Thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, Hà Nội đang lựa chọn một con đường khó hơn nhưng bền vững hơn: đi trước để thử nghiệm, làm trước để kiểm chứng và chịu trách nhiệm trước.

Từ khoa học, công nghệ đến chuyển đổi số, Thủ đô không dừng ở triển khai chính sách, mà từng bước kiến tạo một mô hình phát triển mới, nơi thể chế, không gian, dữ liệu và con người được tổ chức lại một cách căn bản.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc; Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Vũ Đại Thắng cùng các đại biểu tham quan các gian trưng bày sản phẩm tại triển lãm Mạng lưới đổi mới sáng tạo Thành phố Hà Nội.

Từ quản lý hành chính sang kiến tạo không gian phát triển

Sáng 25/12, Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2026. Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương, chủ trì hội nghị.

Tại điểm cầu Hà Nội, Ban Chỉ đạo 57 Thành ủy Hà Nội tổ chức tiếp sóng hội nghị, đồng thời triển khai Hội nghị hành động thực hiện Nghị quyết 57 - Hà Nội 2026 và ra mắt Mạng lưới đổi mới sáng tạo Hà Nội.

Trước giờ khai mạc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc cùng lãnh đạo thành phố và các đại biểu đã tham quan triển lãm Mạng lưới đổi mới sáng tạo, nơi trưng bày các sản phẩm, giải pháp công nghệ tiêu biểu của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Thủ đô.

Trình bày tham luận tại hội nghị, Phó chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng nhấn mạnh cách tiếp cận mang tính kiến tạo của Thủ đô trong triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW. Theo ông, nghị quyết này xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực nền tảng cho tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Với Hà Nội, việc triển khai nghị quyết không dừng ở tổ chức thực hiện một chủ trương lớn, mà là quá trình thử nghiệm và kiến tạo một mô hình phát triển mới.

“Nhà nước không chỉ điều hành, mà tái thiết cách tổ chức phát triển trong bối cảnh các động lực tăng trưởng truyền thống đang dần tiệm cận giới hạn”, Phó chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng khẳng định.

Từ thực tiễn phát triển, Hà Nội nhận thức rõ rằng đột phá không đến từ việc làm nhiều chương trình hơn hay đầu tư thêm các dự án rời rạc. Cốt lõi của vấn đề nằm ở việc giải quyết những mâu thuẫn lớn của phát triển hiện nay, đó là giữa yêu cầu tăng trưởng nhanh với đòi hỏi phát triển bền vững; giữa tập trung nguồn lực với sự phân tán trong quản lý; giữa khát vọng đổi mới sáng tạo với năng lực hấp thụ của bộ máy và xã hội.

Chính vì vậy, Hà Nội lựa chọn con đường khó hơn, đi trước để thử nghiệm, làm trước để kiểm chứng và chịu trách nhiệm trước. Cách làm này được Thành phố xác định như một đóng góp thực tiễn cho việc hoàn thiện thể chế chung của cả nước, đúng với vai trò và trách nhiệm của Thủ đô.

Lãnh đạo Thành phố Hà Nội tham dự hội nghị tại điểm cầu Hà Nội.

Kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và không gian công nghệ cao

Sau một năm triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW, Hà Nội nhìn nhận rõ trọng tâm không dừng ở thúc đẩy đổi mới sáng tạo theo nghĩa hẹp. Điều quan trọng hơn là kiến tạo một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo có năng lực dẫn dắt phát triển, nơi thể chế, không gian, dữ liệu và con người được tổ chức lại một cách căn bản.

Trong chỉnh thể đó, khu công nghệ cao và đô thị thông minh được xác định không phải là những dự án độc lập, mà là hai trụ cột về không gian, hạ tầng và mô hình quản trị. Đây là nền tảng để khoa học, công nghệ đi vào thực chất và lan tỏa tới toàn bộ đời sống kinh tế xã hội của Thủ đô.

Phó chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng cho biết, Hà Nội xác định đổi mới sáng tạo chỉ có thể phát triển bền vững trong một hệ sinh thái hoàn chỉnh. Trong hệ sinh thái đó, các chủ thể không chỉ cùng tồn tại, mà được kết nối, dẫn dắt và ràng buộc trách nhiệm trong chuỗi giá trị.

Việc nhiều năm liên tiếp dẫn đầu Chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương, theo ông Dũng, không phải là mục tiêu cuối cùng. Đây là tín hiệu cho thấy hệ thống đang hình thành năng lực hấp thụ chính sách và mức độ kết nối cần thiết, đủ điều kiện để Hà Nội chuyển sang giai đoạn chủ động kiến tạo và dẫn dắt thử nghiệm các mô hình phát triển mới.

Điểm đột phá cốt lõi của Hà Nội nằm ở đổi mới tư duy tiếp cận thể chế. Thành phố chuyển từ tư duy hỗ trợ định kỳ sang tư duy kiến tạo đầu tư cho đổi mới sáng tạo. Nhà nước không làm thay thị trường, mà tập trung xây dựng các cấu phần nền tảng của hệ sinh thái, chấp nhận thử nghiệm có kiểm soát và đo lường bằng kết quả đầu ra, tác động thực chất, thay vì chỉ kiểm soát quy trình.

