủi ro nhất định trong bối cảnh Covid-19 và tác động của nó đến kinh tế vĩ mô, thị trường Việt Nam vẫn được kỳ vọng sẽ duy trì đà tăng trưởng tốt với nhiều cơ hội cho các nhà đầu tư trong nước. Trong tương lai, M&A sẽ tạo ra nhiều tập đoàn của Việt Nam với quy mô có thể sánh ngang với các tập đoàn lớn trong khu vực. Trong thời kỳ Covid-19, người mua trong nước có những lợi thế nhất định trọng việc thực hiện các thương vụ M&A.

Một số thông tin đáng chú ý:

Bất chấp đại dịch khó lường, quy mô giá trị thị trường M&A Việt Nam vẫn đạt 8,8 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm 2021, tăng 18% so với năm 2020

58% tổng giá trị các giao dịch M&A đến từ ngành hàng tiêu dùng thiết yếu, bất động sản và tài chính. 
Hơn 500 số thương vụ được công bố trong 10 tháng năm 2021

Thị trường tiếp tục được dẫn dắt bởi các nhà đầu tư nội hay ngoại. Tuy nhiên, tỷ trọng giá trị M&A mà doanh nghiệp Việt Nam đóng vai trò bên mua đang có xu hướng tăng lên. Đã có 1,6 tỷ USD được thực hiện bởi các nhà đầu tư trong nước trong 10 tháng năm 2021. Trong đó, 1,13 tỷ USD, với 11 thương vụ được thực hiện bởi 5 công ty hàng đầu của Việt Nam, như Vingroup, Masan, NovaLand, Hoà Phát, Vinamilk.

Sự thu hút M&A ngày càng tăng tại Việt Nam được thể hiện một cách rõ nét không chỉ qua sự tăng trưởng của tổng giá trị giao dịch, mà còn qua giá trị bình quân trong mỗi giao dịch, khi ngày càng nhiều thương vụ có giá trị trên 100 triệu USD được ghi nhận.

Việt Nam là một trong những điểm sáng thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư quốc tế

Phát biểu khai mạc Diễn đàn M&A Việt Nam năm 2021, ông Lê Trọng Minh, Tổng biên tập Báo Đầu tư cho biết,cuộc chiến với đại dịch suốt 2 năm qua cũng đã bào mòn sức khỏe của cả nền kinh tế; lấy đi thành quả tích lũy nhiều năm của không ít ngành nghề, lĩnh vực, doanh nghiệp; gây đứt gãy các chuỗi sản xuất, cung ứng; xáo trộn thị trường lao động; và làm gián đoạn nhiều thương vụ được các nhà đầu tư ấp ủ từ lâu. 

Thế giới vẫn đối mặt với sự gia tăng lây nhiễm ở mức kỷ lục và sự xuất hiện của biến chủng mới. Nhiều nền kinh tế đang phải thiết lập lại tình trạng giãn cách xã hội và những hình thức báo động khác. 

Song, Việt Nam đã và đang triển khai các biện pháp quyết liệt để ổn định, phục hồi nền kinh tế, hỗ trợ người dân cũng như cộng đồng doanh nghiệp, trên quan điểm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19. Chính phủ cũng đang khẩn trương hoàn thiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế giai đoạn 2022-2023 với quy mô đủ lớn, tác động trên diện đủ rộng và thời gian đủ dài để trình Quốc hội xem xét trong phiên họp chuyên đề đặc biệt dự kiến vào cuối tháng 12/2021.

Đó là những cơ sở để kỳ vọng sẽ có nhiều cơ hội mới mở ra cho cộng đồng đầu tư - kinh doanh trong năm 2022, bên cạnh yếu tố nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định và đặc biệt là tốc độ tiêm phủ vắc xin đang tăng nhanh.

Ông Lê Trọng Minh, Tổng biên tập Báo Đầu tư phát biểu tại Diễn đàn theo hình thức trực tuyến

Năm 2022, chúng ta cũng trông đợi sự phục hồi nhanh của thị trường thế giới, nhất là các nền kinh tế đối tác của Việt Nam; sự trở lại mạnh mẽ của dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào châu Á mà ở đó, Việt Nam luôn là một địa chỉ được nhấn mạnh. Việc thực thi các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA, UVFTA… sẽ tiếp tục đóng vai trò thúc đẩy xuất khẩu của Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ. 

Thực tế, rất nhiều nhà đầu tư nhanh nhạy đã không chờ đến bây giờ mà đã sẵn sàng thay đổi từ trước đó để bắt kịp xu thế. Đặc biệt, với những tập đoàn, quỹ đầu tư đang sở hữu lượng tiền mặt lớn, khủng hoảng đang là cơ hội sở hữu nhiều tài sản chất lượng, cơ hội mở rộng quy mô, tầm ảnh hưởng với giá cả phù hợp hơn... 

Một thị trường M&A bùng nổ về cả quy mô và giá trị thương vụ với rất nhiều cơ hội trong trạng thái bình thường mới đang được chờ đón trong thời gian tới, chỉ cần thêm một số điều kiện và tiền đề cần thiết. Điều này cũng tương đồng với đánh giá của nhiều tổ chức trong và ngoài nước, rằng Việt Nam là một trong những điểm sáng thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư quốc tế. 

