Suốt một tháng liên tục chịu đựng cơn đau ngực khi gắng sức, một người đàn ông 49 tuổi ở Hà Nội đã đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC thăm khám.

Tại đây, bác sỹ phát hiện ông mắc một dị tật bẩm sinh cực hiếm ở tim, bệnh động mạch vành đơn, type LII-B có thể gây thiếu máu cơ tim và nguy cơ đột tử nếu không được phát hiện kịp thời.

Bệnh nhân N.V.T. cho biết, thời gian gần đây ông thường xuyên đau tức ngực vùng sau xương ức, đặc biệt khi vận động hoặc làm việc nặng, cơn đau giảm khi nghỉ ngơi. Ông có tiền sử hút thuốc lá và thuốc lào, điều này càng làm tăng lo ngại về các bệnh lý tim mạch.

Hình ảnh chụp CTA. Ảnh trái: Một người bình thường, hai nhánh động mạch vành xuất phát từ hai gốc riêng biệt. Ảnh phải: Hai nhánh động mạch vành của bệnh nhân xuất phát chung một gốc

Tại MEDLATEC, bệnh nhân được chỉ định thực hiện các xét nghiệm cơ bản như X-quang tim phổi, điện tim, xét nghiệm men tim…

Tuy nhiên, tất cả các chỉ số đều nằm trong giới hạn bình thường. Do triệu chứng không rõ ràng và khó kết luận, bác sỹ đã chỉ định chụp cắt lớp vi tính mạch vành tim (CTA) để tìm nguyên nhân chính xác hơn.

Kết quả chụp CTA cho thấy, bệnh nhân mắc một bất thường bẩm sinh hiếm gặp là động mạch vành đơn (Single Coronary Artery), type LII-B. Dị tật này khiến cả hai nhánh động mạch vành trái và phải xuất phát chung từ một gốc duy nhất thay vì hai gốc riêng biệt.

Đáng chú ý, nhánh động mạch vành phải của ông T. đi theo hướng bất thường, bị kẹp giữa thân động mạch phổi và động mạch chủ, gây hẹp bẩm sinh khoảng 45% đường kính. Đây chính là nguyên nhân khiến ông bị đau ngực khi gắng sức, dấu hiệu cảnh báo thiếu máu cơ tim.

Theo BSCKI Trần Văn Thụ, Phó Giám đốc Hệ thống Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, động mạch vành đơn là một trong những dị tật bẩm sinh rất hiếm gặp của tim, chỉ xuất hiện ở dưới 0,05% dân số.

Bình thường, tim có hai động mạch vành trái và phải xuất phát từ hai vị trí riêng biệt trên xoang vành của động mạch chủ, dẫn máu nuôi cơ tim. Nhưng ở người mắc dị tật này, chỉ có một gốc động mạch vành xuất phát từ một vị trí duy nhất rồi tỏa nhánh đi nuôi toàn bộ tim.

Type LII-B, phân loại theo hệ thống Lipton, được xếp vào nhóm có đường đi nguy cơ cao. Trong biến thể này, nhánh động mạch vành phải xuất phát từ xoang Valsalva bên trái, sau đó đi qua giữa động mạch chủ và thân động mạch phổi, một vị trí dễ bị chèn ép, đặc biệt khi gắng sức, làm giảm lượng máu nuôi tim và có thể dẫn tới đột tử.

“Rất may, ca bệnh đã được phát hiện kịp thời. Nếu bỏ qua hoặc điều trị không đúng hướng, nguy cơ xảy ra biến chứng nặng là rất lớn,” bác sỹ Thụ nhấn mạnh.

Việc chẩn đoán chính xác dị tật này phụ thuộc vào kỹ thuật hình ảnh hiện đại. Trong đó, chụp cắt lớp vi tính mạch vành (CTA) bằng máy CT 128 dãy hiện được xem là tiêu chuẩn vàng để phát hiện bệnh động mạch vành đơn.

Phương pháp này không chỉ xác định chính xác vị trí lỗ xuất phát và đường đi của động mạch, mà còn giúp đánh giá mức độ hẹp, đồng thời phân tích mối tương quan với các mạch máu lớn để đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp.

Với các trường hợp không có triệu chứng hoặc đường đi mạch thuận lợi, bệnh nhân có thể được chỉ định theo dõi định kỳ mà chưa cần can thiệp.

Tuy nhiên, nếu có triệu chứng đau ngực, khó thở hoặc hình ảnh CTA cho thấy đường đi mạch nguy hiểm, các bác sỹ sẽ cân nhắc can thiệp bằng phẫu thuật chuyển vị trí xuất phát mạch vành hoặc tái tạo lỗ mạch mới để đảm bảo dòng máu nuôi tim không bị gián đoạn.

Bác sỹ Thụ cũng cho biết, phần lớn các trường hợp dị tật động mạch vành đơn chỉ được phát hiện tình cờ khi người bệnh đi kiểm tra sức khỏe tổng quát hoặc chụp CTA do nghi ngờ bệnh tim mạch. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt ở người có yếu tố nguy cơ như hút thuốc, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu hoặc có triệu chứng đau tức ngực, mệt nhanh khi vận động.

“Việc phát hiện sớm những bất thường bẩm sinh tiềm ẩn có thể giúp ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là đột tử. Người dân nên đi khám sức khỏe tim mạch định kỳ ít nhất 1-2 lần mỗi năm, đặc biệt khi có các dấu hiệu bất thường”, bác sỹ khuyến cáo.