Một đoạn cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình do VEC đầu tư.

Theo kế hoạch, chiều nay (17/2), các đại biểu Quốc hội sẽ nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024 - 2026 của Công ty mẹ - VEC; Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội trình bày Báo cáo thẩm tra về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024 - 2026 của Công ty mẹ - VEC và thảo luận ở hội trường đối với nội dung quan trọng này.

Trong ngày 15/2, Chính phủ đã có Tờ trình số 103/TTr - CP gửi Quốc hội về về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024 - 2026 của Công ty mẹ - VEC sau khi tiếp thu, bổ sung hoàn thiện ý kiến của cấp có thẩm quyền, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; ý kiến thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách.

Theo đó, tại Tờ trình số 103, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép sử dụng số vốn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ GTVT để đầu tư dự án số tiền 36.689 tỷ đồng, trong đó 10.062 tỷ đồng vốn đối ứng từ ngân sách nhà nước, 24.127 tỷ đồng vốn ODA tại các dự án thực hiện theo hình thức chuyển vốn vay về cho vay lại thành cấp phát ngân sách nhà nước, 2.500 tỷ đồng vốn cấp phát ngân sách nhà nước cho dự án Nội Bài - Lào Cai và Cầu Giẽ - Ninh Bình, để chuyển thành nguồn vốn ngân sách nhà nước cấp bổ sung vốn điều lệ cho Công ty mẹ - VEC.

Chính phủ cũng đề nghị Quốc hội chấp thuận chủ trương đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Công ty mẹ - VEC giai đoạn 2024-2026 là 38.251 tỷ đồng, bao gồm: 1.562 tỷ đồng từ Quỹ Đầu tư phát triển tại doanh nghiệp, 36.689 tỷ đồng từ nguồn ngân sách nhà nước (vốn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ GTVT để đầu tư 5 dự án đường bộ cao tốc do VEC làm chủ đầu tư và đã được giải ngân gồm: Cầu Giẽ - Ninh Bình, Nội Bài - Lào Cai, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây và Bến Lức - Long Thành).

Theo đánh giá của Chính phủ, việc tăng vốn điều lệ cho VEC sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, phát triển VEC trở thành doanh nghiệp vững mạnh, phát huy vai trò nòng cốt, dẫn dắt trong đầu tư phát triển mạng lưới đường cao tốc quốc gia trong kỷ nguyên mới.

Ngoài việc khẳng định địa vị pháp lý của VEC là công ty TNHH một thành viên do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, tạo điều kiện cho VEC góp phần vào việc xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ quốc gia nói riêng, phát triển kinh tế xã hội nói chung... đây còn là điều kiện thuận lợi để VEC hợp tác với các tổ chức, doanh nghiệp khác có quy mô lớn do một doanh nghiệp có vốn điều lệ lớn sẽ dễ dàng tạo độ tin cậy từ phía các đối tác của doanh nghiệp.

“Thông thường, mức tăng vốn điều lệ sẽ đại diện cho mức tăng nghĩa vụ tài chính cần thực hiện cũng như khả năng chịu trách nhiệm đối với tài sản. Từ đó, tạo được niềm tin về nghĩa vụ của doanh nghiệp đó đối với đối tác trong hoạt động giao dịch”, Tờ trình số 103 nêu rõ.

Bên cạnh đó, nếu được bổ sung thêm là 38.251 tỷ đồng vốn điều lệ sẽ giúp VEC huy động vốn từ các tổ chức tài chính, các tổ chức tín dụng để triển khai các dự án và tự chủ hơn trong hoạt động sản xuất kinh doanh; có cơ sở để thực hiện công tác hạch toán kế toán, công tác quản lý tài sản theo quy định của pháp luật.

Theo đánh giá của Chính phủ, sau khi được đầu tư bổ sung vốn điều lệ, VEC đủ năng lực tài chính để triển khai kế hoạch sản xuất kinh doanh đã được Uỷ ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp phê duyệt.

Trong đó có việc đẩy mạnh thực hiện Dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành để hoàn thành đưa vào sử dụng đảm bảo chất lượng trong năm 2025; hoàn thành các thủ tục điều chỉnh dự án để triển khai thực hiện hoàn thành các hạng mục còn lại của tuyến Đà Nẵng - Quảng Ngãi trong năm 2025; thực hiện đầu tư mở rộng tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành (VEC thu xếp và huy động vốn đầu tư); triển khai thực hiện đầu tư mở rộng tuyến Nội Bài - Lào Cai và Cầu Giẽ -Ninh Bình (VEC thu xếp và huy động vốn đầu tư công trình).

Các dự án đường cao tốc được VEC dự kiến triển khai giai đoạn 2026 - 2030 và sau năm 2030: đầu tư mở rộng một số dự án thuộc cao tốc Bắc Nam từ 2 làn xe lên 4 làn xe; đầu tư mới một số tuyến cao tốc còn lại chưa thực hiện trong quy hoạch quốc gia và sẵn sàng tham gia các tuyến cao tốc mang tính phục vụ mục tiêu an ninh quốc phòng, phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, khó thu hút được các thành phần kinh tế khác tham gia.

Dự kiến nguồn vốn VEC cần huy động để thực hiện đầu tư các dự án nói trên khoảng 136.200 tỷ đồng.

“Theo Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 9/2021, định hướng đến năm 2050, mạng lưới đường bộ cao tốc được quy hoạch 41 tuyến, tổng chiều dài khoảng 9.014 km; mục tiêu đến năm 2030 phấn đấu xây dựng hoàn thành khoảng 5.000 km đường bộ cao tốc. Điều đó cho thấy tiềm năng và nhu cầu đầu tư của VEC còn rất lớn”, Tờ trình số 104 cho biết.

Được biết, trong thời gian vừa qua, VEC đã được tăng vốn điều lệ hai lần. Lần 1 vào tháng 6/2010 với số vốn điều lệ 1.018,7 đồng; lần 2 vào tháng 8/2023 với số vốn điều lệ của VEC là 1.115,13 tỷ đồng Với số vốn điều lệ nêu trên, trong khi tổng mức đầu tư các Dự án đường cao tốc của VEC là rất lớn (tại thời điểm hiện nay là khoảng 108.865 tỷ đồng, trong đó vốn vay là 56.873 tỷ đồng), công ty luôn gặp khó khăn không đảm bảo tỷ lệ hệ số nợ/vốn chủ sở hữu theo quy định của pháp luật hiện hành. Kết quả là trong thời gian dài, năng lực tài chính của VEC bị hạn chế và gặp vướng mắc trong huy động vốn đầu tư để xây dựng các Dự án án đường cao tốc mới cũng như tiếp tục mở rộng các Dự án hiện đang khai thác.
Mức vốn điều lệ thấp được xác định là điểm nghẽn quan trọng, ảnh hưởng trọng yếu tới hoạt động của VEC.