Ngân hàng cạnh tranh lãi suất không lành mạnh sẽ bị phạt room tín dụng, thu hồi giấy phép

Tuần qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Công điện số 19/CĐ-TTg ngày 24/2/2025 gửi Thống đốc ngân hàng Nhà nước Việt Nam về việc tăng cường thực hiện các giải pháp giảm lãi suất.

Công điện yêu cầu NHNN chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện ngay việc thanh tra, kiểm tra các ngân hàng thương mại điều chỉnh tăng lãi suất huy động trong thời gian qua và việc công bố, thực hiện lãi suất huy động, cho vay của các tổ chức tín dụng, bảo đảm tuân thủ đúng quy định pháp luật và chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; kịp thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, không thực hiện đúng chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo quy định. Trong đó, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam xem xét, quyết định sử dụng các công cụ quản lý của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về hạn mức tăng trưởng tín dụng và thu hồi giấy phép theo quy định, báo cáo kết quả thực hiện với Thủ tướng Chính phủ trước ngày 28 tháng 02 năm 2025.

NHNN thường xuyên theo dõi, giám sát chặt chẽ diễn biến lãi suất huy động, cho vay của các ngân hàng thương mại, thực hiện quyết liệt, hiệu quả hơn nữa các giải pháp theo thẩm quyền để giảm mặt bằng lãi suất cho vay, tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn vay với chi phí hợp lý, phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, an toàn hoạt động ngân hàng và hệ thống các tổ chức tín dụng theo đúng các giải pháp quy định tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 08 tháng 01 năm 2025 và Nghị quyết số 27/NQ-CP ngày 07 tháng 02 năm 2025 của Chính phủ.

Đồng thời, tăng cường hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát và giám sát chặt chẽ hoạt động của các tổ chức tín dụng, nhất là việc công bố lãi suất huy động, lãi suất cho vay, hoạt động cấp tín dụng của các tổ chức tín dụng; kịp thời xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật các trường hợp vi phạm, nhất là các tổ chức tín dụng cạnh tranh lãi suất không lành mạnh, không đúng quy định (bao gồm cả lãi suất huy động và lãi suất cho vay).

Thủ tướng cũng đề nghị NHNN chỉ đạo yêu cầu các tổ chức tín dụng  tiếp tục tiết giảm chi phí hoạt động, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đơn giản hóa thủ tục hành chính, cơ cấu, tổ chức lại bộ máy hoạt động hiệu quả hơn nữa, tăng cường trách nhiệm xã hội, sẵn sàng chia sẻ một phần lợi nhuận để giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng, thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh, tạo sinh kế cho người dân và tác động tích cực đến hoạt động ngân hàng.

Tập trung tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng kinh tế truyền thống (tiêu dùng, đầu tư, xuất khẩu) và các động lực tăng trưởng mới (chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo…); kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro, đảm bảo hoạt động tín dụng an toàn, hiệu quả.

Đồng thời, thường xuyên báo cáo NHNN Việt Nam việc công bố và thực hiện lãi suất huy động, lãi suất cho vay theo quy định.

Thủ tướng giao Phó thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc trực tiếp chỉ đạo NHNN Việt Nam và các cơ quan liên quan thực hiện các nhiệm vụ được giao tại Công điện này. 

Chặn cuộc đua lãi suất: Ngân hàng phải chấp nhận hy sinh một phần lợi nhuận

Chính phủ quyết liệt chặn cuộc đua lãi suất ngay từ đầu năm. Theo các chuyên gia, đây là lúc ngành ngân hàng phải chấp nhận hy sinh một phần lợi nhuận, giảm lãi vay để hỗ trợ nền kinh tế.

 Đầu tuần này, Thủ tướng Chính phủ đã có công điện gửi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về việc tăng cường thực hiện các giải pháp giảm lãi suất. Theo đó, NHNN thực hiện ngay việc thanh tra, kiểm tra các ngân hàng thương mại điều chỉnh tăng lãi suất huy động trong thời gian qua, cũng như việc thực hiện công bố lãi suất công khai theo quy định. Thống đốc xem xét, quyết định sử dụng các công cụ quản lý của NHNN về hạn mức tăng trưởng tín dụng và thu hồi giấy phép theo quy định.

Thực tế, lãi suất huy động đã tăng khá mạnh từ quý II/2024 đến nay và chưa dừng lại. Trong tháng 1/2025, đã có 12 ngân hàng tiếp tục tăng lãi suất huy động, với mức tăng 0,1 - 0,9%/năm tùy từng kỳ hạn, chủ yếu ở các ngân hàng nhỏ. Hiện lãi suất huy động cao nhất trên thị trường kỳ hạn là khoảng 6%/năm. Riêng lãi suất đặc biệt 7,5%-9%/năm được một số ngân hàng nhỏ áp dụng cho các khoản tiền gửi lớn, từ vài trăm đến vài ngàn tỷ đồng.

Hiện mặt bằng lãi suất trên thị trường phân hóa rất mạnh mẽ. Theo đó, lãi suất huy động gần như đi ngang ở nhóm ngân hàng Big 4, tăng nhẹ ở nhóm ngân hàng cổ phần tư nhân lớn và tăng khá mạnh ở nhóm ngân hàng nhỏ. Ở một số kỳ hạn, lãi suất của nhóm Big 4 thấp hơn lãi suất của nhóm ngân hàng nhỏ đến 2%/năm.

TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng, để phục vụ mục tiêu tăng trưởng năm 2025, rất cần ngành ngân hàng cho vay với lãi suất thấp. Đây là áp lực lớn với ngành này khi lãi suất cho vay phải giảm thêm để hỗ trợ nền kinh tế, trong khi lãi suất huy động khó có thể giảm thêm. Nếu giải quyết vấn đề không khéo, sẽ ảnh hưởng đến thanh khoản.

Mặc dù dòng tiền tiết kiệm của dân cư, doanh nghiệp đang tiếp tục chảy vào ngân hàng, song ông Hùng lo ngại, khi nền kinh tế phát triển, các kênh đầu tư khác hấp dẫn hơn, người dân sẽ không chuộng gửi tiết kiệm. Như vậy, ngân hàng sẽ gặp khó trong huy động vốn. Lúc đó, ngân hàng sẽ khó khăn khi muốn giảm lãi suất cho doanh nghiệp.

Việc giảm thêm lãi suất huy động là khó, song các chuyên gia cho rằng, các ngân hàng vẫn có khả năng giảm thêm lãi suất cho vay. Theo PGS-TS. Nguyễn Hữu Huân (Trường đại học Kinh tế TP.HCM), ngân hàng đang là nhóm doanh nghiệp có lợi nhuận cao nhất trong nền kinh tế Việt Nam. Thời gian qua, lợi nhuận của các ngân hàng tiếp tục tăng, không phải vì “ăn dày” lãi suất (biên lãi ròng - NIM của các ngân hàng đã giảm so với giai đoạn trước), mà chủ yếu nhờ áp dụng số hóa, tối ưu hóa chi phí vận hành.

Thực tế, các ngân hàng cũng đã cố gắng điều chỉnh biên lãi ròng theo hướng giảm dần để hỗ trợ nền kinh tế. Tuy nhiên, mức độ giảm chưa thực sự đáng kể. “Cần phải thừa nhận là ngân hàng cũng là một tổ chức kinh doanh vì lợi nhuận. Việc yêu cầu họ giảm lợi nhuận để hỗ trợ doanh nghiệp không phải là điều dễ dàng”, ông Huân nhận định.

Tại buổi làm việc với các ngân hàng mới đây, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các nhà băng tiết giảm chi phí, tổ chức lại hoạt động hiệu quả hơn và đặc biệt là hy sinh một phần lợi nhuận để giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ nền kinh tế, người dân, doanh nghiệp, tạo sinh kế cho nhân dân.

Theo các chuyên gia kinh tế, trong bối cảnh NHNN đưa ra chỉ tiêu tín dụng cao năm 2025 (16%) và tín dụng đang tăng trưởng cao hơn tốc độ huy động vốn, việc ngăn chặn cuộc đua lãi suất ngay từ đầu năm là rất cần thiết. Tuy vậy, NHNN sẽ phải có giải pháp kịp thời hỗ trợ thanh khoản cho các ngân hàng nhỏ.

TS. Châu Đình Linh, chuyên gia kinh tế cho rằng, việc ngân hàng tăng lãi suất huy động thời gian qua là dễ hiểu, nhằm chuẩn bị nguồn vốn cho tăng trưởng tín dụng cao năm 2025.  Đặc biệt, với các ngân hàng nhỏ, vũ khí cạnh tranh hữu hiệu nhất hiện nay là lãi suất. 

Theo báo cáo của VIS Rating, các ngân hàng nhỏ đang bị tác động mạnh bởi chi phí huy động cao hơn trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt. “Rủi ro thanh khoản với ngân hàng nhỏ tăng lên so với một năm trước đó, do gia tăng sử dụng nguồn vốn vay liên ngân hàng ngắn hạn trong bối cảnh tăng trưởng tiền gửi chậm lại”, ông Phan Huy Hưng, chuyên gia phân tích VIS Rating nhận định.

Các chuyên gia cho rằng, tới đây, NHNN sẽ kiểm soát chặt chẽ hơn mặt bằng lãi suất, theo đó, các ngân hàng thương mại nhỏ sẽ khó khăn hơn trong huy động vốn. Để đảm bảo thanh khoản, các ngân hàng sẽ phải tìm cách tối ưu hơn nữa chi phí hoạt động, có thêm giải pháp để tăng sức cạnh tranh huy động vốn. Bên cạnh đó, ngân hàng cũng phải cấu trúc lại danh mục cho vay để cải thiện hiệu quả hoạt động.

Về lâu dài, theo các chuyên gia, cần có giải pháp đa dạng hóa kênh huy động vốn cho thị trường, tránh sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng như hiện nay. Thay vì chỉ dựa vào các lời kêu gọi giảm lãi suất, Việt Nam cần có chiến lược dài hạn nhằm phát triển thị trường vốn và tạo thêm các kênh huy động vốn phi ngân hàng khác (fintech, các mô hình tài chính số mới…).

“Việc đa dạng kênh huy động vốn sẽ giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế vào hệ thống ngân hàng, tăng khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp, giúp kinh tế tăng trưởng bền vững”, PGS-TS. Nguyễn Hữu Huân nói.

Phó thống đốc Đào Minh Tú: 2,5 triệu tỷ đồng sẽ được bơm ra nền kinh tế

Năm nay, ngành ngân hàng đặt mục tiêu tăng tín dụng 16%, tương đương với 2,5 triệu tỷ đồng sẽ được bơm ra nền kinh tế. Đây cũng được xem là áp lực đối với ngân hàng.

