Nguyễn Cẩm Ly, nhà sáng lập thương hiệu An Khương.

Đi xa để trở về

Nguyễn Cẩm Ly sinh ra tại một xã miền núi miền Tây Nghệ An - nơi thường xuyên đối diện với những cơn gió Lào bỏng rát và những mùa nước lũ dâng bốn phía. Như nhiều đứa trẻ khác, Ly cũng ấp ủ giấc mơ rời quê ra thành phố để gây dựng cuộc sống tốt hơn. “Chúng tôi mong muốn đi xa, không phải vì ghét quê, mà vì sợ nghèo”, Ly chia sẻ.

Nỗ lực học tập đã đưa cô gái sinh năm 1991 đặt chân đến giảng đường Đại học Ngoại thương Hà Nội. Ly tốt nghiệp bằng giỏi ngành kinh tế đối ngoại năm 2013 và dần đạt được những gì bản thân từng mong muốn: công việc thu nhập cao tại một công ty nước ngoài, có nhà, có xe, gia đình ổn định với hai cậu con trai đáng yêu. Những tưởng giấc mơ thời thơ bé đã khép lại bằng một cái kết viên mãn, nhưng rồi câu chuyện từ quê nhà vẫn khiến cô day dứt khôn nguôi.

Đó là chuyện của một người chị họ, mẹ của 3 đứa trẻ sinh non, chuẩn bị gửi con cho bà nội để đi làm thuê tỉnh xa vì ở quê không có việc làm. Những vùng quê hẻo lánh đang cực kỳ thiếu việc làm, người dân chỉ có thể bỏ quê xa xứ lập nghiệp, bỏ lại bố mẹ già và con thơ để gánh vác mưu sinh. Hơn hết là nỗi đau của biết bao nông sản Việt “được mùa - mất giá” khiến cho những người nông dân ở quê vẫn mãi quanh quẩn với đói nghèo. “Tôi tự hỏi, nếu một đứa như mình từng được đi, từng được học, còn không dám về quê, thì bao nhiêu người sẽ đủ lý do để quay về”, Ly tâm sự.

Ly quyết tâm khởi nghiệp đến cùng với một loại nông sản quê hương - gừng Kỳ Sơn, một báu vật bị lãng quên giữa núi rừng miền Tây xứ Nghệ. Cô cho biết, gừng được trồng ở khắp Việt Nam, nhưng không có loại gừng nào vượt qua được gừng Kỳ Sơn - sản phẩm đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao và là loại gừng duy nhất được Nhà nước công nhận bằng chỉ dẫn địa lý, sánh ngang với các tinh hoa nông sản Việt (nước mắm Phú Quốc, tỏi Lý Sơn…).

Được trồng ở những sườn núi dốc với độ cao trên 700 m, gừng ở đây tuy củ nhỏ, xấu mã, nhưng hàm lượng tinh dầu cao gấp 2-4 lần so với gừng thường, thơm nồng, cay đậm, dược tính tốt. Người trồng gừng chủ yếu là đồng bào dân tộc, canh tác tự nhiên, không phân bón, không thuốc trừ sâu. Thế nhưng, vì không đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, gừng thường chỉ bán tươi với giá thấp, đầu ra bấp bênh. Có năm báu vật ấy bị bán tống bán tháo với giá 5.000 đồng/kg, không ai mua. Cuộc sống người dân vẫn nghèo túng, bế tắc.

Từ thực tế ấy, Ly đã tự mình mày mò, nghiên cứu, quyết tâm tạo ra những sản phẩm chế biến sâu để nâng tầm cây gừng địa phương. Cô thu mua những củ gừng “xấu mã” từ bà con, sau đó chế biến thành các sản phẩm dưỡng sinh như viên ngậm gừng, cốt gừng mạch nha, trà gừng hòa tan, tinh dầu gừng…

Đưa nông sản từ quê ra thành phố và xa hơn nữa

Giữa vô vàn cái tên để đặt cho thương hiệu, Nguyễn Cẩm Ly chọn cái tên bình dị “An Khương”; trong đó “Khương” là cách gọi bằng tiếng Hán của gừng, “An” chỉ sự bình an trong tâm hồn. An Khương hướng tới những sản phẩm từ gừng, sạch và lành, đem tới sự bình an, thư thái cho khách hàng sau mỗi lần sử dụng.

Đầu năm 2025, khi đã thu xếp ổn định việc gia đình và cảm thấy đủ độ “chín”, nhà sáng lập chính thức xin nghỉ việc tại công ty nước ngoài, tập trung toàn bộ tâm trí và sức lực vào dự án khởi nghiệp An Khương. Cô xây xưởng rộng 800 m2 tại Anh Sơn (Nghệ An) và chuẩn hóa toàn bộ thiết bị, quy trình để đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 22000:2018.

Dù đã chuẩn bị trước tinh thần rằng khởi nghiệp tại quê hương không hề dễ dàng, nhưng Ly vẫn “choáng” khi đối diện với trận lũ lịch sử vào tháng 7 vừa qua. Cả vùng quê ngập trong biển nước. Nhân sự bận “chạy lũ” và dọn dẹp sau lũ khiến nguồn nguyên liệu cũng như công việc đình trệ. Rất may vì có sự chuẩn bị từ trước, nhà sáng lập vẫn có hàng để bán và sớm đưa xưởng quay trở lại hoạt động.

Hiện tại, mỗi tháng xưởng sản xuất của Ly làm việc với hợp tác xã trong vùng, thu mua khoảng 1-2 tấn gừng từ các hộ dân địa phương. Doanh thu ước đạt 100-200 triệu đồng/tháng, tuy chưa đủ hoàn vốn, nhưng đủ để thương hiệu duy trì hoạt động, tạo công ăn việc làm cho 5 nhân sự địa phương và giúp Ly củng cố niềm tin vào con đường phía trước.

Nhà sáng lập vẫn đều đặn đi về giữa Hà Nội và Nghệ An, bởi cô xác định quê hương là nơi đặt xưởng sản xuất, còn việc phát triển marketing, bán hàng vẫn nên tập trung ở thành phố lớn. Ly cũng kết hợp bán hàng đa kênh: vừa bán trên mạng xã hội, vừa bán trên sàn thương mại điện tử, vừa tích cực tham gia hội chợ để quảng bá sản phẩm. “Tôi vẫn nhớ lần đầu đem sản phẩm đi hội chợ, có khách hàng khen An Khương làm quà tặng rất phù hợp, vì vừa đẹp vừa tốt cho sức khỏe, tôi thấy bao vất vả của mình được đền đáp”, Ly kể.

Với thương hiệu An Khương, nhà sáng lập mong muốn đưa nông sản từ quê ra thành phố, sau đó từ thành phố ra quốc tế. Không chỉ hướng đến câu chuyện kinh doanh, Ly kỳ vọng dự án sẽ tạo thêm việc làm cho người dân quê nhà và để gừng Kỳ Sơn - niềm tự hào của miền Tây xứ Nghệ được biết đến rộng rãi hơn.

“Quê hương sẽ không còn là nơi phải rời bỏ nếu có những người dám quay về. Từng vùng trời nhỏ bé khi được thắp sáng bởi chính những người con của mình sẽ nối thành một bầu trời Tổ quốc - nơi không ai bị lãng quên”, Cẩm Ly hào hứng.