Xăng E10 đã bắt đầu được cung cấp thí điểm tại một số thành phố lớn (Ảnh: ĐứcTthanh

Sử dụng đại trà xăng E10 từ năm 2026

Việc đưa xăng E10 vào sử dụng đại trà được chia làm 2 giai đoạn.

Từ đầu năm 2026 (giai đoạn I) toàn bộ xăng được pha chế, phối trộn, kinh doanh để sử dụng cho phương tiện cơ giới dùng động cơ xăng trên toàn quốc phải là xăng E10.

Từ đầu năm 2031 (giai đoạn II), định hướng nghiên cứu, xem xét khả năng nâng tỷ lệ phối trộn lên E15 hoặc E20, tùy thuộc vào điều kiện, năng lực sản xuất nhiên liệu sinh học trong nước, tình hình nhập khẩu, xuất khẩu.

Xăng E10 là loại xăng sinh học được pha trộn giữa 90% xăng khoáng truyền thống và 10% cồn ethanol (rượu ethylic) có nguồn gốc từ các sản phẩm nông nghiệp như ngô, sắn hoặc mía. Ethanol trong xăng E10 là nhiên liệu tái tạo, giúp giảm sự phụ thuộc vào nguồn nhiên liệu hóa thạch.

Ông Đào Duy Anh, Phó cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo - Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công thương) cho hay, với lộ trình này tất cả các mặt hàng xăng được bán trên thị trường đều phải được pha trộn 10% ethanol.

Theo lộ trình, Việt Nam đã áp dụng 100% E5 từ năm 2017, thí điểm xăng E10 từ ngày 1/8/2025, chuẩn bị chuyển sang 100% E10 từ năm 2026 và có kế hoạch xem xét sử dụng E15 - E20 vào năm 2030, tùy thuộc vào điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, an ninh năng lượng cũng như năng lực sản xuất ethanol.

Nguồn: Bộ Công thương

Việc này nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng xăng sinh học chất lượng cao của các dòng xe trên thị trường, theo khuyến cáo của các nhà sản xuất cho việc sử dụng nhiên liệu phù hợp với động cơ.

Chuyển đổi năng lượng theo hướng xanh hóa để ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và bảo đảm an ninh năng lượng đang là xu thế tất yếu và phát triển mạnh mẽ trên phạm vi toàn cầu.

Thực tế, Việt Nam đã có hơn một thập kỷ triển khai nhiên liệu sinh học theo Quyết định 53/2012/QĐ-TTg. Tuy vậy, mức tiêu thụ E5 đang có xu hướng giảm. Đến năm 2024, thị phần E5 chỉ còn khoảng 20%, tại nhiều địa phương lớn như TP. HCM, Hà Nội và Đồng Nai, tỷ lệ tiêu thụ xuống dưới 20%. Xăng E10 vẫn chưa được triển khai như kế hoạch ban đầu.

Theo ông Đào Duy Anh, một trong những khó khăn lớn nhất trong việc phát triển và tiêu thụ xăng sinh học là tâm lý người tiêu dùng. Nhiều người dân vẫn còn e ngại về chất lượng của loại nhiên liệu này, nhất là khi sử dụng cho các phương tiện đời mới, xe máy và ô tô cao cấp. Ngoài ra, chênh lệch giá bán giữa xăng E5 RON92 và RON95 chỉ dao động từ 400 đến 800 đồng mỗi lít, mức giảm chưa đủ hấp dẫn để khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng. Điều kiện cơ sở vật chất tại nhiều cửa hàng kinh doanh xăng dầu chưa đáp ứng được việc cùng lúc phân phối hai mặt hàng xăng.

Tại Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ đã thử nghiệm và kết luận E5, E10 không ảnh hưởng đến độ bền động cơ nếu tuân thủ chuẩn chất lượng. 

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cho biết, các hãng xe như Toyota, Honda cũng xác nhận phương tiện của họ vận hành bình thường với xăng E10. Trong khi đó, tại Mỹ, E10 đã được sử dụng hơn 20 năm và được công nhận an toàn cho mọi loại động cơ ô tô, xe máy hiện đại.

Xăng E10 hiện đã được sử dụng phổ biến tại hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ. Mỹ và châu Âu đã ban hành luật bắt buộc sử dụng các nhiên liệu phối trộn giữa xăng với nhiên liệu sinh học nguyên chất. Từ năm 2018, các nước trong khu vực như Trung Quốc, Phillipines đã chuyển sang kinh doanh 100% xăng sinh học E10; xăng khoáng bị cấm kinh doanh tại cửa hàng bán lẻ xăng dầu mà chỉ được phép sử dụng làm một thành phần để pha chế xăng sinh học E10.

Đảm bảo nguồn cung ra sao

Đến nay, xăng E10 đã bắt đầu được cung cấp thí điểm tại một số thành phố lớn (như Hà Nội, TP. HCM, Hải Phòng) và bước đầu ghi nhận sự quan tâm tích cực từ người tiêu dùng.

Các doanh nghiệp đầu mối như Petrolimex, PVOIL, Sài Gòn Petro… đã sẵn sàng về hạ tầng phối trộn và phân phối, bảo đảm cung ứng xăng E10 đồng bộ từ ngày 1/1/2026 trên phạm vi cả nước.

Theo tính toán, cả nước sẽ cần 1,5 triệu m3 xăng E10 mỗi năm để phối trộn, dựa trên tổng nhu cầu xăng khoảng 15 triệu m3 năm 2024.

Việt Nam hiện có 6 nhà máy etanol (E100) với tổng công suất thiết kế khoảng 600.000 m3 mỗi năm. Các nhà máy hoạt động hết năng lực sẽ đáp ứng khoảng 40% nhu cầu etanol cho pha chế E10.

Phần còn thiếu, nhà điều hành cho biết có thể bù đắp bằng nguồn nhập khẩu từ Mỹ và Brazil - hai quốc gia sản xuất cồn lớn nhất thế giới, với kênh tiếp nhận tại các cảng lớn như B12 (Quảng Ninh), Nhà Bè (TP.HCM), Vân Phong (Khánh Hòa).

Về khả năng tồn trữ, phối trộn xăng sinh học, hiện, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) và Tổng công ty Dầu Việt Nam (PVOIL) có năng lực vượt nhu cầu. Các doanh nghiệp khác như BSR (Dung Quất), Sài Gòn Petro cũng đã chuẩn bị cơ sở hạ tầng, đủ khả năng tham gia phối trộn.

“Việt Nam có đủ năng lực sản xuất, nhập khẩu và phối trộn, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước để triển khai bắt buộc xăng E10 từ ngày 1/1/2026”, Bộ Công thương khẳng định.

Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (Vinpa) nêu quan điểm, việc thay thế hoàn toàn xăng sinh học với xăng khoáng đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

Dù các doanh nghiệp đầu mối, phân phối xăng dầu đã có sự chuẩn bị từ đầu năm nhưng cần có quy định chính thức sớm được phê duyệt để doanh nghiệp căn cứ triển khai thực hiện hiệu quả.

Bởi, để hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhiên liệu sinh học thay thế hoàn toàn cho xăng khoáng, Việt Nam cần vượt qua những thách thức lớn về công nghệ, chính sách và thị trường. Cùng đó, phải tăng tốc đầu tư mở rộng vùng nguyên liệu, nâng công suất sản xuất ethanol, xây dựng cơ chế, chính sách đủ mạnh, khả thi để khuyến khích sản xuất, nhập khẩu và dự trữ chiến lược nhiên liệu sinh học.