Với mục tiêu tăng trưởng kinh tế ở mức thấp là 8%, hướng đến 10% trở lên, Phó thống đốc thường trực ngân hàng Nhà nước (NHNN) ông Đào Minh Tú cho rằng, trong bối cảnh diễn biến tình hình kinh tế thế giới có nhiều biến động, góc độ ngành ngân hàng thì đây là là nhiệm vụ nặng nề. Nếu mục tiêu đạt tăng trưởng kinh tế là 10% thì tín dụng tăng 20% tương ứng với hơn 3-3,2 triệu tỷ đồng bơm ra nền kinh tế. 

Theo số liệu công bố mới nhất của NHNN, trong giai đoạn đầu năm 2025, đánh giá theo quy luật mùa vụ đầu năm và thời điểm Tết Nguyên đán, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đã có những dấu hiệu khởi sắc hơn so với cùng kỳ. Đến ngày 18/2, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đạt 15,62 triệu tỷ đồng, tăng 0,02% so với tháng 12/2024, tăng 16,35% so với cùng kỳ, trong khi cùng kỳ 2024 lại giảm 1,01% so với tháng 12/2023. Tuy nhiên, theo con số công bố trước đó, tính đến 3/2/2025 (tức trước đó 15 ngày), dư nợ tín dụng toàn hệ thống còn ở mức cao hơn đạt 15,65 triệu tỷ đồng, tăng 0,19% so với cuối năm 2024.

Xét tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM, tín dụng cũng cho tín hiệu tốt khi tăng trưởng trong tháng 1 đều ở mức dương, lần lượt là tăng 0,8% và 0,04% so với cuối năm trước. Nói đây là tín hiệu tích cực bởi vì trong hai năm trước tăng trưởng tín dụng TP.HCM tháng 1 luôn giảm (tín dụng tháng 1/2024 giảm 0,93%; tháng 1/2023 giảm 0,48%). Tăng trưởng tín dụng nói riêng và chính sách điều hành tiền tệ nói chung được xem là một trong những động lực lớn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế  của Việt Nam đạt trên 8% trong năm 2025. 

Cũng theo Phó thống đốc Đào Minh Tú, hiện chỉ số hệ số an toàn được hầu hết các ngân hàng thương mại sử dụng tối đa. Ngân hàng huy động 10 đồng thì được cho vay 9 đồng. Nhưng hiện nay nhiều ngân hàng cho vay cả trên 10 đồng rồi, tức là ngân hàng phải sử dụng cả vốn tự có, cả vốn điều lệ của các ngân hàng, cả vốn tái cấp vốn của NHNN hỗ trợ để cho vay nhiều hơn cả vốn huy động.

Thực tế hiện nay cho thấy, tổng vốn huy động là 15,2 triệu tỷ đồng nhưng cho vay 15,8 triệu tỷ đồng. Trong khi ở các nước huy động 10 đồng thì cho vay chỉ 9 đồng thôi, còn 1 đồng phải đảm bảo an toàn. Cũng theo Phó thống đốc Tú, tổng dư nợ tín dụng gần 16 triệu tỷ đồng, trong khi GDP đạt 12 triệu tỷ đồng. Như vậy, tín dụng bằng 130% GDP. Nên với tăng trưởng kinh tế trong năm nay từ 8% trở lên thì tỉ lệ này sẽ cao hơn. Đây là bài toán vĩ mô rất khó, nhưng ngành ngân hàng không thể không làm.

"Trong suốt nhiều năm qua, với quan điểm điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng, ngành ngân hàng rất quyết liệt, có nhiều cải cách. Và Ngành ngân hàng vẫn đóng vai trò là “bà đỡ” cho nền kinh tế trong vấn đề cung ứng vốn, nhất là khi thị trường vốn, thị trường trái phiếu doanh nghiệp hiện vẫn chưa phát triển mong muốn", Phó thống đốc Tú nói và cho rằng, về nguyên lý cơ bản muốn tăng trưởng thì phải mở rộng đầu tư, muốn mở rộng đầu tư thì trước hết phải có nhiều nguồn lực, trong đó phải có tiền. Song thực tế, vốn bằng tiền thì nhiều năm qua chủ yếu là dựa vào tín dụng ngân hàng.

Quả thực, vốn ngân hàng là vốn bổ sung cho vốn lưu động, vốn ngắn hạn. Bản thân ngân hàng huy động vốn ngắn hạn, nhưng lại phải cho vay trung dài hạn, thay cho thị trường vốn. Cụ thể, các ngân hàng đã đưa lượng vốn lớn vào nền kinh tế trong năm 2024, với 23 triệu tỷ đồng cho vay, thu nợ 21 triệu tỷ đồng và số vốn tăng thêm là 2,1 triệu tỷ đồng.

Với mục tiêu tăng trưởng tín dụng ngành ngân hàng đưa ra năm nay, theo Phó thống đốc Đào Minh Tú, nhu cầu thêm 2,5 triệu tỷ đồng cho vay ra nền kinh tế, ngành ngân hàng sẽ có nhiều giải pháp để đáp ứng nhu cầu vốn của các doanh nghiệp. Trường hợp nền kinh tế đạt tăng trưởng 10% thì tín dụng tăng 20%, tương ứng với hơn 3-3,2 triệu tỷ đồng bơm ra thị trường. Để tín dụng ngân hàng hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng kinh tế, ông Phó thống đốc Đào Minh Tú cho biết, tín dụng sẽ tập trung vào lĩnh vực ưu tiên, đầu tư, sản xuất kinh doanh, xuất khẩu… Đặc biệt ngân hàng sẽ tập trung cho tín dụng tiêu dùng như mua nhà ở xã hội.