Vậy dòng tiền đầu tư đang nôn nóng đến đâu và sẽ đưa thị trường M&A Việt Nam bùng nổ đến mức nào? Đâu là những lĩnh vực được nhà đầu tư để mắt nhất? Những điều kiện và tiền đề nào cần có thêm để châm ngòi cho sự bùng nổ?... Đó là những chủ đề mà chúng ta mong muốn quý vị diễn giả sẽ tập trung thảo luận, phân tích sâu tại Diễn đàn này.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương phát biểu chào mừng Diễn đàn:

Thị trường M&A Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ

Trong hơn một thập kỷ qua, M&A đã trở thành một kênh huy động vốn hiệu quả, góp phần đa dạng hóa các kênh thu hút vốn cho nền kinh tế Việt Nam, thúc đẩy quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc nền kinh tế, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. 

Cũng trong thời gian đó, thị trường M&A Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ với hàng ngàn thương vụ được thực hiện thành công, đạt tổng giá trị hơn 50 tỷ USD. Năm 2021, mặc dù chịu tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19, nhưng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, bao gồm cả dòng vốn đầu tư thông qua M&A, vẫn có sự tăng trưởng. Tính đến cuối tháng 11/2021, tổng vốn đầu tư đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt 26,46 tỷ USD, tăng 0,1% so với cùng kỳ năm 2020, trong đó, đầu tư thông qua góp vốn, mua cổ phần đạt gần 4,4 tỷ USD. Theo số liệu của KPMG Việt Nam, trong 10 tháng năm 2021, thị trường M&A đã thu hút hơn 8,8 tỷ USD, tăng 17,9% so với năm 2020 và 13,7% so với năm trước dịch, năm 2019.

Sự tăng trưởng mạnh cả về giá trị và số thương vụ M&A tại Việt Nam trong năm qua bất chấp bối cảnh đại dịch Covid 19 vẫn đang tiếp tục diễn biến vô cùng phức tạp và những tác động tiêu cực của dịch bệnh lên nền kinh tế cho thấy, thị trường M&A Việt Nam vẫn là một thị trường hấp dẫn, và các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước vẫn đặt niềm tin vào nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh cũng như các giải pháp phòng chống dịch quyết liệt, linh hoạt của Chính phủ.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, các chính sách phục hồi và phát triển kinh tế của Việt Nam sau đại dịch, cũng như hành lang pháp lý đang không ngừng được hoàn thiện

Hành lang pháp lý đang không ngừng được hoàn thiện

Năm 2022 tới đây sẽ là năm có ý nghĩa rất quan trọng, tập trung phục hồi nhanh nền kinh tế, tạo nền tảng thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch 5 năm 2021 – 2025 và Chiến lược 10 năm 2021-2030. Thách thức, khó khăn còn rất lớn khi đại dịch Covid-19 có thể diễn biến phức tạp hơn, với các biến chủng mới vừa xuất hiện; kinh tế thế giới được dự báo hồi phục chưa vững chắc, không đồng đều, rủi ro và bất ổn tiếp tục gia tăng. Ở trong nước, kinh nghiệm, năng lực, khả năng ứng phó dịch bệnh tiếp tục được nâng lên, nhưng nguồn lực của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân đều đang bị tiêu hao. Nguy cơ chậm phục hồi kinh tế, suy giảm tăng trưởng vẫn còn tiềm ẩn nếu dịch bệnh không được kiểm soát một cách cơ bản để mở cửa hoàn toàn trở lại nền kinh tế; rủi ro lạm phát gia tăng; thiên tai, biến đổi khí hậu cũng là những thách thức lớn…  

Bối cảnh đó đòi hỏi Việt Nam phải chủ động đưa ra đường hướng chiến lược và các giải pháp quyết liệt để khắc phục khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đưa nền kinh tế sớm bước vào quỹ đạo hồi phục vững chắc.

Hiện nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang nghiên cứu, tham mưu Chính phủ xây dựng “Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2022-2023”. Đây là một chương trình tổng thể, có quy mô đủ lớn, hỗ trợ cả về phía cung và phía cầu, thực hiện một cách linh hoạt, phù hợp giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, gắn kết chặt chẽ với Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội 10 năm và Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội 5 năm, các kế hoạch đầu tư công, kế hoạch tài chính 5 năm, kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế...

Sau khi chương trình được thông qua và triển khai thực hiện ngay từ đầu năm 2022, sẽ góp phần quan trọng để nền kinh tế có thể phục hồi nhanh và phát triển bền vững, thực hiện thành công các mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII đã đề ra.

Mới đây, “Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025” cũng đã được Quốc hội thông qua, với nhiều điểm đột phá về hoàn thiện thể chế, chính sách, thúc đẩy mạnh mẽ việc cơ cấu lại không gian kinh tế, cơ cấu lại các ngành, cơ cấu lại đầu tư công, các tổ chức tín dụng, cơ cấu lại các doanh nghiệp nghiệp nhà nước… Đây cũng sẽ là một động lực quan trọng để thu hút các nguồn lực cả trong và ngoài nước cho kinh tế phục hồi và tăng tốc.

