Nhiều giải pháp giảm ô nhiễm đã được triển khai

Các chuyên gia y tế cảnh báo, sự gia tăng ô nhiễm không khí không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp, mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe tim mạch, thần kinh, và các cơ quan khác trong cơ thể.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ô nhiễm không khí là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý về hô hấp, tim mạch và thần kinh.

Chiều 11/3, dữ liệu từ ứng dụng quan trắc không khí iquair.com cho thấy chất lượng không khí tại Hà Nội đang ở mức xấu. Các khu vực như Thạch Thất, Phú Thượng, Tây Hồ và Hoàn Kiếm đều có chỉ số AQI dao động từ 170 đến 225, vượt qua ngưỡng nguy hiểm đối với sức khỏe con người. Điều này cảnh báo một vấn đề ô nhiễm đang ở mức báo động đỏ tại Thủ đô.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ô nhiễm không khí là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý về hô hấp, tim mạch và thần kinh.

Các chất ô nhiễm trong không khí, đặc biệt là bụi mịn PM2.5, không chỉ gây viêm nhiễm trong cơ thể mà còn làm suy yếu chức năng của mạch máu, tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ, và các vấn đề nghiêm trọng khác.

Ô nhiễm không khí ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi các bệnh lý như viêm phổi, hen suyễn, viêm phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

Bác sỹ Bùi Thu Hương, Khoa Khám bệnh theo yêu cầu, Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết, mỗi khi không khí ô nhiễm, số lượng bệnh nhân đến khám tại bệnh viện tăng khoảng 20%.

Hệ hô hấp là bộ phận đầu tiên bị tấn công, làm suy giảm sức đề kháng. Trong mùa lạnh, khi nhiệt độ giảm thấp, cơ thể không thích ứng kịp sẽ dễ dàng bị tổn thương, từ những cơn ho đơn giản đến các đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

Đặc biệt, với những bệnh nhân mắc COPD và hen suyễn, nguy cơ bệnh trở nặng do ô nhiễm không khí là rất cao, cần phải được theo dõi và chăm sóc đặc biệt. Theo thống kê, tại Việt Nam, tỷ lệ người mắc COPD ở độ tuổi trên 40 lên tới 4,2%.

Việc không kiểm soát tốt chất lượng không khí sẽ là yếu tố thúc đẩy các đợt cấp tính của bệnh, gây khó thở và ho khạc đờm, có thể dẫn đến nguy cơ tử vong nếu không điều trị kịp thời.

Để giảm thiểu ô nhiễm không khí thời gian qua Hà Nội đã triển khai nhiều biện pháp để từng bước giảm thiểu ô nhiễm không khí, trong đó có việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu và vận hành các hệ thống quan trắc môi trường không khí.

Những nỗ lực này giúp quản lý và kiểm soát chất lượng không khí, giảm thiểu ô nhiễm từ các nguồn phát sinh, và tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, cùng tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng.

Hiện nay, Hà Nội đang vận hành 2 trạm quan trắc không khí tự động liên tục và 6 trạm cảm biến. UBND Thành phố đã chỉ đạo tiếp tục nghiên cứu, rà soát, và đề xuất đầu tư các hệ thống trạm quan trắc không khí tự động liên tục theo quy hoạch chung của Thủ đô để hoàn thiện cơ sở thông tin và tăng cường quản lý chất lượng không khí.

Hà Nội đã thiết kế các làn đường dành riêng cho xe đạp và triển khai thí điểm đo kiểm khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy cũ. Điều này nhằm đề xuất các giải pháp cải thiện chất lượng không khí.

Bên cạnh đó, việc điều tiết và phân luồng giao thông hợp lý giúp hạn chế ùn tắc tại các nút giao thông, từ đó giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Hà Nội cũng đã khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng như xe buýt và tàu điện trên cao để giảm bớt phương tiện cá nhân.

Đặc biệt, TP đã xóa bỏ hơn 99% số lượng bếp than tổ ong, giảm 80% hiện tượng đốt rơm rạ và phụ phẩm nông nghiệp ở ngoại thành, và chấm dứt hoạt động của các lò gạch thủ công. Ngoài ra, từ năm 2021 đến nay, Hà Nội đã trồng được hơn 147.500 cây bóng mát, 110.806 cây cảnh và 549.449 m² thảm cỏ.

Về công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác, các quận, huyện, thị xã đã thực hiện hiệu quả, đảm bảo thu gom hết rác thải phát sinh trong ngày và chuyển về các khu xử lý tập trung của thành phố.