Về lãi suất, theo Phó thống đốc Đào Minh Tú, đây là bài toán khó nhất trong điều hành, nhưng 2 năm qua NHNN điều hành mặt bằng lãi suất ổn định. Thời điểm cuối năm 2024, lãi suất giảm 1,4%/năm so với hồi đầu năm qua. Nên với lạm phát cả năm 3,36% cộng với lãi suất huy động khoảng 5% để người gửi tiền thực dương thì lãi suất cho vay bình quân khoảng 8%/năm. Đây là mức để ngân hàng đảm bảo chi phí hoạt động. Nên cho vay trung dài hạn có thể cao hơn, còn ngắn hạn có thể giảm.

Để sử dụng vốn hiệu quả để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cần giải pháp toàn diện của các ngành các cấp, địa phương doanh nghiệp. Ở góc độ sử dụng vốn, không chỉ vốn tín dụng ngân hàng mà còn có vốn ngân sách, vốn của khu vực tư nhân, vốn doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài. Rộng hơn đối với vốn để thúc đẩy kinh tế là vốn ngoài bằng tiền thì có vốn bằng tài sản, đất đai, khoa học công nghệ…

TS. Trần Hoàng Ngân: Chính sách tiền tệ cần linh hoạt theo mục tiêu tăng trưởng và lạm phát

Ông Trần Hoàng Ngân, đại biểu Quốc hội cho rằng, tăng trưởng GDP 8% trở lên là không khó và nên kiên định thực hiện 3 đột phá chiến lược: thể chế, nhân lực, hạ tầng.

Năm 2025 là năm về đích trong việc thực hiện mục tiêu giai đoạn 2021-2025 nhưng cũng được xem là năm mở đầu và tạo động lực cho việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng của giai đoạn tiếp theo.

Lần đầu tiên, Chính phủ ban hành riêng một nghị quyết về mục tiêu tăng trưởng của các ngành, lĩnh vực và địa phương để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước 8% trở lên trong năm 2025. Hàng chục tỉnh, thành phố được giao chỉ tiêu tăng trưởng hơn 2 con số. Kỳ vọng lớn, nhưng nhiệm vụ cũng rất nặng nề, nhiều thách thức.

Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách tích cực nhằm hỗ trợ về vốn, giúp doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn tốt nhất. Việc phát huy các nguồn lực, đặc biệt là nguồn vốn tín dụng đóng vai trò rất quan trọng. Hiện ngành ngân hàng đã sẵn sàng nhiều giải pháp, hướng vào những lĩnh vực tạo sức đột phá cho tăng trưởng.

Thực tế, mục tiêu GDP tăng 8% trở lên được đánh giá là rất thách thức. Song, việc đạt tốc độ tăng trưởng cao là điều kiện để Việt Nam trở thành quốc gia có mức thu nhập cao vào 2045 như mục tiêu đã đặt ra. Năm nay, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã đưa ra định hướng tăng trưởng tín dụng khoảng 16% và ước tính có hơn 2,5 triệu tỉ đồng được bơm vào nền kinh tế.

Phát biểu tại hội thảo “Sử dụng vốn hiệu quả để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế diễn ra sáng ngày 28/2 tại TP.HCM, ông Trần Hoàng Ngân, đại biểu Quốc hội, cho rằng, giai đoạn 2015-2019, kinh tế tăng trưởng khá trở lại 6,8-7%/năm, riêng hai năm 2018-2019 tăng trưởng trên trên 7,4%/năm. Sau đó gặp đại dịch COVID-19, kinh tế suy giảm sâu, hai năm 2020-2021 tăng trưởng 2,6%-2,9%/năm.

Để thực hiện mục tiêu trên, ông Ngân cho rằng nên kiên định thực hiện 3 đột phá chiến lược: thể chế, nhân lực, hạ tầng. Thể chế thông thoáng, thông minh. Cơ chế thu hút nhân lực chất lượng cao. Đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội đồng bộ. Đồng thời phát huy 3 động lực tăng trưởng truyền thống: đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu.

Trong đó, về đầu tư, theo mục tiêu cũ năm 2025 tăng trưởng 6,5-7%/năm với tổng vốn đầu tư xã hội là 171 tỷ USD, trong đó đầu tư công 33 tỷ USD. Mục tiêu mới tăng trưởng 8%, tổng vốn đầu tư xã hội là 174 tỷ USD trong đó đầu tư công 36 tỷ USD, tăng thêm 9%.

Theo số liệu thống kê trước đây, khi đầu tư công tăng thêm 10% sẽ góp phần tăng trưởng GDP khoảng 0,6%. Vì khu vực dân doanh chiếm trên 55% tổng vốn đầu tư xã hội, do đó theo ông Ngân phải có gói giải pháp đồng bộ để huy động vốn, đầu tư từ khu vực dân doanh: giảm tiền thuê đất, phí, thuế, bảo lãnh tín dụng, lãi suất tín dụng hợp lý.