Bên cạnh đó, các FTA thế hệ mới, như Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu - EU (EVFTA), FTA Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA)... mà Việt Nam tích cực tham gia được kỳ vọng tạo ra một khu vực thương mại tự do mới có quy mô lớn, tạo điều kiện mở rộng thị trường xuất khẩu, tạo nền tảng, thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam tái cấu trúc, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh tranh... Điều này không chỉ giúp thúc đẩy tăng trưởng thương mại, mà còn góp phần dẫn dòng vốn đầu tư nước ngoài, trong đó có đầu tư thông qua các hoạt động M&A, vào Việt Nam.

Để thu hút đầu tư nước ngoài, thực hiện Nghị quyết 50/NQ-TW của Bộ Chính trị về Định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã hoàn thiện và trình Chính phủ thông qua Chiến lược thu hút FDI trong thời kỳ mới, với mục tiêu là ưu tiên thu hút các dự án sử dụng công nghệ cao, công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ sạch, quản trị hiện đại, có giá trị gia tăng cao, có tác động lan toả, chuyển giao công nghệ, cam kết hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi sản xuất, gắn với đào tạo nguồn nhân lực. Chiến lược này sẽ là “kim chỉ nam” để Việt Nam tăng cường thu hút và tối ưu hóa lợi ích dòng vốn đầu tư nước ngoài cho giai đoạn phát triển sắp tới. 

Trong thời gian qua, Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã rất nỗ lực chuẩn bị sẵn sàng các yếu tố cơ bản nhằm đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp, nhà đầu tư, như cơ sở hạ tầng, đất đai, mặt bằng, đào tạo nguồn nhân lực… để đón đầu dòng vốn đầu tư đang dịch chuyển. Sau khi Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ được thành lập vào năm 2020, các cơ chế, chính sách, nhất là cơ chế ưu đãi đầu tư đặc biệt, cũng đã được ban hành, tạo thuận lợi để thu hút được các dự án lớn, các nhà đầu tư chiến lược.

Hành lang pháp lý cho các hoạt động đầu tư, kinh doanh cũng không ngừng được hoàn thiện. Sau khi Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp sửa đổi, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công - tư (PPP) chính thức có hiệu lực vào đầu năm 2021, mới đây, Chính phủ cũng đã xây dựng và chuẩn bị trình Quốc hội xem xét dự án một luật sửa nhiều luật, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi, thông thoáng cho các hoạt động đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam, trong đó có hoạt động M&A.

Các đại biểu tham dự Diễn đàn M&A Việt Nam năm 2021

Hoạt động M&A sẽ bùng nổ trong năm 2022 và những năm tiếp theo

Ở góc độ doanh nghiệp, sau hai năm đối mặt không ít khó khăn do tác động của dịch bệnh, cộng đồng kinh doanh đã rất nỗ lực tìm kiếm mô hình tăng trưởng mới hoặc cơ cấu lại để thích nghi với bối cảnh biến động nhanh với xung lực từ các nguồn vốn rẻ, chính sách hỗ trợ, phục hồi kinh tế mà Chính phủ ban hành. Nhiều doanh nghiệp đang sẵn sàng đón nhận những cơ hội mới, kéo theo nhu cầu M&A dự kiến sẽ bật tăng mạnh trong thời gian tới… Tôi tin rằng, dù còn nhiều khó khăn, thách thức đón chờ trước mắt, nhưng hoạt động M&A sẽ bùng nổ trong năm 2022 và những năm tiếp theo.

Trên cơ sở đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá cao Báo Đầu tư đã chọn chủ đề “Cơ hội trong thị trường bùng nổ” cho Diễn đàn M&A năm nay. Với các phiên thảo luận chuyên sâu, tôi hy vọng rằng, các diễn giả tham dự Diễn đàn sẽ cùng phân tích, cung cấp cái nhìn toàn thể về thị trường, đánh giá xu hướng, cơ hội các ngành nghề, lĩnh vực, hiện thực hóa cơ hội M&A thông qua các thương vụ cụ thể. Đồng thời. Diễn đàn cũng là cơ hội giúp kết nối giữa các nhà đầu tư trong nước và quốc tế, tạo điều kiện thúc đẩy dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Thay mặt Lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tôi trân trọng cảm ơn sự quan tâm, hỗ trợ của các bộ, ngành, các nhà tài trợ, các chuyên gia trong nước và quốc tế, phóng viên các cơ quan báo chí truyền thông đã dành cho Diễn đàn M&A Việt Nam năm nay cũng như trong suốt 12 năm qua.

Ông Warrick Cleine, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc KPMG Việt Nam và Campuchia trình bày Báo cáo tổng quan về thị trường M&A năm 2021 và dự báo triển vọng, xu hướng trong thời gian tới.

Ông Warrick Cleine

Môi trường M&A Việt Nam khá thú vị và hấp dẫn.