Tỷ lệ thu gom rác thải đạt 100% ở các quận và từ 95-100% ở các huyện, thị xã như Sơn Tây. Tổng lượng rác sinh hoạt phát sinh trên địa bàn thành phố được chuyển về các khu xử lý khoảng 6.800 - 7.500 tấn/ngày.

Các quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Nam Từ Liêm đã triển khai thí điểm phân loại rác tại nguồn, đạt kết quả tích cực.

Khối lượng rác tái chế thu gom được lên đến 380.114,7 kg, cùng với gần 160 tấn rác thải cồng kềnh. Việc thu gom chất thải nguy hại cũng đã đạt kết quả bước đầu. Thành phố sẽ tiếp tục triển khai phân loại rác thải tại nguồn trên toàn địa bàn để nâng cao hiệu quả công tác quản lý rác thải.

Để giải quyết vấn đề xử lý rác thải, Hà Nội đã đưa Nhà máy điện rác Sóc Sơn với công suất xử lý 4.000 tấn/ngày vào hoạt động, góp phần giảm thiểu việc chôn lấp rác.

Dự án nhà máy điện rác Seraphin công suất 37MW sẽ được hoàn thành và đưa vào hoạt động trong quý I/2025, cùng với một số dự án khác tại các khu vực như Sóc Sơn, Phú Xuyên và Chương Mỹ.

Mặc dù Thành phố đã đạt được nhiều kết quả khả quan, nhưng công tác triển khai dự án lắp đặt mạng lưới quan trắc môi trường không khí còn chậm.

Việc quan trắc không khí chưa được thực hiện liên tục và cơ sở dữ liệu về chất lượng không khí vẫn còn thiếu sót. Các biện pháp hạn chế phương tiện cá nhân, thay thế phương tiện giao thông công cộng sử dụng năng lượng xanh và phát triển hạ tầng giao thông công cộng còn gặp nhiều khó khăn.

Ngoài ra, vẫn còn tình trạng đốt rác tự phát và đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp tại một số khu vực như Mê Linh, Sóc Sơn, Quốc Oai và Thanh Oai. Thành phố đang nỗ lực để khắc phục những vấn đề này bằng các giải pháp đồng bộ và tiếp tục nghiên cứu, điều chỉnh quy hoạch chuyên ngành chất thải rắn.

Thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch và xanh

Thời gian tới, theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, TP sẽ tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách quản lý ô nhiễm không khí, triển khai hệ thống quan trắc môi trường không khí tự động và liên tục, đồng thời thực hiện kiểm kê phát thải để xác định rõ nguồn và đối tượng phát thải chính.

Quá trình xây dựng một hệ thống quan trắc không khí tự động và liên tục sẽ giúp giám sát chất lượng không khí, phát hiện kịp thời các nguồn ô nhiễm và có biện pháp xử lý phù hợp.

Mặc dù hiện nay Hà Nội đã có một số trạm quan trắc tự động, nhưng theo các chuyên gia, việc mở rộng hệ thống này, lắp đặt thêm trạm quan trắc tại các khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao là cần thiết.

Ô nhiễm từ các phương tiện giao thông, đặc biệt là xe cá nhân, được cho là một trong những nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm không khí ở Hà Nội. Vậy nên một trong những giải pháp hiệu quả để giảm ô nhiễm là kiểm soát và điều tiết giao thông hợp lý.

Cụ thể, cần có các biện pháp mạnh mẽ hơn trong việc hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân, khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng phương tiện giao thông công cộng như xe buýt và tàu điện.

Ngoài ra, việc đầu tư và phát triển các phương tiện giao thông công cộng thân thiện với môi trường như xe buýt điện, tàu điện ngầm, và tàu điện trên cao sẽ giúp giảm thiểu sự phát thải khí CO2 và các chất gây ô nhiễm.

Hà Nội cần có thêm các làn đường dành riêng cho xe đạp và khuyến khích người dân sử dụng phương tiện này, giúp giảm thiểu ô nhiễm và nâng cao chất lượng sống.

Việc chuyển đổi từ các phương tiện giao thông chạy bằng nhiên liệu hóa thạch (dầu, xăng) sang phương tiện sử dụng năng lượng sạch và tái tạo như điện năng từ năng lượng mặt trời, gió sẽ là bước đi quan trọng trong việc giảm ô nhiễm.

Hà Nội cần thúc đẩy đầu tư vào các công nghệ năng lượng xanh và sạch, không chỉ trong giao thông mà còn trong các lĩnh vực khác như công nghiệp và sinh hoạt bởi các hoạt động công nghiệp và xây dựng đang ngày càng gia tăng tại Hà Nội, góp phần không nhỏ vào ô nhiễm môi trường.