Dự án cầu Đuống mới thi công được hai trụ dưới lòng sông do vướng mắc mặt bằng hai đầu. (Ảnh: Việt Hùng/Vietnam+)

Bộ Xây dựng vừa ký quyết định phê duyệt điều chỉnh Dự án nâng cấp tuyến vận tải thủy sông Đuống (cầu đường sắt Đuống).

Lập lại tiến độ thi công tổng thể

Theo đó, thời gian hoàn thành Dự án được điều chỉnh sang năm 2026. Các nội dung khác liên quan đến công trình này giữ nguyên theo Quyết định số 1009/QĐ-BGTVT ngày 26/7/2022 của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng).

Ban Quản lý dự án Đường sắt được giao thực hiện quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc triển khai Dự án, tuân thủ quy định pháp luật; quản lý chặt chẽ chất lượng, tiến độ và tổng mức đầu tư, đảm bảo không vượt tổng mức đầu tư đã được phê duyệt, tránh thất thoát, lãng phí; chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật và Bộ trưởng Bộ Xây dựng về công tác quản lý thực hiện Dự án.

Đơn vị này có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành, chính quyền TP. Hà Nội và các đơn vị liên quan khẩn trương hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật, bàn giao mặt bằng sạch cho nhà thầu tổ chức thi công; kịp thời báo cáo UBND TP. Hà Nội các khó khăn, vướng mắc để được xem xét, giải quyết theo thẩm quyền.

Ban Quản lý dự án Đường sắt phải lập kế hoạch và tiến độ thi công tổng thể, chi tiết, phù hợp với tiến độ giải phóng mặt bằng của địa phương và kế hoạch vốn được cấp có thẩm quyền chấp thuận, đảm bảo tiến độ cam kết, sớm hoàn thành Dự án đưa vào khai thác, phát huy hiệu quả đầu tư.

Đồng thời, căn cứ tình hình thực tế và các điều khoản hợp đồng đã ký, Ban cần xử lý các nội dung liên quan theo quy định; hoàn thiện thủ tục cần thiết để triển khai, đảm bảo mục tiêu, hiệu quả đầu tư và thời gian thực hiện Dự án theo quy định được duyệt.

Cần phải nói thêm rằng, tuy có quy mô vốn không lớn nhưng Dự án lại có vai trò quan trọng khi từng bước tăng cường năng lực vận tải đường thủy trên hành lang đường thủy số 1, đảm bảo an toàn giao thông cho các phương tiện đường thủy; đảm bảo đường sắt lưu thông thông suốt, giảm thiểu ảnh hưởng đến vận hành, khai thác.

Do tách cầu đường bộ ra khỏi cầu đường sắt nên công trình còn cải thiện điều kiện giao thông kết nối qua sông Đuống trên tuyến giao thông huyết mạch phía Bắc TP. Hà Nội, đảm bảo an toàn giao thông và tránh ùn tắc; góp phần hoàn thiện mạng lưới giao thông trong khu vực, phân bổ luồng giao thông hợp lý giữa phía Bắc và Nam sông Đuống.

Lụt sâu tiến độ giải phóng mặt bằng

Theo Quyết định số 1009, Dự án nâng cấp tuyến vận tải thủy sông Đuống có mục tiêu xây dựng cầu đường sắt và đường bộ mới nhằm nâng cao tĩnh không hành lang đường thủy quốc gia số 1 qua sông Đuống.

Công trình được xây dựng trên địa bàn phường Việt Hưng (trước đây thuộc quận Long Biên) và xã Phù Đổng (trước đây thuộc huyện Gia Lâm), TP. Hà Nội.

Trong đó, cầu đường sắt có tổng chiều dài khoảng 1.000 m, xây dựng về phía thượng lưu, tim cầu cách tim cầu Đuống cũ khoảng 16,5 m, trùng với vị trí dự kiến đầu tư tuyến đường sắt đô thị số 1 Hà Nội. Cầu được thiết kế cho đường sắt đơn khổ lồng 1.000 mm và 1.435 mm, tốc độ thiết kế 80 km/h.