Các thương vụ M&A đang rất được quan tâm, với những thương vụ có giá trị lên tới hàng trăm triệu USD.

M&A đã trở thành một phần quan trọng trong bức tranh kinh tế Việt Nam.

Nhiều quốc gia Bắc Á tin tưởng vào tiềm năng tăng trưởng của Việt Nam, đó là tín hiệu rất tốt.

Alibaba quan tâm đến M&A tại Việt Nam.

Những công ty và nhà đầu tư Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng hơn trong thị trường M&A.

Vẫn có những thách thức với các tập đoàn, doanh nghiệp đi M&A, đó là tạo ra giá trị cho các doanh nghiệp mà họ mua.

M&A đang trở thành lựa chọn quan trọng của các doanh nghiệp.

M&A là cách thức để doanh nghiệp thu hút nhân tài.

Các nhà đầu tư Nhật Bản quan tâm ngành tài chính, chăm sóc y tế sức khoẻ, bán buôn – bán lẻ, IT…

Các nhà đầu tư Hàn Quốc quan tâm đến ngành thương mại điện tử, logistics…

Về thách thức trong thực hiện các thương vụ M&A, mặc dù có khó khăn trong rà soát doanh nghiệp nhưng những thương vụ lớn đã được hoàn thành.

Diễn đàn bước vào phiên thảo luận thứ nhất với chủ đề M&A – Cơ hội bùng nổ trở lại. Với sự điều phối của ông Seck Yee Chung, Luật sư điều hành, Công ty Luật Baker & McKenzie, các diễn giả sẽ có góc nhìn tổng quan thị trường M&A Việt Nam, bối cảnh kinh tế thế giới và Việt Nam sắp tới sẽ hỗ trợ gì cho hoạt động M&A.

“Lò xo” M&A sẽ bùng trở lại ra sao sau thời gian dài bị nén? Dòng tiền khắp nơi trên thế giới đang nôn nóng thực hiện thương vụ thế nào? Đánh giá cơ hội M&A của những tập đoàn lớn trong nước và các nhà đầu tư đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, ASEAN…, những dự báo ngành, lĩnh vực tiềm năng cho hoạt động M&A trong giai đoạn tới: ngành bán lẻ, bất động sản, tài chính- ngân hàng, năng lượng, y tế, giáo dục… 

Phiên thảo luận có sự xuất hiện của các diễn giả: Ông Warrick Cleine, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc KPMG Việt Nam và Campuchia; Ông Masataka “Sam” Yoshida, Giám đốc toàn cầu Dịch vụ mua bán - sáp nhập xuyên quốc gia, RECOF Corporation, Tổng giám đốc RECOF Việt Nam; Bà Võ Hà Duyên, Chủ tịch Công ty Luật VILAF; Ông Lê Khánh Lâm, Chủ tịch Công ty RSM Việt Nam.

Các diễn giả tham gia phiên thứ nhất tại điểm cầu Mai House Saigon

Ông Masataka “Sam” Yoshida, Giám đốc toàn cầu Dịch vụ mua bán - sáp nhâp xuyên quốc gia, RECOF Corporation, Tổng giám đốc RECOF Việt Nam trình bày tham luận Thị trường M&A Việt Nam – Nhật Bản: Trước, trong và sau Covid-19.

Về xu hướng M&A của nhà đầu tư Nhật Bản tại các nước Đông Nam Á. Mặc dù ảnh hưởng của Covid-19 nhưng Việt Nam đứng Top 2 các điểm đến quan trọng nhất, sau Singapore.

Mặc dù số lượng giao dịch năm 2020 và 2021 giảm nhưng giá trị giao dịch tăng mạnh, đặc biệt là năm 2021 với giao dịch lớn giữa SMBC Consumer Finance và VP Bank.

Sự quan tâm của các nhà đầu tư Nhật Bản đối với Việt Nam tiếp tục cao.

Ông Seck Yee Chung: Qua những thông tin đến từ hoạt động đầu tư Nhật Bản vào Việt Nam, tôi đúc kết một điều là môi trường kinh doanh của Việt Nam đang rất hấp dẫn.

Việt Nam có nguồn lực dồi dào, đó là dân số đông, giới trung lưu tăng nhanh, đó là sự hấp dẫn lớn với nhà đầu tư nước ngoài.

Ông Seck Yee Chung đặt câu hỏi cho các khách mời: Nếu mô tả năm 2021, tác động đến cảm xúc, tinh thần, giao dịch của khách hàng của các quý vị thế nào?

Ông Warrick Cleine: Mặc dù dịch Covid-19 ảnh hưởng lớn đến toàn bộ nền kinh tế thế giới, nhưng với chúng tôi, năm 2021 là năm kỷ lục cả ở quy mô quốc tế và Việt Nam về sự hỗ trợ các khách hàng.

Mức độ niềm tin vào thị trường Việt Nam đến từ các lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam, các nhà đầu tư nước ngoài dựa trên cách Việt Nam kiểm soát đại dịch rất tốt.

