Từ ngày 1/1/2018, đối tượng tham gia BHXH được mở rộng thêm bao gồm người lao động có hợp đồng từ 1 đến 3 tháng, người lao động nước ngoài có giấy phép lao động, giấy phép hành nghề

Không đóng BHXH bắt buộc trên tổng thu nhập

Đối với đối tượng đóng BHXH bắt buộc theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định, từ ngày 1/1/2018, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.

Việc đóng BHXH trên tiền lương thực tế, theo BHXH Việt Nam, là để đảm bảo quyền lợi cho người lao động khi nghỉ hưởng chế độ ốm đau, thai sản, nghỉ hưu… mức hưởng sẽ cao hơn. Tuy nhiên, đối với các đơn vị sử dụng lao động, nhiều doanh nghiệp băn khoăn, căn cứ tính đóng BHXH có phải là tổng thu nhập của người lao động?

Ông Trần Hải Nam, Phó vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết, nền tiền lương đóng BHXH bao gồm mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung. Trong đó, mức lương làm căn cứ đóng BHXH theo thang lương, bảng lương do doanh nghiệp tự xây dựng. Phụ cấp lương là khoản tiền bù đắp các yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt… Các khoản bổ sung khác là khoản tiền ngoài mức lương, phụ cấp lương và có liên quan đến thực hiện công việc hoặc chức danh trong hợp đồng lao động.

“Theo quy định hiện hành, tiền lương được phân loại thành 2 nhóm cố định hàng tháng theo kỳ trả lương và các khoản không định kỳ. Chỉ những khoản phụ cấp lương và bổ sung được trả cố định theo kỳ lương mới tính vào thu nhập để tính mức đóng BHXH”, ông Trần Hải Nam nhấn mạnh.

Các khoản phụ cấp, các khoản bổ sung khác không trả định kỳ hàng tháng, mà phụ thuộc vào kết quả sản xuất, doanh, phụ thuộc vào kết quả làm việc của người lao động thì không tính làm căn cứ đóng BHXH. Theo ông Trần Hải Nam, nền tiền lương đóng BHXH hiện nay chưa tiệm cận thu nhập thực tế của người lao động được nhận. Quy định mới chỉ hướng tới điều chỉnh mức lương đóng BHXH tiến gần hơn nữa với thu nhập thực tế.

Trước những lo ngại những tác động đối với doanh nghiệp, ông Trần Hải Nam cho rằng, việc này còn phụ thuộc vào cách thức doanh nghiệp trả lương. Nếu hiện tại trong cấu phần tiền lương, mức chi trả lương chiếm đa số thì điều chỉnh mức đóng sẽ không đáng kể. Nhưng nếu doanh nghiệp để mức lương thấp, phân bổ chủ yếu vào phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác, thì khi điều chỉnh mức đóng theo quy định mới, doanh nghiệp sẽ phải đóng thêm.

Người lao động ngắn hạn cũng được đóng BHXH

Từ ngày 1/1/2018, đối tượng tham gia BHXH được mở rộng thêm bao gồm người lao động có hợp đồng từ 1 đến 3 tháng, người lao động nước ngoài có giấy phép lao động, giấy phép hành nghề.

Hiện có một lượng không nhỏ người lao động có hợp đồng lao động dưới 3 tháng. Quy định mới sẽ giúp nhóm lao động này được tham gia BHXH, được trợ giúp khi gặp rủi ro như ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thai sản, mất việc làm… Tuy vậy, có đơn vị sử dụng lao động e ngại rằng, việc đóng BHXH cho người lao động 1 – 3 tháng sẽ khiến doanh nghiệp “phiền phức” bởi lượng lao động này không ổn định, thường xuyên chuyển chỗ làm, đặc biệt với các doanh nghiệp hoạt động sản xuất có tính mùa vụ, sử dụng nhiều lao động ngắn hạn.

Song theo ông Trần Đình Liệu, Phó tổng giám đốc BHXH Việt Nam, về khâu tổ chức thực hiện, BHXH đã hiện đại hóa các cơ sở quản lý để triển khai thực hiện tốt các quy trình nghiệp vụ cấp sổ, thẻ, chi trả quyền lợi cho người lao động.

“Theo tinh thần cải cách thủ tục hành chính, chúng tôi đã rút ngắn thời gian cấp sổ, thẻ cho người tham gia mới. Luật quy định thời gian là 20 ngày, nhưng chúng tôi đã rút ngắn chỉ còn 7 ngày với người mới tham gia. Với người đã tham gia, đã có mã số BHXH, đã được trả sổ BHXH có thể tham gia đóng ở bất cứ đâu và với việc đăng ký điện tử thì chỉ mất 2 ngày, thậm chí trong ngày là xong”, ông Trần Đình Liệu cho biết.

Cũng theo ông Liệu, nhiều công việc trước đây do đơn vị sử dụng lao động phải thực hiện, nay đã chuyển sang BHXH, kể cả việc tiếp nhận, trả hồ sơ, giải quyết chính sách. Đơn vị dịch vụ công là bưu điện sẽ đến tận nơi nhận hồ sơ. Việc trả hồ sơ, sổ, thẻ cũng làm tận nơi; đơn vị sử dụng không phải đến cơ quan BHXH, không phải trả phí. Sổ BHXH cũng được trả tận tay người lao động.

Ngoài ra, BHXH Việt Nam đang rà soát bổ sung thông tin người tham gia để cấp mã số BHXH, tiến tới hoàn thành cấp thẻ BHXH điện tử vào năm 2020, thay thế hoàn toàn thẻ BHYT và sổ BHXH giấy như hiện nay. Cơ quan này đang phấn đấu đạt mục tiêu đồng bộ và ghép được 70% mã số BHXH cho người tham gia trên toàn quốc. Sau đó sẽ tiến hành in, cấp sổ BHXH, thẻ BHYT theo mã số định danh.