Những dự án hạ tầng được đầu tư đồng bộ mở ra cơ hội lớn cho M&A lĩnh vực logistics. Trong ảnh: Phối cảnh siêu cảng quốc tế Cần Giờ dự kiến khởi công năm 2026

Cú hích cho ngành logistics

Việt Nam đang bước vào giai đoạn đầu tư công mạnh mẽ nhất trong thập kỷ qua với hàng loạt dự án trọng điểm như cao tốc Bắc - Nam, sân bay Long Thành, cảng Cần Giờ và Liên Chiểu. Những dự án này đang tạo “cú hích” cho ngành logistics - lĩnh vực tăng trưởng 14-16% mỗi năm, đóng góp 4,5-5% GDP và được xếp thứ 43/139 về Chỉ số Hiệu quả Logistics (LPI) toàn cầu.

Hạ tầng đồng bộ giúp giảm chi phí logistics vốn đang chiếm khoảng 16% GDP, cao hơn mức trung bình thế giới (11%) và các nước trong khu vực như Singapore (8%) hay Malaysia (12%).

Việc tối ưu chi phí không chỉ cải thiện biên lợi nhuận cho doanh nghiệp, mà còn thúc đẩy làn sóng M&A, khi các tài sản logistics được tái định giá theo tiềm năng khai thác mới.

Các khu vực có hạ tầng trọng điểm như cảng Lạch Huyện (Hải Phòng Free Trade Zone - FTZ), cảng Liên Chiểu (Đà Nẵng FTZ), hay cảng Cái Mép - Thị Vải (khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu cũ, đang được đề xuất phát triển thành FTZ), đã thu hút nhà đầu tư Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc, Trung Quốc tìm kiếm cơ hội mở rộng mạng lưới trong bối cảnh dịch chuyển chuỗi cung ứng và rào cản đầu tư ở Mỹ khiến dòng vốn quay trở lại châu Á.

Cùng với đó, Quyết định số 2229/QĐ-TTg ngày 9/10/2025 phê duyệt Chiến lược Phát triển logistics đến năm 2035, tầm nhìn 2050 và định hướng phát triển bền vững hệ sinh thái logistics quốc gia “Thông minh - Hiện đại - Xanh - Số - Cạnh tranh - Hiệu quả”, đã củng cố niềm tin thị trường, khuyến khích các thương vụ sáp nhập nội địa để tăng quy mô và năng lực cạnh tranh.

Có thể nói, đầu tư công không chỉ mở đường cho hạ tầng vật chất, mà còn mở lối cho một làn sóng M&A chiến lược, đưa logistics Việt Nam tiến gần hơn tới chuẩn khu vực.

Phân khúc trọng điểm định hình dòng vốn M&A logistics

Trên hành trình trở thành “siêu ngành” (mega-industry), làn sóng đầu tư công và hạ tầng đồng bộ đang định hình lại ưu tiên của cả thị trường và giới đầu tư trong lĩnh vực logistics Việt Nam. Cùng với sự hoàn thiện của hệ thống cao tốc, cảng nước sâu và sân bay quốc tế, dòng vốn M&A đang tập trung mạnh vào các phân khúc có khả năng tận dụng trực tiếp lợi thế hạ tầng.

Kho bãi và kho lạnh đang tăng trưởng mạnh, được hưởng lợi rõ rệt từ các dự án hạ tầng mới như các cảng nước sâu, sân bay quốc tế và cao tốc liên vùng, giúp rút ngắn chu trình vận chuyển và nâng hiệu suất logistics.

Cùng với đà bùng nổ thương mại điện tử, xuất khẩu và sự dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, phân khúc này trở thành tâm điểm thu hút dòng vốn trong năm 2025. Các mô hình RBF (Ready-Built Factory) và RBW (Ready-Built Warehouse) trở thành tâm điểm đầu tư nhờ thời gian triển khai ngắn, chi phí thuê cạnh tranh và tiêu chuẩn xây dựng hiện đại, cho phép doanh nghiệp mở rộng sản xuất - lưu kho, mà không cần đầu tư hạ tầng mới.

