Điển hình là trường hợp chứng khoán hóa các khoản phải thu trong tương lai từ tiền bản quyền âm nhạc và phim ảnh. Trong đó, phải kể đến thương vụ năm 1997 của ca sĩ David Bowie. Thông qua David Pullman, ông giới thiệu một hình thức chứng khoán hóa mới bằng cách chuyển đổi tiền bản quyền trong tương lai của mình thành chứng khoán và bán các chứng khoán đó trong đợt chào bán riêng lẻ với giá 55 triệu USD. Cụ thể, trái phiếu của David Bowie có lãi suất 7,9%, thời hạn trung bình 10 năm và đáo hạn sau 15 năm. Trái phiếu được bảo đảm bằng tiền bản quyền trên danh mục 25 album với khoảng 300 bài hát do Bowie thu âm và nắm bản quyền.

Một thương vụ nổi tiếng khác là giữa Cecchi Gori - công ty điện ảnh Italia, với Merrill Lynch trong hợp đồng phát hành trái phiếu dựa trên doanh thu từ thư viện phim của mình vào tháng 2/1998. Trái phiếu có thời hạn 7 năm và được bảo đảm bằng thư viện phim gồm 1.200 tác phẩm. Thỏa thuận này sau đó cho thấy số tiền huy động từ các nhà đầu tư lên tới 294 triệu USD.

Ngày nay, các thương vụ chứng khoán hóa được thực hiện phổ biến hơn dưới hình thức kinh doanh bản quyền âm nhạc. Nhiều ngôi sao quốc tế như Shakira, Justin Timberlake, Justin Bieber, Katy Perry… đã chuyển nhượng quyền tác giả đối với các tác phẩm âm nhạc của mình.

Tháng 1/2021, Shakira chuyển nhượng toàn bộ danh mục gồm 145 bài hát cho Hipgnosis Songs Capital. Tháng 5/2022, Justin Timberlake chuyển nhượng 200 bài hát cho Hipgnosis Songs Capital trong hợp đồng trị giá 100 triệu USD. Đầu năm 2023, Justin Bieber bán toàn bộ bản quyền 291 bài hát phát hành đến cuối năm 2021 cho Hipgnosis Songs Capital (do Blackstone đầu tư) với giá 200 triệu USD. Tháng 9/2023, Katy Perry chuyển nhượng loạt bản quyền âm nhạc của mình cho Litmus Music với giá 182 triệu bảng Anh, tương đương gần 225 triệu USD.

Bên cạnh bản quyền, các loại tài sản sở hữu trí tuệ khác như nhãn hiệu và bằng sáng chế cũng được chứng khoán hóa. Tiêu biểu là thương vụ chứng khoán hóa thương hiệu Domino’s Pizza.

Tháng 4/2018, Domino’s Pizza phát hành trái phiếu trị giá 825 triệu USD, được bảo đảm bằng chính thương hiệu của mình. Cụ thể, đợt 1 là 400 triệu USD trái phiếu loại A-2-I, lãi suất 4,25%, đáo hạn tháng 10/2025. Đợt 2 là 425 triệu USD trái phiếu loại A-2-II, lãi suất 4,35%, đáo hạn tháng 7/2027.

Một trường hợp khác là năm 2003, thương vụ chứng khoán hóa bằng sáng chế thuốc mang lại cho Royalty Pharma khoản tiền bản quyền ước tính 225 triệu USD.

Chứng khoán hóa tài sản trí tuệ giúp hỗ trợ định giá doanh nghiệp. Về bản chất, đây là phương thức thế chấp tài sản để bảo đảm cho việc phát hành trái phiếu và huy động vốn. Việc chứng khoán hóa quyền SHTT cho phép vốn hóa các tài sản trí tuệ thông qua những phương pháp định giá phổ biến như so sánh, chiết khấu dòng tiền hoặc dựa trên lợi thế cạnh tranh của tài sản.

Trên thực tế, không phải lúc nào các loại tài sản vô hình nói chung và tài sản trí tuệ nói riêng cũng được định giá rõ ràng. Thông qua hoạt động chứng khoán hóa, doanh nghiệp phải định giá tài sản trí tuệ một cách chặt chẽ và minh bạch, qua đó xác định được giá trị thực của tài sản để sử dụng vào huy động vốn và tạo ra giá trị gia tăng.

Bên cạnh đó, chứng khoán hóa tài sản trí tuệ giúp doanh nghiệp khai thác tối đa tiềm năng của tài sản trí tuệ, đồng thời tăng khả năng tiếp cận thị trường tài chính cho các doanh nghiệp vừa, nhỏ và khởi nghiệp. Đây cũng là động lực khuyến khích đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D).

Trong nền kinh tế hiện đại, không thể phủ nhận rằng, tài sản trí tuệ ngày càng có giá trị. Ngoài vai trò hỗ trợ định giá doanh nghiệp và là kênh thu hút vốn mới, tài sản trí tuệ còn là cơ hội đầu tư dài hạn cho các nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận. Các tài sản như bản quyền, bằng sáng chế, nhãn hiệu, tên thương mại… có thể mang lại dòng tiền tương lai đáng kể cho các khoản đầu tư trên thị trường tài chính và chứng khoán.