Bà Võ Hà Duyên: Chúng ta đang sống trong thế giới hoàn toàn khác so với trước đây. Đây sẽ là khoảng thời gian đáng nhớ.

Các doanh nghiệp Việt Nam đã chịu ảnh hưởng cực kỳ lớn do đại dịch trong năm 2021, nhưng hoạt động M&A vẫn cực kỳ năng động bởi vẫn có nguồn chảy đầu tư vào các giao dịch M&A mạnh mẽ.

Các quỹ đầu tư đang nhìn thị trường châu Á như một chiến lược dài hạn.

Các thương vụ có thể mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành do một số vướng mắc như đi lại, thẩm định… nhưng các giao dịch vẫn diễn ra do cơ hội và tiềm năng tại thị trường Việt Nam cực kỳ hấp dẫn.

Ông Lê Khánh Lâm: Chúng tôi có nhiều nhà đầu tư thực hiện giao dịch tại Việt Nam hơn, chúng tôi cũng đối mặt với nhiều thách thức như bà Duyên chia sẻ.

Với các thương vụ nhỏ, một số nhà đầu tư muốn hoàn thành càng nhanh càng tốt, nhưng với các thương vụ lớn thì họ cẩn trọng hơn vì họ không thể đến thăm trực tiếp công ty, ban lãnh đạo.

Trước khi đưa ra quyết định với thương vụ lớn, cần nhìn nhận và cảm nhận rất nhiều các thông tin khác nữa.

Tại Việt Nam, FDI đang phát triển và tăng trưởng. Nhà đầu tư có niềm tin cao với thị trường Việt Nam.

Chúng tôi có nhiều thương vụ và giao dịch, nhưng do thời gian chuẩn bị dài hơn nên có nhiều thương vụ phải để tới năm sau để hoàn thành.

Chúng tôi đang nhìn vào các năm tới với mức độ tự tin rất cao.

Ông Seck Yee Chung: Quý vị có cảm thấy đang có sự lạc quan không hay còn đang cẩn trọng?

Ông Warrick Cleine: Mọi người đều rất lạc quan trong kết quả khảo sát chúng tôi thực hiện, đặc biệt là các lĩnh vực hấp dẫn với hoạt động M&A như fintech, dịch vụ tài chính, logistics… Mọi người nên lạc quan và viễn cảnh khá lạc quan.

Quan điểm của các nhà kinh tế là Việt Nam sẽ bước vào một giai đoạn tăng trưởng cao. Thị trường sẽ nóng về giá trị tài sản, các hoạt động kinh tế. Mọi thứ tương đối khả quan.

Sẽ vẫn còn nhu cầu để xử lý nỗi đau của những ngành nghề chịu tác động trong giai đoạn vừa qua như bán lẻ, F&B, giải trí, du lịch, hàng không… Họ đã thực sự chịu tác động quá nặng nề do giới hạn việc đi lại, phong tỏa… Chắc chắc sẽ có nhiều tổn hại đến bảng cân đối kế toán. Năm 2022, chúng ta nói về việc “vá lại” những tổn thất đó trên bảng cân đối kế toán.

Có nhiều tiền đầu tư trong nước và quốc tế đang tìm hướng để đổ vào các doanh nghiệp Việt Nam.

Bà Võ Hà Duyên: Năm 2022 là tiềm năng bật lại mạnh mẽ cho Việt Nam. Có một số yếu tố hậu thuẫn cho quan điểm này.

Đầu tiên, nhà đầu tư Việt Nam cũng như các doanh nghiệp, nhà làm chính sách đã có khả năng phản ứng rất tích cực để vượt qua và quay trở lại sau đại dịch. Ví dụ, đại dịch đã tăng tốc việc số hóa cho Việt Nam, cả trong kinh doanh và lối sống. Việc số hóa sẽ đẩy nhanh và làm tăng trưởng việc M&A.

Thứ hai, về pháp lý, môi trường sẽ tốt hơn cho nhà đầu tư. Có 2 nội dung quan trọng là các FTA sẽ có hiệu lực tới đây và các thỏa thuận về hợp tác giữa Việt Nam và các quốc gia láng giếng sẽ có hiệu lực từ tháng 1/2022 sẽ thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu, tinh gọn hải quan, cải thiện khả năng tiếp cận thị trường.

Các yếu tố này sẽ giúp cải thiện khả năng tiếp cận thị trường Việt Nam đối với các đối tác nước ngoài.

Ông Lê Khánh Lâm: Năm 2020, Việt Nam là 1 trong 3 nền kinh tế giữ được tăng trưởng kinh tế dương. Năm 2021, chúng ta vẫn cảm thấy lạc quan đạt được tăng trưởng GDP 3-3,5%.

Thủ tướng đã nhấn mạnh việc cần thu hút các dự án đầu tư lớn, có thêm các ưu đãi về thuế đối với các dự án đầu tư lớn vào Việt Nam, miễn, giãn thuế TNDN trong 15-20 năm. Chính phủ đã hành động rất nhanh.

Năm 2021 vẫn là một năm tương đối tốt của Việt Nam, tăng trưởng kinh tế vẫn dương, các khách hàng của chúng tôi vẫn lạc quan một cách thận trọng.