Để tăng trưởng nhanh, bền vững, ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát trong điều hành vĩ mô, ông Ngân cũng nêu ra 3 khuyến nghị. Chính sách tài khóa chặt chẽ, tiết kiệm chi thường xuyên, ưu tiên vốn đầu tư phát triển nhưng chú ý hiệu quả đầu tư công, không đầu tư dàn trải, dở dang, gây lãng phí… Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay cần tập trung quyết liệt tận dụng tài sản công, đất công (có phần mất kiểm soát) để đưa vào sử dụng, khai thác hoặc đấu giá để có vốn cho đầu tư phát triển...

Nợ công có thể phải tăng nhưng không để nợ công tăng nhanh như những năm trước đây (giai đoạn 2006-2011 bội chi cao trên 5%/năm, nợ công tăng nhanh 2001 là 36%/GDP, 2010 là 54-55% GDP…)

Chính sách tiền tệ linh hoạt theo mục tiêu tăng trưởng và lạm phát. Điều hành lãi suất theo lạm phát cơ bản (core inflation) đảm bảo chất lượng tín dụng không để khối u nợ xấu quay trở lại. Cung tiền và tăng trưởng tín dụng có kiểm soát, không để tăng quá cao như giai đoạn 2000-2010 (dư nợ tăng bình quân 30%/năm, kinh tế tăng trưởng 7,3%), cùng với nhập siêu, tỷ giá… lạm phát tăng cao (23% năm 2008, 18,6% năm 2011) dễ gây bất ổn kinh tế vĩ mô.

Đầu tư nghiêm túc (nhân lực, tài lực) cho công tác dự báo từ xa về kinh tế thế giới, địa chính trị, dịch bệnh, biến đổi khí hậu… để có giải pháp ứng phó kịp thời, linh hoạt... giảm tổn thất cho người dân và nền kinh tế. 

Doanh nghiệp muốn được định giá tài sản số để có thêm cửa tiếp cận vốn ngân hàng

Tăng trưởng tín dụng với khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa (chỉ đạt khoảng 10%) đang chậm hơn tốc đột ăng trưởng tín dụng chung của cả nước (hơn 15%). Các doanh nghiệp kiến nghị nhiều giải pháp để đẩy mạnh tăng trưởng vốn vào nhóm doanh nghiệp này.

Tại Hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp và vừa (DNNVV) Việt Nam diễn ra chiều 27/2, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam Nguyễn Văn Thân cho biết, hiện nay chỉ có khoảng 30-35% doah nghiệp nhỏ và vừa có thể tiếp cận vốn vay ngân hàng với tài sản thế chấp hiện có.

Chỉ có "lác đác" một số ngân hàng thực hiện cho vay dựa trên tài sản hình thành trong tương lai nhưng "rất nhỏ giọt". Do đó, ông Thân đề nghị Chính phủ khuyến khích hệ thống các tổ chức tín dụng đẩy mạnh hình thức cho vay thế chấp dựa trên tài sản hình thành trong tương lai.

Trong khi đó, ông Nguyễn Kim Hùng, Chủ tịch HĐQT của Tập đoàn Kim Nam lại đề nghị Bộ tài chính và ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, xem xét ban hành sớm quy định định danh tài sản số, phương pháp định giá tài sản số cho doanh nghiệp để có thể tiếp cận các nguồn vốn từ ngân hàng thương mại, từ đó đầu tư vào ngắn hạn, trung và dài hạn.

“Nếu chúng ta tháo gỡ được thì dòng tiền từ ngân hàng chảy vào cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ tốt hơn, các nước trên thế giới cũng có nhiều đột phá về định danh tài sản số”, ông Hùng kiến nghị.

Một số doanh nghiệp cũng kiến nghị NHNN có những giải pháp hỗ trợ nhiều hơn nữa về lãi suất, điều kiện tiếp cận vốn cũng như những chính sách hỗ trợ đặc biệt cho những DN, Dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. 

Liên quan đến vấn đề này, Phó Thống đốc NHNN Việt Nam Đào Minh Tú thừa nhận, dư nợ tín dụng của lĩnh vực DN nhỏ và vừa tăng không nhanh, chỉ đạt khoảng 10 -11% trong những năm vừa qua, thấp hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung của nền kinh tế (tăng khoảng hơn 15%).

Về vấn đề thế chấp tài sản hình thành trong tương lai, tín chấp, sử dụng quỹ bảo lãnh…  Ngân hàng Nhà nước cho biết đã uỷ quyền cho các ngân hàng thương mại quyết định, nhưng muốn làm được điều này phải có sự tín nhiệm của doanh nghiệp với ngân hàng.

“Chúng ta cần tiếp tục tìm ra giải pháp tích cực hơn trong thời gian tới để hoàn thiện cơ chế, chính sách tín dụng đối với DNNVV”, Phó Thống đốc phát biểu.

Về phía ngân hàng thương mại, bà Phạm Thị Nhung, Phó tổng giám đốc Ngân hàng VP Bank cũng cho biết, ngân hàng này đang có giao dịch với 74.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa và thấy rằng, đặc điểm của các DN này là tài sản yếu và thiếu, hệ thống quản trị DN tài chính đơn giản.

Tương tự, ông Đỗ Quang Hiển - Nhà sáng lập, Chủ tịch Điều hành Tập đoàn T&T Group, đồng thời là Chủ tịch HĐQT SHB chỉ ra thực tế: hiện nay DNNVV rất cần về vốn, quản lý yếu, không có tài sản bảo đảm, ý tưởng hay nhưng chưa đủ năng lực lập kế hoạch kinh doanh. Do đó, vai trò của ngân hàng là đồng hành, không chỉ là cấp tín dụng mà còn tư vấn.