Cầu đường bộ có điểm đầu tại nút giao cầu Đuống cũ trên đường Ngô Gia Tự (quận Long Biên), điểm cuối tại nút giao giữa đường Hà Huy Tập và đường Phan Đăng Lưu (huyện Gia Lâm), chiều dài khoảng 700 m, tim cầu cách tim cầu Đuống cũ khoảng 100 m về phía hạ lưu.
Cầu được xây dựng vĩnh cửu bằng bê tông cốt thép và bê tông cốt thép dự ứng lực, kết hợp hệ dây văng, phân kỳ xây dựng 1 đơn nguyên theo quy hoạch; bề rộng cầu dẫn 16 m, bề rộng cầu chính 18,5 m (bao gồm phần neo).

Công trình thuộc nhóm B, tổng mức đầu tư 1.848,616 tỷ đồng, sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, với mức vốn dự kiến khoảng 1.787 tỷ đồng, phần còn lại chuyển tiếp sang giai đoạn sau.

Theo Quyết định 1009, Dự án gồm 2 gói thầu xây lắp gồm Gói thầu XL-CĐ-01: Cầu đường sắt và Gói thầu XL-CĐ-02: Cầu đường bộ.

Sau khi khởi công tháng 7/2023, đến nay cả hai gói thầu đang triển khai thi công các hạng mục thuộc phạm vi đê điều và dưới sông (phần không phải giải phóng mặt bằng).

Đối với các hạng mục còn lại (đường đầu cầu, đường dẫn...) nằm trong phạm vi phải bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, do UBND phường Việt Hưng và UBND xã Phù Đổng là chủ đầu tư tiểu dự án giải phóng mặt bằng thực hiện, đến nay vẫn chưa bàn giao mặt bằng và chậm so với tiến độ chung của Dự án.

Theo kế hoạch, UBND quận Long Biên và UBND huyện Gia Lâm sẽ hoàn thành giải phóng mặt bằng, bàn giao cho thi công trong quý IV/2024 (bao gồm cả công tác cưỡng chế nếu có).
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, một số nội dung bị kéo dài (như phê duyệt tiểu dự án chậm 6 tháng, Luật Đất đai mới có hiệu lực từ 1/8/2024, v.v.) dẫn đến tiến độ giải phóng mặt bằng không đáp ứng yêu cầu.

Để đảm bảo tiến độ chung của Dự án, trong quá trình triển khai, Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) đã có nhiều văn bản gửi UBND TP. Hà Nội đề nghị tháo gỡ vướng mắc, chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ.
Ban Quản lý dự án Đường sắt cũng đã chủ động làm việc với UBND các phường, xã để thúc đẩy giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, công tác này vẫn không đáp ứng được tiến độ triển khai Dự án.

Ngày 11/3/2025, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Dương Đức Tuấn đã chủ trì cuộc họp và ban hành Thông báo số 115/TB-VP.
Tại thông báo này, UBND TP. Hà Nội giao UBND quận Long Biên và UBND huyện Gia Lâm (trước đây) rà soát các khu đất đã giải phóng mặt bằng để đấu giá quyền sử dụng đất, bố trí tái định cư cho các hộ dân thuộc diện thu hồi, phấn đấu phê duyệt phương án tái định cư trước ngày 30/5/2025, không chờ đến khi đầu tư xây dựng khu tái định cư theo kế hoạch 2026-2028 đã được HĐND TP. Hà Nội thông qua.

Tuy nhiên, đến nay công tác giải phóng mặt bằng phục vụ thi công Dự án nâng cấp tuyến vận tải thủy sông Đuốngvẫn chưa hoàn thành theo chỉ đạo của UBND TP. Hà Nội.
Theo kế hoạch điều chỉnh, UBND quận Long Biên và UBND huyện Gia Lâm sẽ hoàn thành giải phóng mặt bằng vào quý IV/2025.

“Như vậy, tiến độ giải phóng mặt bằng không đáp ứng được yêu cầu triển khai Dự án (hoàn thành năm 2025) và buộc phải điều chỉnh thời hạn hoàn thành sang năm 2026”, lãnh đạo Ban Quản lý dự án Đường sắt cho biết.