Đặt mua báo in| Mới - Đọc báo in phiên bản số| Thứ Sáu, Ngày 29 tháng 03 năm 2024,
Muốn chuẩn số liệu phải giải quyết nhiều vấn đề
Mạnh Bôn - 30/05/2015 08:26
 
Quốc hội sắp cho ý kiến đối với Dự thảo Luật Thống kê (sửa đổi). TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, sửa đổi Luật Thống kê năm 2003 không chỉ cần khắc phục tình trạng chất lượng, độ tin cậy chưa cao của số liệu, mà còn phải giải quyết nhiều vấn đề khác nữa.
.
TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

Vấn đề chênh lệch số liệu, đặc biệt là số liệu tăng trưởng kinh tế giữa Trung ương và địa phương được các đại biểu Quốc hội, chuyên gia kinh tế nói đến rất nhiều. Thưa ông, sửa đổi Luật Thống kê có khắc phục được vấn đề này?

Nếu chỉ quy định Tổng cục Thống kê là cơ quan duy nhất tính toán và công bố số liệu về tốc độ tăng trưởng GDP của cả nước, từng địa phương thì quá đơn giản và chúng ta có thể khắc phục ngay được sự khác biệt về con số tăng trưởng kinh tế của địa phương.

Nhưng vấn đề là, Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng sẽ được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp này quy định thế nào về tổ chức chính quyền địa phương. HĐND cấp tỉnh thông qua nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội hàng năm và đầu nhiệm kỳ thông qua nghị quyết  phát triển kinh tế - xã hội 5 năm, đặt ra nhiều mục tiêu, trong đó có mục tiêu quan trọng là tăng trưởng kinh tế. Theo Luật Ban hành văn bản pháp luật cũng được Quốc hội thông qua vào Kỳ họp này, liệu các nghị quyết này có phải là văn bản pháp luật hay không, nếu vẫn là văn bản pháp luật mà tốc độ tăng trưởng kinh tế do Tổng cục Thống kê công bố không thực hiện được thì xử lý thế nào…

Vấn đề này liệu có phức tạp quá không, thưa ông?

Tôi chỉ lấy dẫn chứng về mối quan hệ giữa Vinamilk với Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) để thấy sự phức tạp của vấn đề.

Ví dụ, SCIC báo cáo trong năm 2015 thu được lợi nhuận từ vốn góp của Nhà nước ở doanh nghiệp là 10.000 tỷ đồng, trong đó Vinamilk đóng góp 4.000 tỷ đồng. Nếu số tiền này không tính cho SCIC, thì Tổng công ty này không hoàn thành kế hoạch, vi phạm hàng loạt quy định liên quan đến quản lý vốn nhà nước, trong đó có Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp. Vinamilk đầu tư, sản xuất ở nhiều địa phương, giả sử tính toàn bộ số tiền 4.000 tỷ đồng cho Vinamilk, thì phân chia thế nào giữa các địa phương mà Vinamilk đang sản xuất, đầu tư để từ đó, tính ra tốc độ tăng trưởng kinh tế cho từng địa phương.

Nói chung, còn nhiều vấn đề vô cùng phức tạp cần phải có thời gian để tiếp cận thông lệ quốc tế và phù hợp với nhiều luật khác, chứ không hy vọng rằng, chỉ có sửa đổi Luật Thống kê là có thể giải quyết hết được các bất cập, tồn tại, hạn chế.

Bất kể tốc độ tăng trưởng GDP cao hay thấp, đạt, vượt hay không đạt mục tiêu, nhưng hầu như năm nào cũng hoàn thành chỉ tiêu giải quyết việc làm cho 1,6 triệu lao động. Điều này cho thấy, ngay ở Trung ương, độ tin cậy của số liệu thống kê cũng có vấn đề?

Nhiều người nói vui rằng, một nữ thanh niên ở nông thôn kiếm được việc làm thì cả Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên lẫn chính quyền địa phương đều tính là giải quyết được một việc làm mới và tổng hợp lại có thêm 4 việc làm mới được tạo ra. Chính điều này mới dẫn đến số liệu là hầu như năm nào cả nước cũng giải quyết được 1,6 triệu việc làm mới bất kể GDP tăng trưởng thế nào. Trong khi đó, giữa tốc độ tăng trưởng GDP và số việc làm mới được tạo ra có mối quan hệ mật thiết với nhau và trên thế giới, người ta đã có công thức khoa học để tính toán, GDP tăng trưởng thêm 1% sẽ tạo ra được bao nhiêu việc làm mới.

Tôi cũng muốn nói thêm rằng, con số thống kê của các tổ chức chính trị, xã hội hay bất cứ tổ chức nào khác công bố chỉ là con số để tổ chức đó đánh giá hiệu quả hoạt động của mình, chứ không phản ánh hoạt động kinh tế - xã hội của đất nước. Chỉ có con số thống kê của Tổng cục Thống kê mới có giá trị phản ánh tình hình kinh tế - xã hội của đất nước.

Nhưng thưa ông, trên thực tế, nhiều năm qua, con số chính thức trước Quốc hội luôn là tạo ra 1,6 triệu việc làm mới, cho dù GDP thay đổi từng năm?

Trên thế giới hầu như không nước nào thống kê số việc làm mới được tạo ra, mà người ta chỉ thống kê số người thất nghiệp, thông qua số lượng người đăng ký thất nghiệp, hưởng trợ cấp thất nghiệp. Việt Nam thống kê việc làm hiện nay vẫn theo cách thức từ thời kế hoạch hóa. Sửa đổi Luật Thống kê, theo tôi, tại các nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm, Quốc hội không nên đặt ra chỉ tiêu số việc làm mới được tạo ra, mà nên đưa ra chỉ tiêu tỷ lệ thất nghiệp.

Với nền kinh tế mà đa số người lao động làm việc ở khu vực không chính thức, không có hợp đồng lao động, người lao động dễ dàng chuyển từ lao động ở khu vực chính thức sang khu vực không chính thức, nên việc thống kê số việc làm mới được tạo ra vô cùng phức tạp, vì thế, con số báo cáo giải quyết được 1,5-1,6 triệu việc làm mới/năm chỉ là tương đối.

Dự án Luật thống kê (sửa đổi) đã chuẩn bị công phu
Như Báo Đầu tư Online - Baodautu.vn đã đưa tin, tiếp tục chương trình làm việc kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIII, đầu giờ sáng nay (25/5/2015),...
Bình luận bài viết này
Xem thêm trên Báo Đầu Tư