“Cho vay đối với các DNNVV sẽ có rủi ro. Đề nghị Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước cho cơ chế, cho phạm vi mức độ có rủi ro cho DNNVV miễn là không được tiêu cực, có cơ chế để cán bộ ngân hàng triển khai cho vay”, ông Hiển đề nghị.  

Chủ tịch BIDV đề xuất "Big 4" ngân hàng được giữ lại lợi nhuận để tăng vốn

Theo Chủ tịch HĐQT BIDV, các ngân hàng thương mại đang áp lực lớn khi vừa phải phục vụ tăng trưởng nhanh của nền kinh tế, vừa phải đáp ứng được các tiêu chuẩn, yêu cầu theo thông lệ quốc tế.

Tại Hội nghị Thường trực Chính phủ với các doanh nghiệp nhà nước sáng 27/2, Chủ tịch HĐQT BIDV Phan Đức Tú cho biết, nguyên tắc lớn nhất để ngân hàng phục vụ kinh tế đất nước là năng lực tài chính.

"Với yêu cầu cung ứng vốn cho nền kinh tế lên đến 15,6% và có thể cao hơn trong thời gian tới, vốn tự có của các NHTM chúng tôi phải tăng lên tương ứng. Các ngân hàng lớn khu vực ASEAN đã áp dụng tiêu chuẩn Basel III còn hiện nay chúng ta chưa áp dụng. Đây là áp lực rất lớn với các NHTM chúng tôi khi vừa phải tăng trưởng để phục vụ tăng trưởng nhanh của nền kinh tế, nhưng vừa phải đáp ứng được các tiêu chuẩn, yêu cầu theo thông lệ quốc tế. Chúng tôi đề nghị Quốc hội, Chính phủ có chủ trương cho các NHTM chúng tôi giữ lại lợi nhuận để lại để tăng vốn điều lệ như trước đây Nghị quyết 43 của Quốc hội về chương trình phục hồi và phát triển kinh tế giai đoạn 2021-2023", ông Tú đề nghị.

Chủ tịch BIDV đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành cần có chiến lược mạnh mẽ thu hút các nguồn vốn phục vụ nền kinh tế, đặc biệt là nguồn vốn trung hạn thông qua thu hút đầu tư trực tiếp, gián tiếp nước ngoài. Phát triển ổn định và nâng cấp thị trường chứng khoán, trái phiếu, cổ phiếu và thông qua thu hút các nguồn lực của các nhà đầu tư…  

Ngoài ra, Chủ tịch BIDV cũng kiến nghị Chính phủ một số giải pháp khác như: Chỉ đạo sớm hoàn thiện khung pháp lý, nhất là luật hóa các nội dung phù hợp với thực tiễn, đã được thực tiễn kiểm chứng trong Nghị quyết 42 của Quốc hội về xử lý nợ xấu, quyết liệt đẩy nhanh cơ cấu lại các tổ chức tín dụng yếu kém, sàng lọc, lành mạnh hóa hệ thống và giảm cạnh tranh không lành mạnh. Việc này sẽ tạo điều kiện cho ngành ngân hàng giảm lãi suất, tăng tốc độ lưu chuyển vốn trong nền kinh tế.

Ban hành cơ chế thử nghiệm sandbox cho tất cả các mô hình kinh doanh mới trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm.

Chỉ đạo các bộ, ngành sớm hoàn thiện trung tâm dữ liệu quốc gia, luật hóa các vấn đề liên quan tới dữ liệu, bảo mật, quản trị dữ liệu, tăng cường chia sẻ dữ liệu giữa cơ quan chức năng với DN, người dân. Cho phép các DN, các tổ chức tín dụng kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia với chi phí hợp lý.

"Cuối cùng, chúng tôi đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành tiếp tục ổn định chính sách, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước bỏ vốn đầu tư sản xuất kinh doanh, xây dựng kết cấu hạ tầng, đặc biệt là các Dự án đầu tư theo phương thức hợp tác đầu tư công-tư", Chủ tịch BIDV kiến nghị.

Trước đó, phát biểu tại buổi làm việc giữa Thủ tướng với các ngân hàng thương mại sáng 11/2, ông Phạm Toàn Vượng, Tổng giám đốc Agribank cũng cho biết, để dư nợ tăng thêm trên 200.000 tỷ đồng hàng năm, Agribank cần bổ sung thêm 15.000-17.000 tỷ đồng vốn tự có. Do đó, Agribank  đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét có cơ chế riêng cho các NHTM có vốn Nhà nước, trong đó xem xét cấp bổ sung vốn điều lệ từ lợi nhuận thực nộp hàng năm của Agribank, tối thiểu 10.000 tỷ đồng/năm, bắt đầu từ năm 2025.

Hiện nay, nhóm ngân hàng thương mại nhà nước hiện nay (big 4 và MB) có tổng tài sản hơn 10,5 triệu tỷ đồng, chiếm 46,5% tổng giá trị tài sản  và chiếm 49,5% tổng dư nợ toàn hệ thống.

Nếu năm nay, với chỉ đạo của Chính phủ, NHNN, tăng 15-16%, các ngân hàng này sẽ đưa hàng triệu tỷ đồng ra để phục vụ cho nền kinh tế. Riêng dư nợ tăng thêm khoảng 1,15-1,23 triệu tỷ đồng. Riêng BIDV sẽ gia tăng được 328.000 tỷ đồng, đạt dư nợ cuối năm là 2,4 triệu tỷ đồng.  