Ông Seck Yee Chung: Những ngành nào sẽ tiếp tục thu hút đầu tư? Ai sẽ đến với Việt Nam? Chúng ta mong đợi điều gì từ Chính phủ Việt Nam và lãnh đạo các doanh nghiệp?

Ông Warrick Cleine: Chắc chắn ngành dịch vụ tài chính sẽ được củng cố, sáp nhập vì đó là ngành năng động. Số lượng các tổ chức tài chính đã nhiều nên chắc chắn sẽ có sự sáp nhập.

Các ngành du lịch, hàng không, khách sạn, nhà hàng, bán lẻ... Các doanh nghiệp trong lĩnh vực này sẽ cần cân nhắc, củng cố lại tài sản trong bảng cân đối kế toán của mình và đã có 2 năm khó khăn vừa qua.

Các tập đoàn kinh tế lớn của Việt Nam có trao đổi với KPMG rằng họ nhìn M&A như một chiến lược quan trọng trong sự phát triển của họ.

Các ngành sản xuất cơ bản, bán lẻ, tiêu dùng sẽ tiếp tục hấp dẫn. Ngành công nghệ không hẳn liên quan đến Covid vì vốn rất năng động, tăng trưởng nhưng Covid thúc đẩy nhanh hơn sự phát triển nói chung.

Bà Võ Hà Duyên: Ngành năng lượng sẽ là một trong những ngành năng động, có nhiều thay đổi về quy định pháp lý. Các nhà đầu tư mong muốn các chính sách sẽ hỗ trợ tư nhân trong đầu tư ngành điện, minh bạch và dễ đoán định.

Các tổ chức tài chính, ngân hàng cũng mong muốn tham gia lĩnh vực này.

Ông Lê Khánh Lâm: Đối với tôi, ngành ngân hàng, bất động sản, tiêu dùng sẽ luôn hấp dẫn nhà đầu tư. Các ngành mới hấp dẫn trong những năm tới là năng lượng tái tạo, dược phẩm, viễn thông, cơ sở hạ tầng.

Khi liên hệ với Hội nghị COP26, nhiều doanh nghiệp, nhà đầu tư khi xem xét các thương vụ M&A, đầu tư tại Việt Nam, họ yêu cầu phía đối tác Việt Nam phải tuân thủ các quy định này. Các doanh nghiệp nhỏ cần lưu ý để đáp ứng tuân thủ với các quy tắc phát triển môi trường, xã hội, quản trị doanh nghiệp tốt. Điều này sẽ giúp thu hút đầu tư tốt hơn.

Ông Seck Yee Chung: Năm 2022 sẽ có đầu tư hạ tầng 5G tại Việt Nam, mobile money, cho vay P2P sẽ mở ra các cơ hội mới.

Tôi mong muốn năm 2022 có thể đi lại dễ dàng hơn, có thể mở cửa biên giới, đi lại kinh doanh, thăm gia đình.

Thứ hai là luồng lưu chuyển dữ liệu, cần có cơ chế để chuyển giao dữ liệu xuyên biên giới một cách an toàn, bởi dữ liệu là dòng máu, động mạch của nền kinh tế.

Diễn đàn bước sang phiên 2 với chủ đề “Hiện thực hoá cơ hội nhìn từ các thương vụ điển hình”.

Dưới sự điều phối của bà Trịnh Quỳnh Giao, Chuyên gia M&A sẽ thảo luận, chia sẻ thông tin liên quan đến cách thức thực hiện các thương vụ trong giai đoạn giãn cách; khẩu vị và kinh nghiệm chọn hàng của bên mua, các cơ hội cụ thể trong từng ngành, lĩnh vực; Đặc biệt kinh nghiệm quản trị hậu M&A…

Phiên thảo luận còn có sự tham gia của các diễn giả: Ông Nguyễn Thái Phiên, Phó tổng giám đốc Tập đoàn NovaGroup; Bà Thương Phạm, Phó Tổng giám đốc kiêm Giám đốc Tài chính Công ty BCG Energy; Ông Angus Liew, Tổng giám đốc Công ty Gamuda Land (HCMC); Ông Trương An Dương, Giám đốc khối Bất động sản nhà ở, Công ty Fraser Property Vietnam.

Các diễn giả tham gia phiên thảo luận 2

Bà Trịnh Quỳnh Giao: Sự hỗ trợ của Chính phủ trong việc tạo hành lang pháp lý thông thoáng hơn sẽ tạo cơ hội cho M&A trong thời gian tới. Với cơ hội thị trường đều nhìn thấy như vậy, công ty của các quý vị đã chuẩn bị và làm những gì để nắm bắt cơ hội đó?

Bà Thương Phạm: Với định hướng phát triển của Chính phủ với năng lượng tái tạo trong những năm qua, BCG Energy đã rất active trên thị trường trong vấn đề thu hút vốn của các nhà đầu tư.

