Ông Trần Thanh Hải, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương).

Ông đánh giá như thế nào về ảnh hưởng của sự cố siêu tàu container mắc kẹt tại kênh đào Suez đến hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam với EU?

Kênh đào Suez là tuyến hàng hải huyết mạch của thương mại thế giới và đây cũng là tuyến đường cho hàng hóa xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với khu vực EU, kể cả một phần của khu vực bờ Đông nước Mỹ.

Châu Âu đang là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam tính theo thương mại 2 chiều và Việt Nam đã ký được FTA với EU, với Vương quốc Anh (UKVFTA) hay FTA với các nước Đông Âu (EAEU), do vậy, lưu lượng thương mại gia tăng đồng nghĩa với lượng hàng hóa đi qua kênh đào Suez tăng tương ứng.

Năm 2020, Việt Nam xuất khẩu sang châu Âu 43,7 tỷ USD và nhập khẩu từ thị trường này 18,5 tỷ USD. Trong 2 tháng đầu năm, xuất nhập sang EU tăng 18%, nhập khẩu tăng 12%. Điều này cho thấy, vai trò của kênh đào Suez rất quan trọng trong hoạt động xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và EU.

Tôi phải nói thêm, ngoài số lượng hàng hóa không lớn được vận chuyển bằng đường hàng không, đường sắt, thì về cơ bản, hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam với EU được thực hiện bằng đường biển, đi qua kênh Suez. Đơn cử, trong 2 tháng qua, Việt Nam xuất khẩu sang EU khoảng 7 tỷ USD, tính trung bình mỗi ngày lưu lượng trao đổi hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam với EU khoảng 100 triệu USD. Việc ùn tắc tại kênh Suez trong vòng 1 tuần làm giao dịch thương mại chậm lại đáng kể, phát sinh chi phí và đương nhiên doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng về tiến độ giao hàng cũng như ảnh hưởng ở chiều nhập khẩu nguyên liệu phục vụ sản xuất.

Xuất nhập khẩu quý I/2021 ghi nhận tăng trưởng 22%, đạt 77,34 tỷ USD, theo số liệu của Tổng cục Thống kê. Ông nhìn nhận như thế nào về kết quả này?

Hoạt động xuất nhập khẩu quý I/2021 đạt kết quả khả quan, trong đó xuất khẩu tăng hơn 22% và nhập khẩu tăng 26,3%, xuất siêu trên 2 tỷ USD. Trong bối cảnh thế giới vẫn đang ảnh hưởng nặng nề từ Covid-19, cộng thêm khó khăn về thiếu container và tăng giá cước tàu biển, gần nhất là sự cố kênh đào Suez, mà có được kết quả xuất khẩu như vậy là nỗ lực lớn của các ngành hàng, doanh nghiệp, cũng như sự chủ động tận dụng các FTA để thúc đẩy xuất khẩu.

Thưa ông, không chỉ tăng trưởng về xuất khẩu, mà quý I/2021, hoạt động xuất khẩu cũng tăng cao, đồng nghĩa với sản xuất đã phục hồi?

Tăng trưởng xuất nhập khẩu quý I/2021 đạt con số khả quan, nhưng nếu nhìn vào từng ngành cụ thể, thì còn có sự khác biệt. Hiện nay, điện tử, đồ gỗ nội thất đang được hưởng lợi từ nhu cầu tăng cao tại EU và Bắc Mỹ, nhưng các ngành hàng như dệt may, da giày lại gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là tác động của việc đứt gãy chuỗi cung ứng. Điều này cho thấy, các nhóm ngành hàng công nghiệp đang có các yếu tố khác biệt và cần phải xem xét kỹ cũng như có biện pháp hỗ trợ kịp thời cho những ngành hàng chịu tác động lớn.

Có điều gì cần khuyến cáo doanh nghiệp sau kết quả xuất nhập khẩu quý I/2021 để có sự bứt phá trong các tháng tới, thưa ông?

Hoạt động xuất nhập khẩu đang phải chịu tác động của nhiều yếu tố bất ổn đến từ biến động chính trị, dịch bệnh, thiên tai, môi trường. Chính vì vậy, nâng cao khả năng thích ứng và chống chịu trước tác động bất lợi đến từ nhiều nguồn khác nhau là yếu tố thiết yếu với các doanh nghiệp.

Năm 2020, doanh nghiệp đã trải qua biến động lớn và đã thể hiện được khả năng chống chịu của mình. Từ bài học chống Covid-19, doanh nghiệp cần chủ động hơn nữa, lên phương án toàn diện hơn nữa để phòng chống trước những bất ổn để giảm thiểu thiệt hại, vươn lên nắm bắt cơ hội.