Tách một phần gói tín dụng 145.000 tỷ đồng cho người trẻ dưới 35 tuổi vay mua nhà

Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho rằng, trong gói tín dụng 145.000 tỷ đồng, cần tách ra một lượng vốn nhất định để đảm bảo nhu cầu cho những người trẻ dưới 35 tuổi có cơ hội mua nhà hoặc thuê mua.

Phó Thống đốc cho biết, NHNN đang phối hợp với Bộ Xây dựng giải quyết tích cực hơn gói tín dụng 145.000 tỷ đồng, trên cơ sở dành cho những đối tượng có nhu cầu nhà ở xã hội như cho vay mua, cho vay thuê mua, hoặc cho vay thuê không. Trong đó, sẽ trích ra một lượng vốn nhất định để đảm bảo nhu cầu cho những người trẻ dưới 35 tuổi có cơ hội mua nhà hoặc thuê mua.

Hiện gói 145.000 tỷ đồng giải ngân còn khiêm tốn (đạt hơn 1%), Agribank là ngân hàng  đứng đầu cho vay nhà ở xã hội.

Ông Phạm Toàn Vượng, Tổng Giám đốc Agribank cho biết, Agribank đăng ký tham gia gói 145.000 tỷ đồng với quy mô tín dụng 30.000 tỷ đồng và triển khai trong vòng 10 năm.

Đến nay, Agribank đã cấp tín dụng cho 13 chủ đầu tư và gần 300 khách hàng cá nhân mua nhà của các Dự án với tổng mức tín dụng đã cấp gần 4.000 tỷ đồng và dư nợ đạt trên 1.000 tỷ đồng. Hiện nay, Agribank đang tiếp cận và xem xét cấp tín dụng đối với 5 dự án, tổng mức cấp tín dụng dự kiến gần 3.000 tỷ đồng.

Lý giải thêm về nguyên nhân gói 145.000 tỷ đồng giải ngân chậm, Tổng giám đốc Agribank cho biết, thực tế công tác phát triển nhà ở xã hội đã và đang gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc. Nguyên nhân xuất phát từ các vướng mắc pháp lý, thủ tục hành chính phức tạp... khiến không ít dự án bị đình trệ hoặc chậm tiến độ, ảnh hưởng lớn đến mục tiêu xây dựng nhà ở cho người dân thu nhập thấp.

“Cuối năm 2024 rất nhiều dự án được phê duyệt bổ sung nhưng phía nhà đầu tư vẫn chưa mạnh dạn đầu tư, nhiều dự án triển khai mặc dù chúng tôi cam kết cho vay nhưng cũng chưa nhận nợ. Về phía người mua nhà, Agribank cố gắng giải quyết tối đa cho người mua nhà trong khả năng có thể, lãi suất thấp nhất và thời hạn cho vay dài nhất. Tuy nhiên, cũng không thể đáp ứng được hết nhu cầu và cần rạch ròi ra NHTM đáp ứng gì còn các chính sách khác hỗ trợ gì", ông Vượng đề nghị.

Tại Hội nghị với doanh nghiệp nhà nước sáng 27/2, Thủ tướng Phạm Minh Chính dành nhiều thời gian đề cập yêu cầu đột phá phát triển nhà ở xã hội và nhấn mạnh, các địa phương phải giao nhiệm vụ cho các doanh nghiệp trong việc này. Thủ tướng nhắc tới thông tin trên báo chí về dự án có hơn 100 căn hộ nhà ở xã hội mà hơn một nghìn người bốc thăm.

Được cho biết Hà Nội đang triển khai xây dựng 3 khu nhà ở xã hội tập trung tại Đông Anh, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh điểm cần lưu ý là, nhà ở xã hội không có nghĩa là làm ở những chỗ đất "đầu thừa đuôi thẹo", những nơi "khỉ ho cò gáy", không làm được nhà ở thương mại thì làm nhà ở xã hội.

Thủ tướng lưu ý, với Hà Nội, nhà ở xã hội ở không chỉ tập trung ở Đông Anh là nơi còn nhiều đất, còn Nam Từ Liêm không còn nhiều đất thì không làm nhà ở xã hội ở đấy nữa. Người ta ở Đan Phượng mà phải về Đông Anh thì không được, phải có khu nhà ở xã hội ở Đan Phượng, Thủ tướng phát biểu.  

Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Xây dựng phải tiếp tục đề xuất, hoàn thiện các chính sách nhà ở xã hội, Thủ tướng nêu rõ, phải tổ chức hội nghị để bàn cho ra giải pháp thúc đẩy nhà ở xã hội. "Tất cả trong tay chúng ta, chúng ta có đất đai, cơ chế, chính sách… mà chúng ta không xoay chuyển được tình thế thì chúng ta trông chờ vào ai, nếu chúng ta không làm thì ai làm", Thủ tượng đặt vấn đề với yêu cầu quản lý nhà nước phải kiến tạo để doanh nghiệp thực hiện, tạo đột phá về nhà ở xã hội. 

Chia sẻ câu chuyện của bản thân, khi mới ra trường phải đi thuê nhà, rồi mua được căn nhà 12 m2, sau đó tăng lên 16 m2, 30 m2, 60 m2, Thủ tướng nêu rõ, phải có chính sách hỗ trợ nhà ở cho người trẻ, vì họ là chủ nhân tương lai của đất nước, nhưng mới ra trường thì còn khó khăn, nhất là những người "nhà quê ra tỉnh". 

