Thuế nhập khẩu ngóng ô tô

Theo ông Lưu Mạnh Tưởng, Cục trưởng Cục Thuế xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan), trong 3 tháng đầu năm 2018, nhập khẩu ô tô nguyên chiếc đạt 4.100 chiếc, với trị giá 114,4 triệu USD. Con số này giảm 83,9% về lượng và giảm 75,1% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.

“Đối với mặt hàng ô tô nguyên chiếc các loại, ngoài ảnh hưởng từ các hiệp định thương mại tự do (FTA), ô tô dưới 9 chỗ ngồi nhập khẩu từ ASEAN có thuế suất giảm từ 30% xuống 0%, còn có ảnh hưởng của Nghị định 116/2017/NĐ-CP về quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô có hiệu lực từ ngày 1/1/2018 cũng làm giảm số thu từ mặt hàng này trong 3 tháng đầu năm”, ông Tưởng nhận xét.

Với việc thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc dưới 9 chỗ ngồi từ ASEAN về 0%, nguồn thu thuế mặt hàng ô tô sụt giảm mạnh

Ở nhóm hàng linh kiện phụ tùng ô tô - được xem là nhập khẩu phục vụ sản xuất trong nước, kim ngạch nhập khẩu chịu thuế trong 3 tháng đầu năm 2018 đạt 683,5 triệu USD, giảm 10,9% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, tính theo thực tế thu thuế đã đạt 3.817 tỷ đồng với mặt hàng linh phụ kiện thì mức giảm thu so với cùng kỳ năm ngoái là 4,9%, tương đương giảm 200 tỷ đồng. 

Dẫu vậy, theo tính toán của Cục Thuế xuất nhập khẩu, do ảnh hưởng từ Nghị định số 125/2017/NĐ-CP, khi từ ngày 1/1/2018, các linh kiện ô tô nhập khẩu thuộc nhóm hàng 98.49 trong biểu thuế nhập khẩu sẽ áp dụng mức thuế suất ưu đãi là 0%, số phải hoàn từ mặt hàng này cho 3 tháng đầu năm 2018 sẽ phát sinh khoảng 900 tỷ đồng.  

Với thực tế diễn biến này và dù mới đi được 1/4 chặng đường của năm 2018, nhưng ông Tưởng cũng tỏ ra lo ngại cho nguồn thu ngân sách từ mặt hàng ô tô.

Năm 2017, nhập khẩu mặt hàng ô tô nguyên chiếc dưới 9 chỗ ngồi đạt 38.719 chiếc, trị giá 713 triệu USD, đã đưa số nộp thuế lên mức 23.265 tỷ đồng - chiếm tới 7,8% tổng thu ngân sách của ngành hải quan. Trong số này, ô tô nhập khẩu từ ASEAN chiếm khoảng 59,7% tổng lượng xe nhập khẩu.

Bởi vậy, từ năm 2018, với việc thuế nhập khẩu cho ô tô nguyên chiếc dưới 9 chỗ ngồi đạt hàm lượng nội địa hóa ASEAN là 40% sẽ chỉ còn 0%, thay vì 30% của năm 2017, dự kiến giảm thu của mặt hàng ô tô dưới 9 chỗ ngồi có thể là 2.500 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, mặt hàng linh kiện phụ tùng ô tô, do ảnh hưởng từ các FTA, khiến thuế suất giảm xuống từ  20% xuống 0%, cũng dẫn tới giảm thu thêm 1.100 tỷ đồng nữa.

Cộng thêm việc sẽ phải hoàn thuế nhập khẩu đối với nhập khẩu linh kiện cho các doanh nghiệp đáp ứng được các điều kiện quy định tại Nghị định 125/2017/NĐ-CP, dự kiến giảm thu từ mặt hàng này còn bổ sung thêm khoảng 3.500 tỷ đồng.

Thị trường khởi sắc

Ở một góc độ khác, thị trường ô tô tháng 3/2018 đã có dấu hiệu khởi sắc so với 2 tháng đầu năm, khi doanh số bán hàng của toàn thị trường ô tô đạt 21.127 xe các loại, tăng 70% so với tháng 2/2018.

Trong tổng doanh số bán hàng trên, có 12.858 xe du lịch, tăng 48%; 6.949 xe thương mại, tăng 109% và 1.320 xe chuyên dụng, tăng 222% so với tháng trước.

Xét theo xuất xứ xe, doanh số bán hàng của xe lắp ráp trong nước đạt 18.777 xe, tăng 76%, trong khi số lượng xe nhập khẩu nguyên chiếc là 2.350 xe, tăng 37% so với tháng trước.

Nhiều sản phẩm nhập khẩu nguyên chiếc đã bắt đầu xuất hiện như Jazz, CR-V, Civic và Accord của Honda Việt Nam.

Tính chung tổng doanh số bán hàng của toàn thị trường ô tô 3 tháng đầu năm 2018 được Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) công bố là 59.558 xe. Con số này chỉ giảm 8% so với cùng kỳ năm ngoái; trong đó xe du lịch giảm 4%, xe thương mại giảm 11% và xe chuyên dụng giảm 40%.

Cũng tính đến hết tháng 3/2018, doanh số bán hàng của xe lắp ráp trong nước đạt 50.049 xe, tăng 8%, trong khi xe nhập khẩu đạt 9.509 xe, giảm 48% so với cùng kỳ năm trước.

Lý giải cho việc xe nhập khẩu giảm mạnh, nhiều hãng xe cho rằng, với Nghị định 116/2017/NĐ-CP, hầu hết các hãng không nhập khẩu xe về Việt Nam trong cả 3 tháng đầu năm.

Tuy nhiên, với việc Bộ Giao thông - Vận tải chấp thuận giấy chứng nhận kiểu loại ô tô cho nhiều doanh nghiệp với các mẫu xe nhập khẩu khẩu nguyên chiếc từ thị trường Thái Lan, Indonesia - nơi có thuế nhập khẩu về 0%, dự báo các tháng tiếp theo sẽ có những chuyển động đáng kể với nhập khẩu xe từ ASEAN.

Viễn cảnh ô tô từ Indonesia và Thái Lan được đưa vào Việt Nam khi thuế xuất nhập khẩu giảm về 0% vào năm 2018, thay vì sản xuất, lắp ráp trong nước, theo chuyên gia về lĩnh vực ô tô Nguyễn Minh Đồng là đã nằm trong tính toán của các tập đoàn ô tô toàn cầu.

“Từ cách đây 3 năm, các hãng xe lớn đã đầu tư hàng trăm triệu USD xây dựng các nhà máy sản xuất, lắp ráp ô tô ở Thái Lan và Indonesia để nhắm vào thị trường Việt Nam. Vì thế, không khó hiểu khi nhiều liên doanh ô tô muốn thu hẹp sản xuất, cắt giảm chi phí đầu tư dây chuyền, nhân công, nhà xưởng, kho bãi... để chuyển qua nhập khẩu”, ông Đồng nói.