Bên cạnh đó, vận tải đa phương thức và dịch vụ 3PL nổi lên như “xương sống” kết nối, khi doanh nghiệp có thể tích hợp vận tải - kho bãi - phân phối trong cùng chuỗi, tận dụng hiệu quả các hành lang kinh tế Bắc - Trung - Nam.

Từ góc nhìn nhà đầu tư nước ngoài, lợi thế mạng lưới và khả năng mở rộng nhanh là hai yếu tố được ưu tiên hàng đầu. Các tập đoàn đang đẩy mạnh M&A với doanh nghiệp nội địa có sẵn quỹ đất, hạ tầng vận hành và mạng lưới khách hàng ổn định. Cách tiếp cận này giúp họ rút ngắn thời gian thâm nhập thị trường, tránh quy trình phức tạp về cấp phép, đồng thời nhanh chóng mở rộng quy mô để nắm bắt đà tăng trưởng của thị trường logistics Việt Nam, nơi cơ hội mở ra cùng tốc độ hạ tầng đang được triển khai nhanh nhất trong khu vực.

“Mở khóa” làn sóng M&A logistics mới cho doanh nghiệp nội

Việc cải thiện mạnh mẽ về kết nối liên vùng tại Việt Nam, nhờ các khoản đầu tư lớn vào cao tốc, cảng nước sâu, hành lang công nghiệp và trung tâm logistics hiện đại, đang tạo nên làn sóng cơ hội M&A mới cho các doanh nghiệp logistics trong nước.

Những nâng cấp hạ tầng này rút ngắn đáng kể thời gian vận chuyển giữa 3 vùng kinh tế Bắc - Trung - Nam, đồng thời tăng cường kết nối với cảng biển và cửa ngõ quốc tế. Nhờ đó, các doanh nghiệp nội địa vốn chỉ hoạt động trong phạm vi khu vực, nay có cơ hội mở rộng quy mô toàn quốc, tiến sâu hơn vào các phân khúc chuyên biệt có biên lợi nhuận cao như logistics chuỗi lạnh, chuỗi cung ứng nông sản, giải pháp giao nhận trong khu công nghiệp, dịch vụ trung chuyển và vận tải đa phương thức tích hợp. Đây đều là những mảng chiến lược trong bối cảnh Việt Nam chuyển dịch sang sản xuất giá trị cao, tăng nhanh tỷ lệ thương mại điện tử và phát triển mạnh xuất khẩu nông sản.

Khả năng thu hút nhà đầu tư chiến lược hoặc tài chính sẽ phụ thuộc vào sức mạnh vận hành và mức độ sẵn sàng thể chế của doanh nghiệp. Nhà đầu tư tìm kiếm những công ty đã chứng minh năng lực vận hành xuất sắc, duy trì dịch vụ chất lượng cao trên quy mô lớn và có mô hình chuẩn hóa dễ dàng nhân rộng ra vùng khác. Tiến triển trong chuyển đổi số, như theo dõi vận hành thời gian thực, hệ thống quản lý kho hiện đại, tối ưu hóa tuyến đường, cùng cam kết ESG và phát triển bền vững đáng tin cậy, sẽ giúp doanh nghiệp nổi bật hơn.

Điều quan trọng không kém là báo cáo tài chính minh bạch, quản trị rõ ràng và đội ngũ điều hành chuyên nghiệp. Đây là yếu tố giúp doanh nghiệp vượt qua quy trình thẩm định gắt gao của nhà đầu tư chiến lược quốc tế và quỹ đầu tư tư nhân.

Phía Nam sẽ dẫn dắt làn sóng M&A logistics năm 2026

Năm 2026, tâm điểm của các thương vụ M&A logistics tại Việt Nam sẽ nằm ở Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, nơi hiện xử lý gần 50% tổng lượng hàng hóa quốc gia.

Cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, có khả năng tiếp nhận tàu 24.000 TEU, cùng với cao tốc, Vành đai 3, 4, sân bay Long Thành và tuyến đường sắt kết nối cảng sắp hoàn thiện, sẽ tạo bước nhảy vọt về hiệu suất vận tải đa phương thức. Với nhà đầu tư, đây là nguồn cộng hưởng giá trị rõ rệt - yếu tố then chốt thúc đẩy M&A.

Quyết định 370/QĐ-TTg ngày 4/4/2025 cũng xác định khu vực này là cực tăng trưởng chính, đặt mục tiêu GRDP 8-8,5%/năm và hình thành 6 hành lang kinh tế trọng điểm, củng cố vai trò trung tâm logistics quốc gia.

Miền Bắc giữ vị trí thứ hai vững chắc, hưởng lợi từ mở rộng cảng, cao tốc xuyên biên giới, lợi thế trong logistics lạnh và thương mại gắn với Trung Quốc, thu hút dòng vốn từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc.

Miền Trung nổi lên là thị trường tiềm năng mới, khi cao tốc Bắc - Nam hoàn thành và các cụm công nghiệp Đà Nẵng, Chu Lai, Dung Quất trưởng thành, cùng vị trí chiến lược trên Hành lang kinh tế Đông - Tây. Tuy quy mô thương vụ còn nhỏ, nhưng khu vực này được đánh giá có tiềm năng dài hạn.

Tổng thể, phía Nam sẽ dẫn đầu làn sóng M&A logistics năm 2026 nhờ ưu thế hạ tầng, vị thế thị trường và chính sách hỗ trợ rõ ràng, trong khi miền Bắc và miền Trung đóng vai trò ổn định và mở rộng không gian tăng trưởng mới.

“Bốn mũi nhọn” để hút vốn M&A

Để tận dụng tối đa động lực từ làn sóng mở rộng hạ tầng của Việt Nam, các doanh nghiệp logistics đang chuẩn bị cho M&A cần tập trung vào việc xây dựng uy tín vận hành và tài chính, đồng thời điều chỉnh chiến lược theo kỳ vọng của nhà đầu tư toàn cầu.

Thứ nhất, tăng cường minh bạch tài chính và quản trị là yếu tố then chốt. Hệ thống kế toán rõ ràng, báo cáo kiểm toán độc lập và tuân thủ chuẩn mực quốc tế sẽ giúp nâng cao niềm tin và định giá doanh nghiệp.

Thứ hai, cần chuẩn hóa vận hành thông qua quy trình đạt chứng nhận ISO, bộ chỉ số hiệu suất (KPI) và tiêu chuẩn dịch vụ thống nhất, nhằm tăng khả năng tích hợp liền mạch khi hợp tác với đối tác chiến lược.

Thứ ba, đầu tư vào chuyển đổi số nên được ưu tiên hàng đầu. Quản trị logistics dựa trên dữ liệu, tự động hóa và kho thông minh không chỉ tăng hiệu quả vận hành, mà còn thu hút các nhà đầu tư chiến lược đang tìm kiếm mô hình có khả năng mở rộng và ứng dụng công nghệ cao.

Cuối cùng, việc áp dụng mô hình logistics xanh, như đội xe phát thải thấp, kho vận hành bằng năng lượng tái tạo và báo cáo ESG minh bạch, sẽ giúp doanh nghiệp tạo khác biệt trên thị trường, đồng thời phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững của các tập đoàn logistics toàn cầu.

Những bước đi này sẽ giúp doanh nghiệp logistics Việt Nam tận dụng tối đa nền tảng hạ tầng mới, khẳng định vị thế và vươn lên trở thành ứng viên sáng giá trong làn sóng M&A sắp tới.

(*) Giám đốc Điều hành Acclime Vietnam