Chúng tôi tạo nên framework và những cấu trúc tốt để thu hút nhà đầu tư với mảng năng lượng tái tạo. Tại COP26, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tham gia và đưa ra tầm nhìn của Chính phủ là sẽ thay đổi, chuyển hóa các dự án năng lượng than sang năng lượng tái tạo, tạo cơ hội rất lớn với cơ hội đầu tư tại thị trường Đông Nam Á.

Bamboo Capital đã quan sát trên thị trường từ năm 2018 đến nay, vừa rồi chúng tôi có một số thương vụ lớn trong mảng dịch vụ tài chính và bảo hiểm.

Ông Angus Liew: Chúng tôi đã tạo ra nền tảng M&A để các công ty khác có thể tham gia, chúng tôi cũng luôn tìm kiếm các cơ hội để mua lại các dự án trên thị trường. Chúng tôi làm 2 việc này song song.

Chúng tôi đã ở đây 15 năm, có đội ngũ vững mạnh, nên đây là thời điểm để nắm bắt cơ hội tại thị trường Việt Nam. Chúng tôi đang tận dụng lợi thế này.

Chúng tôi rất lạc quan, M&A năm sau sẽ bùng nổ.

Bà Trịnh Quỳnh Giao: Mỗi doanh nghiệp phải định hình được chiến lược M&A rõ ràng, phù hợp với chiến lược phát triển dài hạn của doanh nghiệp mình. Vì sao NovaGroup đi thâu tóm nhiều thương hiệu khác nhau?

Ông Nguyễn Thái Phiên: Vấn đề này đã có nhiều quan ngại. Câu chuyện phát triển của NovaGroup, trong những năm gần đây sự hiện diện trên thị trường M&A lớn hơn, nhưng thực tế quá trình phát triển của NovaGroup gắn liền với thị trường này từ rất lâu.

10-20% quỹ đất NovaLand đang có chủ yếu do tự phát triển, đền bù đất còn lại là mua trên thị trường thứ cấp. Đối với service, năm 2017-2018, khi quỹ đất tại TP.HCM khó khăn hơn thì chúng tôi quyết định ra ngoại tỉnh, Đồng Nai, Hồ Tràm, Phan Thiết… Với phương châm của founder và công ty là kiến tạo cộng đồng, phụng sự cộng đồng, NovaGroup bắt buộc phải hệ thống xây dịch vụ hỗ trợ cho khu đô thị như hệ thống F&B, resort, giáo dục… Tất cả những nhánh nhỏ đó, chúng tôi đầu tiên tự phát triển sau đó M&A để gom lại thành Nova Service Group để hỗ trợ NovaLand để kiến tạo cộng đồng.

Câu chuyện thứ ba là Nova Consumer Group, bắt đầu từ khi doanh nghiệp thành lập là chuỗi vắc-xin, chuỗi thú y. Thực ra doanh thu rất đều, nhưng nhu cầu nội thân của các cổ đông lớn là bước ra khỏi vùng an toàn, đối mặt thách thức mới, thì từ năm 2019, Anova bắt đầu đổi tên là Nova Consumer Group và thực hiện một số thương vụ M&A như Cầu Đất Farm, PhinDeli…

Chặng đường còn rất dài nhưng chiến lược là kiên định và rõ ràng.

Bà Trịnh Quỳnh Giao: Nova khi tăng trưởng nhanh như vậy, mua nhiều doanh nghiệp ngành nghề khác nhau như vậy, Nova có thấy các tập đoàn lớn phải exit khỏi một số mảng khi không thành công? Đội ngũ quản lý phải làm thế nào?

Ông Nguyễn Thái Phiên: Đây là mối quan tâm lớn của NovaGroup.

Các founder của Việt Nam khát vọng rất lớn lao, các thế hệ 5x-6x chưa bao giờ nhìn thị trường Việt Nam kém hấp dẫn cả, họ muốn vươn lên. Trong 10 việc họ làm, họ chỉ cần 1-2 việc thành công là rất tốt.

Các doanh nghiệp lớn đã thất bại rất nhiều thì mới có thành công như vậy. Việc chấp nhận thất bại, trong NovaGroup mọi người luôn phải chuẩn bị điều đó, tuy nhiên ở Nova, chúng tôi không dùng từ cố gắng mà luôn chạy 100%.

Kinh doanh nhiều khi là may mắn, nhưng mình phải hết sức đã.

Bà Trịnh Quỳnh Giao đặt câu hỏi cho ông Angus Liew và ông Trương An Dương: Các anh đánh giá về thị trường Việt Nam thế nào? Chiến lược sắp tới và chiến lược M&A sắp tới ra sao?

Ông Angus Liew: Môi trường M&A của Việt Nam đang đầy hào hứng, tăng trưởng kinh tế tích cực nên Việt Nam hiện giờ là trọng điểm, khiến thị trường M&A có tính cạnh tranh cao.

Chúng tôi là người tạo ra các khu đô thị, đó là mục tiêu khi chúng tôi bước vào Việt Nam 15 năm trước đây.

