Theo ông Nguyễn Cảnh Cường, Tham tán thương mại Đại sứ quán Việt Nam tại Anh, hiệp định này sẽ mang lại nhiều cơ hội, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức cho doanh nghiệp Việt.

Ông Nguyễn Cảnh Cường, Tham tán thương mại Đại sứ quán Việt Nam tại Anh

Ông đánh giá thế nào về lợi ích mà UKVFTA sẽ đem lại cho Việt Nam?

Tôi có thể khẳng định, lợi ích thương mại của UKVFTA đối với Việt Nam là rất lớn, nhanh và trực tiếp nhờ 4 nhân tố chính sau đây:

Một là, dung lượng thị trường Anh rất lớn. Kim ngạch nhập khẩu bình quân khoảng 700 tỷ USD/năm.

Hai là, UKVFTA miễn thuế nhập khẩu vào Anh đối với hầu hết các sản phẩm có xuất xứ Việt Nam ngay lập tức hoặc theo lộ trình giảm thuế khá nhanh (1 năm, 3 năm, 5 năm, 7 năm, 8 năm).

Ba là, UKVFTA đã tạo lập lợi thế cạnh tranh cho nhiều sản phẩm Việt Nam như nông sản, thủy sản, giày dép, sản phẩm cao su, đồ gỗ trước các sản phẩm cùng loại đến từ Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines, Ấn Độ, Brazil. Đây là các đối thủ thương mại rất mạnh đối với nhiều sản phẩm của Việt Nam, nhưng họ chưa kịp có hiệp định thương mại tự do với Anh.

Bốn là, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã thiết lập được quan hệ bạn hàng khá vững chắc tại Anh và có sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng của EU hoặc của Anh. Những doanh nghiệp này có khả năng tận dụng lợi thế cạnh tranh nhờ UKVFTA nhanh hơn các doanh nghiệp mới để gia tăng thị phần. Các nhà nhập khẩu Anh đã có sẵn nhà cung cấp Việt Nam cũng sẽ tăng tỷ trọng nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu của họ.

Theo số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, dòng vốn đầu tư trực tiếp từ Anh vào Việt Nam là 3,87 tỷ USD vốn đăng ký. Liệu UKVFTA có giúp Việt Nam thu hút thêm đầu tư từ Anh không?

Cùng với các lợi ích thương mại trực tiếp, UKVFTA còn mang lại lợi ích đầu tư gián tiếp cho Việt Nam. Các nhà đầu tư Anh sẽ tăng cường tìm kiếm cơ hội đầu tư tại Việt Nam hoặc chuyển cơ sở sản xuất của họ từ nơi khác đến Việt Nam để sản phẩm của họ được miễn thuế khi xuất khẩu trở lại Anh.

UKVFTA sẽ khích lệ các nhà đầu tư nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh. Một số chủ doanh nghiệp Anh tại Trung Quốc và Myanmar có thể chuyển cơ sở sản xuất của họ sang Việt Nam.

Những mặt hàng nào sẽ được hưởng lợi ngay lập tức từ việc giảm thuế, thưa ông?

Các mặt hàng được miễn thuế nhập khẩu không hạn ngạch ngay lập tức gồm có cà phê, chôm chôm, xoài, vải nhãn, thanh long, dừa... Các sản phẩm tôm, cá ngừ, cá xay, gạo thơm, tinh bột sắn và một số nông sản khác cũng được miễn thuế theo hạn ngạch.

Các sản phẩm công nghiệp được miễn thuế ngay gồm có túi xách, ví, cặp, vali, giày bảo hộ và giày thể thao, hàng dệt may là đồ lót, áo choàng tắm, quần áo ngủ, đồ mặc trong nhà, đồ bơi, khăn tay, khăn choàng và cavat (trừ loại tơ tằm), găng tay, quần tất, quần áo trẻ em, áo blouse hoặc sơ mi dệt kim dành cho nữ hoặc trẻ em gái…

Để tận dụng được ưu đãi từ UKVFTA, các doanh nghiệp Việt Nam cần phải làm gì?

Các doanh nghiệp Việt Nam phải đáp ứng được yêu cầu chất lượng và quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn EU hoặc tiêu chuẩn Anh. Các tiêu chuẩn này có thể tra cứu trên website của British Standard Institute. Ngoài ra, doanh nghiệp Việt Nam còn có thể học hỏi từ chính đối thủ cạnh tranh của mình thông qua các website của họ hoặc thông qua các nền tảng thương mại điện tử lớn như www.amazon.co.uk, www.alibaba.com, hay www.made-in-china.com.

Doanh nghiệp Việt Nam dù có sản phẩm tốt, nhưng nếu không có website chuyên nghiệp bằng tiếng Anh sẽ không có cơ hội tiếp cận các nhà nhập khẩu Anh. Tham dự các hội chợ, triển lãm thương mại quốc tế chuyên ngành để giới thiệu sản phẩm mẫu cũng là một phương thức tiếp cận khách hàng hiệu quả.

Để nhanh chóng vào được thị trường, cách hiệu quả nhất đối với các doanh nghiệp Việt Nam là tìm kiếm các công ty thương mại hoặc nhà phân phối cho sản phẩm của mình. Các trang danh bạ như www.ukdirectory.co.uk hoặc www.esources.co.uk là nơi cung cấp thông tin doanh nghiệp Anh.

Doanh nghiệp Việt Nam không nên dùng dịch vụ email miễn phí như Gmail, Yahoo, Hotmail. Cần gửi từ email chính thống của doanh nghiệp và bao gồm số điện thoại như trên website để khách hàng kiểm tra và liên hệ.

Hiện nay, các siêu thị và tập đoàn bán lẻ lớn của Anh có xu hướng chuyển dần sang đặt hàng trực tiếp của nhà sản xuất uy tín để đa dạng hóa sản phẩm, tìm kiếm sự sáng tạo, cũng như để kiểm soát tốt hơn nguồn gốc và chất lượng sản phẩm. Các doanh nghiệp Việt Nam có thể đăng ký để trở thành nhà cung cấp cho các siêu thị lớn của Anh thông qua hướng dẫn trên website của họ. 

Những thách thức mà UKVFTA đặt ra với doanh nghiệp và nền kinh tế Việt Nam là gì, thưa ông?

Trong năm 2020, các doanh nghiệp Anh xuất khẩu hơn 600 triệu USD hàng hóa sang Việt Nam. UKVFTA sẽ giúp các doanh nghiệp Anh gia tăng xuất khẩu theo lộ trình cam kết giảm thuế của Việt Nam, nên có thể gia tăng sức ép cạnh tranh đối với doanh nghiệp Việt.

Tuy nhiên, nhìn vào cơ cấu hàng xuất khẩu chủ lực của Anh gồm máy bay, xe hơi cao cấp, dược phẩm, máy móc cơ khí, máy móc thiết bị điện, kim loại quý, rượu wishky, sắt thép, kim loại quý, dầu thô, thiết bị nghiên cứu quang học, thì có thể dự báo, sức ép cạnh tranh gia tăng này chủ yếu tác động tới sản phẩm nhập khẩu cùng loại từ các nước khác nhiều hơn là tác động đến sản phẩm nội địa của Việt Nam.

Giải pháp chủ đạo mà doanh nghiệp Việt Nam cần làm là nâng cao năng lực cạnh tranh và tham gia tích cực vào chuỗi giá trị toàn cầu.