Ngân hàng cân đối để ổn định lãi suất, kiến nghị NHNN giảm lãi suất điều hành khi có cơ hội

Lãnh đạo các ngân hàng đề nghị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) giảm lãi suất điều hành khi có cơ hội và có thêm các giải pháp hỗ trợ thanh khoản hệ thống như bơm vốn qua kênh OMO, cho vay tái cấp vốn lãi suất thấp…

Ngay sau khi có chỉ đạo của Thủ tướng về giảm lãi suất, lãnh đạo các ngân hàng đồng loạt cam kết sẽ nỗ lực tiết giảm lãi suất cho vay, ổn định lãi suất huy động. Tuy vậy, các ngân hàng thương mại cũng đề nghị NHNN có giải pháp hỗ trợ thanh khoản hệ thống.

Hiệp hội ngân hàng kêu gọi các hội viên đồng lòng, cùng nhau chia sẻ khó khăn, thực hiện hiệu quả mục tiêu chung và đề nghị NHNN tiếp tục đồng hành, có sự hỗ trợ kịp thời cho các TCTD trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng, để đạt được các mục tiêu tăng trưởng mà Chính phủ đề ra trong năm nay, cần phải đảm bảo được nguồn lực để duy trì lãi suất nhằm hỗ trợ doanh nghiệp. Muốn duy trì được lãi suất đầu ra thì cần ổn định lãi suất đầu vào. Đây là nhiệm vụ hết sức nặng nề đối với ngành ngân hàng, bởi nhu cầu vốn hỗ trợ nền kinh tế rất lớn, trong khi thị trường vốn hiện nay chưa đáp ứng được yêu cầu (như thị trường trái phiếu, cổ phiếu…) chưa hỗ trợ được nhiều cho ngành Ngân hàng trong nhiệm vụ cung ứng vốn cho nền kinh tế.

Ông Nguyễn Văn Trọng, Quyền Tổng giám đốc VietABank cam kết duy trì mặt bằng lãi suất ổn định, giảm nhẹ lãi suất huy động trung và dài hạn để tạo điều kiện cho khách hàng, đặc biệt là các cá nhân và doanh nghiệp nhỏ, tiếp cận nguồn vốn với chi phí thấp. Để làm được điều này, VietABank sẽ điều chỉnh cân đối cơ cấu vốn để giảm chi phí huy động.   

Đại diện BIDV kiến nghị NHNN nghiên cứu giảm lãi suất điều hành khi có cơ hội, hỗ trợ thêm vốn cho các ngân hàng qua nghiệp vụ thị trường mở (OMO) hoặc qua các hình thức cho vay tái cấp vốn với lãi suất ưu đãi hơn bảo đảm duy trì sự ổn định.

Trong khi đó, phân trần về lý do tăng lãi suất thời gian qua, ông Phạm Quang Thắng, Phó chủ tịch Techcombank cho hay, ngân hàng chủ yếu tăng lãi suất kỳ hạn 6 tháng, giảm ở một số kỳ hạn. Tính chung toàn danh mục, lãi suất huy động bình quân của ngân hàng vẫn giảm do đó vẫn bảo đảm giảm lãi suất cho vay.

NHNN cho biết, trong 2 tháng đầu năm 2025, nhìn chung thanh khoản của các TCTD được đảm bảo và có dư thừa, thị trường tiền tệ ổn định, NHNN tiếp tục điều hành linh hoạt nghiệp vụ thị trường mở: chào mua giấy tờ có giá hàng ngày, khối lượng kỳ hạn phù hợp để hỗ trợ thanh khoản các TCTD. Từ đó ổn định thị trường tiền tệ, đảm bảo các TCTD sẵn sàng cung ứng vốn cho nền kinh tế để hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.  

NHNN sẽ kiểm tra đối với các NHTM đã điều chỉnh tăng lãi suất tiền gửi thời gian vừa qua, qua đó, giám sát chặt chẽ hoạt động của các TCTD, nhất là việc công bố lãi suất tiền gửi, lãi suất cho vay, hoạt động cấp tín dụng của các TCTD; xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật các trường hợp vi phạm, nhất là các trường hợp TCTD không công bố công khai thông tin lãi suất theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và NHNN, các TCTD cạnh tranh lãi suất không lành mạnh, không đúng quy định của pháp luật... Các ngân hàng cần đồng thuận tự triển khai chủ trương, NHNN cũng sẽ xem xét các kiến nghị của các NHTM, căn cứ vào các diễn biến thực tế trong và ngoài nước, từ đó có điều chỉnh cơ chế chính sách phù hợp.

"Trước đây, do khó khăn thanh khoản, đã từng có giai đoạn có 'cuộc đua' lãi suất cho vay và huy động lên rất cao, hiện nay, tình hình thanh khoản hoàn toàn không đáng ngại, chỉ đạo về kiểm soát lãi suất là rất kịp thời, phòng ngừa từ sớm, tạo sự an toàn, duy trì ổn định mặt bằng lãi suất, không chỉ hỗ trợ nền kinh tế mà dài hạn còn bảo đảm thanh khoản vững chắc, cũng như duy trì chất lượng nợ tốt hơn", Phó thống đốc Phạm Thanh Hà nhấn mạnh.