Mặc dù chúng tôi muốn tiếp tục chiến lược này là nhà phát triển đô thị nhưng thực ra tìm đất rộng để phát triển đô thị là không dễ dàng, nên chúng tôi thay đổi chiến lược một chút và bắt đầu nhắm đến bất động sản từ 1 hecta đến 100 hecta và bắt đầu nghiên cứu.

Chúng tôi cũng mở rộng trọng điểm về địa lý, trước đó chỉ tập trung Hà Nội và TP.HCM, hiện giờ tập trung vào phía nam, các tỉnh ngoài TP.HCM.

Trước đó có thay đổi về hành lang pháp lý khiến việc tái định cư, đền bù khó khăn hơn một chút.

Với các chủ đầu tư nước ngoài, tiêu chí luôn phải là đất sạch. Đấy là thách thức lớn nhất. Đấy là những tiêu chí hàng đầu phải cân nhắc.

Chúng tôi hiện chưa có lợi thế tốt mảng này, nhưng với các thương vụ M&A, các khó khăn này đang được giảm nhẹ.

Ông Trương An Dương: Tại sao Fraser lại phát triển khu công nghiệp. Đối với Fraser Group trên thế giới, chúng tôi đang phát triển ở nhiều quốc gia với nhiều phân khúc khác nhau. Cùng với đó có thế mạnh phát triển khu công nghiệp, logistics.

Đến tháng 9/2021, chúng tôi nắm giữ khoảng 40 tỷ USD tài sản bất động sản. Trong đó có 10 tỷ USD giá trị các khu công nghiệp, hậu cần từ châu Âu đến châu Á… Đây là thế mạnh, là chuỗi giá trị của Fraser trên thế giới.

Tại Việt Nam, Fraser vào Việt Nam khá sớm. Cả một thời gian, chúng tôi không thực sự active tại Việt Nam cho đến 3 năm trước, chúng tôi có những hoạt động mạnh hơn.

Đến năm 2021, Fraser chỉ phát triển được bất động sản nhà ở ở Thảo Điền, 2 tòa nhà văn phòng, 1 khu thương mại nhỏ. Để hoàn thiện mảnh ghép cuối cùng là khu công nghiệp, Fraser đã phát triển khu công nghiệp ở Bình Dương.

Để kết thúc deal bất động sản Việt Nam ở thời điểm này là cực kỳ khó khăn, do giá đất ở khu công nghiệp tăng nhanh ở trong nam và ngoài bắc.

Fraser vẫn đóng được deal đó là nhờ khả năng tài chính.

Bà Trịnh Quỳnh Giao: Lĩnh vực năng lượng tái tạo đang thu hút vốn của nhà đầu tư ngoại và sự quan tâm của Chính phủ. Chìa khóa thành công của lĩnh vực này là làm sao lấy được nguồn vốn rẻ, ổn định lâu dài. Bà Thương Phạm hãy chia sẻ một số kinh nghiệm và khó khăn trong quá trình gọi vốn vừa rồi?

Bà Thương Phạm: Đối với Bamboo Capital, mảng huy động vốn diễn ra rất mạnh mẽ. Chúng tôi gặp nhiều khó khăn trong gọi vốn trong bối cảnh đại dịch. Năm 2020, chúng tôi đã thành công gọi vốn cho mảng điện mặt trời từ Singapore và Malaysia. Năm 2021, với deal ký với Singapore Power lại ký kết vào tháng 7 năm nay, các công ty thẩm định kỹ thuật hầu như bị đình trệ, kéo dài hơn dự kiến. Với Bamboo, chúng tôi có nguồn tài nguyên con người, có đội ngũ tốt, quen làm việc online và hầu như có thể xử lý được.

Chúng tôi đưa ra những cam kết win-win cho đối tác.

Từ thương vụ của FE Credit, chúng tôi đã ấp ủ những dự tính thị trường từ lâu, đưa một số công ty vào danh sách.

Bà Trịnh Quỳnh Giao: Nếu chọn một yếu tố duy nhất, cái gì là quan trọng nhất trong một thương vụ M&A thành công?

Ông Trương An Dương: Với chúng tôi, việc đầu tiên là hiểu luật, hai là kiên nhẫn, ba là bỏ qua nếu rủi ro cao hơn. Đó là kỷ luật nếu team của Fraser tham gia vào các deal M&A.

Ông Nguyễn Thái Phiên: Đối với người đi mua phải luôn stay hungry, thứ hai là keep it all open, mấu chốt nhất là do it fast, nên nhanh vì cơ hội. Đi làm deal huy động vốn cũng vậy thôi.

Ông Angus Liew: Ta nên duy trì khả năng cạnh tranh càng cao càng tốt, bản thân công ty phải xây dựng năng lực. Môi trường M&A sẽ rất cạnh tranh tại Việt Nam. Chúng tôi luôn tập trung khả năng thu thập thông tin về thị trường, đây là vấn đề quan trọng, bởi thông tin thị trường Việt Nam không sẵn có.

Bà Thương Phạm: Đó là sự minh bạch, chia sẻ thông tin từ 2 bên, lợi nhuận mang đến cho các cổ đông.

Diễn đàn M&A Việt Nam năm 2021 chính thức khép lại và thành công tốt đẹp.