Trên cơ sở đó, Hà Nội đã ban hành đồng bộ các nghị quyết phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, hình thành các thiết chế trung gian và triển khai cơ chế thử nghiệm có kiểm soát. Việc vừa làm, vừa điều chỉnh, vừa hoàn thiện thể chế được xác định là cách tiếp cận phù hợp trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh và các mô hình phát triển liên tục dịch chuyển.

Thực tiễn cho thấy, đột phá không đến từ ưu đãi dàn trải, mà đến từ cách tổ chức không gian phát triển và mô hình quản trị phù hợp với chu kỳ công nghệ. Khu Công nghệ cao Hòa Lạc được Hà Nội xác định là hạt nhân không gian của hệ sinh thái khoa học và công nghệ Thủ đô.

Thành phố đã thực hiện phân cấp, ủy quyền mạnh mẽ, chuyển từ tư duy quản lý dự án sang tư duy đồng hành phát triển. Sự phát triển bền vững của nhà đầu tư và năng lực công nghệ nội sinh được coi là thước đo hiệu quả quản trị.

Trên nền tảng đó, Hà Nội đang tổ chức lại toàn bộ không gian phát triển xung quanh Hòa Lạc theo hướng đô thị khoa học và đổi mới sáng tạo. Khu đô thị thông minh quy mô khoảng 600 ha được định hình nhằm hỗ trợ trực tiếp cho khu công nghệ cao, gắn kết nghiên cứu, đào tạo, sản xuất với không gian sống.

Các trung tâm nghiên cứu và phát triển quy mô lớn đang được hình thành, đủ năng lực giải quyết các bài toán công nghệ chiến lược. Qua đó, Hà Nội hướng tới giải quyết bài toán cốt lõi là thu hút, giữ chân và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, yếu tố quyết định cho tăng trưởng dựa trên khoa học và công nghệ.

Hạ tầng kết nối chiến lược cũng được nhìn nhận dưới góc độ mới. Tuyến đường sắt đô thị số 5 Văn Cao - Hòa Lạc, khởi công ngày 19/12, được xác định không chỉ là một dự án giao thông, mà là công cụ tái cấu trúc không gian phát triển của Thủ đô, tạo điều kiện hình thành một cực tăng trưởng mới có khả năng lan tỏa.

Phó chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng trình bày tham luận tại hội nghị.

Đô thị thông minh và quản trị dựa trên dữ liệu

Trong tham luận của mình, Phó chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng đặc biệt nhấn mạnh cách tiếp cận đô thị thông minh của Hà Nội. Quán triệt tinh thần “Văn hiến - Bản sắc - Sáng tạo”, Thành phố tiếp cận đô thị thông minh trước hết như một mô hình quản trị đô thị mới.

Theo đó, dữ liệu được xác định là tài nguyên chiến lược và nền tảng cho việc ra quyết định. Điểm đổi mới căn bản là chuyển từ quản lý theo ngành sang quản trị đô thị dựa trên dữ liệu và sự liên thông hệ thống. Quá trình này giúp Thành phố từng bước chuyển từ quản trị phản ứng sang quản trị chủ động.

Công nghệ, trong cách tiếp cận của Hà Nội, không phải là mục tiêu tự thân. Công nghệ được xác định là công cụ phục vụ tổ chức không gian phát triển hợp lý hơn, cung ứng dịch vụ công tốt hơn và hỗ trợ ra quyết định dựa trên minh chứng định lượng. Việc triển khai được thực hiện theo cách làm có trọng tâm, thông qua thí điểm các không gian phát triển cụ thể, vừa triển khai, vừa đánh giá, vừa điều chỉnh.

Từ thực tiễn đó, Hà Nội nhận thức rõ rằng để khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và đô thị thông minh thực sự trở thành động lực phát triển, yếu tố quyết định không chỉ là chủ trương đúng, mà là không gian thể chế đủ linh hoạt và năng lực tổ chức thực thi đủ mạnh.

Trên tinh thần đó, Hà Nội sẵn sàng nhận trách nhiệm thí điểm có kiểm soát các cơ chế mới, với yêu cầu rõ ràng về sản phẩm đầu ra, có đánh giá độc lập và khả năng nhân rộng. Đây cũng chính là cách Thủ đô thực hiện vai trò đi trước, làm trước và thử nghiệm trước.

Thực tiễn cho thấy, đột phá chỉ đến khi đổi mới gắn với kỷ luật thực thi và chất lượng quản trị. Nhận thức rõ vai trò dẫn dắt của mình, trên cơ sở đã làm, đã thử và đã chịu trách nhiệm, Hà Nội xác định năm 2026 là năm bản lề trong tiến trình hiện thực hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Với tinh thần đó, Thành phố kiên định cách làm đã lựa chọn. Thủ đô đi trước bằng việc khó, bằng kết quả có thể kiểm chứng và bằng trách nhiệm đến cùng. Từ vai trò một địa phương triển khai nghị quyết, Hà Nội đang hướng tới vai trò địa phương thử nghiệm mô hình mới và đề xuất tạo chuẩn mực mới.

Đây là cơ sở thực tiễn quan trọng để kiến nghị Trung ương tiếp tục hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực tổ chức thực thi và lan tỏa các mô hình hiệu quả về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trên phạm vi cả nước. Trong hành trình đó, Hà Nội đang từng bước kiến tạo một mô hình phát triển mới, bền vững hơn và phù hợp hơn với yêu cầu của kỷ nguyên số.