Chi 6.000 tỷ đồng mỗi năm khám sức khỏe miễn phí cho các đối tượng ưu tiên

Chiều 17/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) xem xét, cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách nhằm thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 9/9/2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan.

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, dự thảo bao gồm các nhóm chính sách lớn: Nhóm chính sách về giảm chi phí y tế cho người dân; Nhóm chính sách giải pháp về đất đai, thuế, tài chính; Nhóm chính sách về đào tạo chuyên sâu đặc thù trong lĩnh vực sức khỏe; Nhóm chính sách về chế độ, chính sách về tiền lương và phụ cấp cho nhân viên y tế.

Về nhóm chính sách về giảm chi phí y tế cho người dân, Chính phủ đề xuất: Từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên; tổ chức phối hợp giữa các hoạt động khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí, kiểm tra sức khỏe của học sinh, sinh viên, khám bệnh nghề nghiệp, khám sức khỏe cho người lao động theo quy định và khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế để khám bệnh miễn phí và hoàn thành việc tạo lập sổ sức khỏe điện tử cho toàn bộ người dân và giao Chính phủ xác định các nguồn kinh phí phù hợp để thực hiện.

Trong đó, ngân sách nhà nước chi cho các đối tượng ưu tiên trước, ước khoảng 6.000 tỷ đồng/1 năm và có thể tăng dần theo khả năng cân đối.

Dự thảo cũng quy định sẽ miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.  

Thẩm tra về dự thảo Nghị quyết, Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho rằng, quy định về khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần từ năm 2026 liên quan đến hoạt động phòng bệnh. Do đó, đa số ý kiến đề nghị chuyển nội dung này vào dự án Luật Phòng bệnh (xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10), trong đó quy định rõ nguyên tắc về cơ chế tài chính, đối tượng áp dụng, lộ trình ưu tiên, thời điểm thực hiện và giao Chính phủ quy định chi tiết.

Đối với chính sách miễn viện phí, Thường trực Ủy ban thấy rằng nội dung của khoản 2 chỉ quy định về thay đổi chính sách đối với người tham gia bảo hiểm y tế và sẽ thực hiện theo lộ trình từ năm 2027 đến năm 2030 (áp dụng mức hưởng 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế). Do đó, đa số ý kiến cho rằng khoản 2 chỉ cần quy định nguyên tắc và giao Chính phủ nghiên cứu trình Quốc hội xem xét, thông qua sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế trong năm 2026.

Ngoài ra Thường trực Ủy ban đề nghị Chính phủ làm rõ nội dung “miễn viện phí ở mức cơ bản” trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế và làm rõ chính này được thực hiện đối với bệnh viện công lập và bệnh viện tư nhân hay chỉ áp dụng đối với bệnh viện công lập.

Từ năm 2027, thực hiện mức hưởng trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế 100% cho đối tượng thuộc hộ gia đình cận nghèo, đối tượng người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Liên quan tới chính sách này, cơ quan thẩm tra cho rằng, cần rà soát vì theo quy định trên và quy định hiện hành, đối tượng là người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên, không hưởng lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng sẽ có mức chi trả chi phí khám bệnh, chữa bệnh khác nhau (100% đối với nhóm chuyển tiếp, 80% đối với nhóm từ ngày 1/7/2025 trở về sau). Do đó, Ủy ban đề nghị tăng mức hưởng đối với đối tượng người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội kể từ khi Nghị quyết này có hiệu lực hoặc từ 1/1/2026. 

Dự thảo Nghị quyết cũng cho phép thực hiện thí điểm, đa dạng hóa các gói bảo hiểm y tế, bảo hiểm y tế bổ sung theo nhu cầu của người dân.

Cơ quan thẩm tra cho rằng, chính sách đa dạng hóa gói bảo hiểm y tế bằng việc thí điểm bảo hiểm y tế bổ sung có thể gặp khó khăn trong thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp bảo hiểm thương mại khi chưa có cơ chế chia sẻ rủi ro rõ ràng giữa bảo hiểm y tế bắt buộc và bảo hiểm y tế bổ sung. Đề nghị nghiên cứu bổ sung cơ chế ưu đãi thuế cho các sản phẩm bảo hiểm bổ sung tập trung vào chăm sóc sức khỏe ban đầu, phòng bệnh để thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp bảo hiểm thương mại.

Về nhóm chính sách chế độ, chính sách về tiền lương và phụ cấp cho nhân viên y tế, dự thảo Nghị quyết quy định chế độ phụ cấp 100% đối với người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế cấp xã, cơ sở y tế dự phòng ở khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo, cũng như trong các lĩnh vực đặc thù như tâm thần, pháp y, pháp y tâm thần, hồi sức cấp cứu, giải phẫu bệnh. Ngân sách nhà nước bảo đảm chi phí ước khoảng 4.481,1 tỷ đồng (trong đó, 97% kinh phí dành cho các đơn vị thuộc các địa phương)…

Ở nhóm chính sách về đất đai, tài chính và y tế dự phòng, mục tiêu là tạo cơ chế đặc biệt để tăng cường năng lực cho hệ thống y tế, đặc biệt là y tế dự phòng và y tế cơ sở. Dự thảo giao UBND cấp tỉnh chỉ đạo việc ưu tiên dành quỹ đất sạch, đất thu hồi, hoặc đất dôi dư sau sắp xếp cho các cơ sở y tế và lập quỹ đất sạch tại vị trí thuận lợi cho người dân dễ tiếp cận dịch vụ y tế.

Cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát, bổ sung quy định để làm căn cứ giao Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức thực hiện, như “ưu tiên dành quỹ đất sạch, đất thu hồi của các dự án cho các cơ sở y tế; lập quỹ đất sạch với vị trí thuận lợi để người dân dễ tiếp cận với dịch vụ y tế cho các dự án xây dựng, phát triển các cơ sở chăm sóc sức khỏe, cơ sở chăm sóc người cao tuổi”.

Ngoài ra, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định chính sách ưu tiên sử dụng nguồn lực của Nhà nước cho việc xây dựng cơ sở y tế tại vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng khó khăn, hạn chế trong tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe và có chính sách ưu đãi đặc biệt để thu hút, khuyến khích doanh nghiệp tư nhân đầu tư.