Đa số đại biểu Quốc hội bấm nút tán thành thông qua nghị quyết.

 Doanh nghiệp nhỏ và vừa được miễn thuế 3 năm.

Cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân là nội dung được trình Quốc hội thảo luận và thông qua gấp rút trong những ngày cuối tuần này.

Vào tối 16/5, sau khi được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý  kiến, các cơ quan liên quan của Chính phủ, Quốc hội đã gấp rút hòan thiện Dự thảo nghị quyết trong đêm để kịp trình Quốc hội xem xét.

Gồm 7 chương và 17 điều, Nghị quyết này quy định các chính sách đặc biệt về cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận đất đai, tài chính, tín dụng, mua sắm công, khoa học công nghệ…

Trình bày báo cáo giải trình trước khi Quốc hội bấm nút, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, nội dung Nghị quyết không phân biệt các thành phần kinh tế, bảo đảm tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà nước ta là thành viên, tránh vi phạm nguyên tắc về “đối xử quốc gia”.

Theo đó, Nghị quyết đã quy định đối tượng áp dụng là đối với mọi loại hình doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. Một số đối tượng cụ thể như doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo... có chính sách đặc thù riêng đã được quy định cụ thể tại Nghị quyết.

Tại Nghị quyết, Quốc hội tán thành với nhiều đề xuất ban đầu của Chính phủ cũng như một số nội dung đã được chỉnh lý trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội.

Về tài chính, tín dụng, Nghị quyết quy định, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong thời hạn 2 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 4 năm tiếp theo đối với thu nhập từ hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, công ty quản lý quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, tổ chức trung gian hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Miễn thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp đối với khoản thu nhập từ chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp, quyền góp vốn, quyền mua cổ phần, quyền mua phần vốn góp vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Miễn thuế thu nhập cá nhân trong thời hạn 2 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 4 năm tiếp theo đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công của chuyên gia, nhà khoa học nhận được từ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, trung tâm nghiên cứu phát triển, trung tâm đổi mới sáng tạo, tổ chức trung gian hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Theo giải thích của Chính phủ, quy định các ưu đãi về thuế chì được áp dụng đối với một số nhóm đối tượng cần khuyển khích để thúc đẩy tiềm lực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo của Việt Nam nhằm đáp ứng được yêu cầu bứt tốc phát triển của nền kinh tế quốc gia trong giai đoạn tới.

Với doanh nghiệp vừa và nhỏ, phương án miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho khu vực này trong 3 năm kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu, cũng được Quốc hội nhất trí.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo còn được Nhà nước thuê nhà, đất là tài sản công chưa sử dụng hoặc không sử dụng tại địa phương.

Gói thầu xây lắp, mua sắm hàng hóa, gói thầu hỗn hợp cung cấp hàng hóa và xây lắp sử dụng ngân sách nhà nước có giá gói thầu không quá 20 tỷ đồng được dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó ưu tiên doanh nghiệp do thanh niên, phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số, người khuyết tật làm chủ, doanh nghiệp ở miền núi, biên giới, hải đảo - Nghị quyết nêu rõ.

Vẫn theo Nghị quyết thì doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được Nhà nước hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG).

Ở phiên bản trình Quốc hội bấm nút, quy định về thanh tra, kiểm tra cũng đã được chỉnh lý rõ ràng hơn. Cụ thể là, đối với cùng một nội dung quản lý nhà nước, trường hợp đã tiến hành hoạt động thanh tra thì không thực hiện hoạt động kiểm tra hoặc đã tiến hành hoạt động kiểm tra thì không thực hiện hoạt động thanh tra doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong cùng một năm, trừ trường hợp có dấu hiệu vi phạm rõ ràng.

Với nguyên tắc xử lý vi phạm và giải quyết vụ việc trong hoạt động kinh doanh, Quốc hội yêu cầu phân biệt rõ tài sản hình thành hợp pháp với tài sản, thu nhập có được từ hành vi vi phạm pháp luật, tài sản khác liên quan đến vụ án; giữa tài sản, quyền, nghĩa vụ của doanh nghiệp với tài sản, quyền, nghĩa vụ của cá nhân người quản lý doanh nghiệp trong xử lý các vi phạm và giải quyết các vụ việc.

Cùng với đó là mở rộng trường hợp, căn cứ để Tòa án xem xét, quyết định việc giải quyết phá sản theo thủ tục rút gọn đối với doanh nghiệp, bảo đảm rút ngắn tối thiểu 30% về thời gian, đơn giản hóa trình tự, thủ tục giải quyết so với thủ tục thông thường.

 Bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ 1/1/2026

Đáng chú ý, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Nghị quyết đã điều chỉnh thời điểm áp dụng việc bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ ngày 1/1/2026, thay vì ngày 1/7/2026 như Dự thảo trước đây.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải thích, việc bãi bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh là chủ trương rất đúng đắn của Đảng, Nhà nước nhằm đảm bảo minh bạch hóa hoạt động của hộ kinh doanh, tạo sự bình đẳng về chế độ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, khuyến khích hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp.

Liên quan đến nội dung này, trước đó, hồi âm ý kiến đại biểu trong phiên thảo luận toàn thể, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thông tin, việc bỏ thuế khoán đã được Bộ Tài chính triển khai ở một số địa bàn và đã chứng minh được tính hiệu quả, cần sớm triển khai rộng rãi trong thời gian sớm nhất. Hiện nay, Bộ Tài chính đã chuẩn bị đầy đủ điều kiện về hạ tầng cơ sở vật chất cũng như công nghệ, dữ liệu để sớm triển khai thống nhất trên toàn quốc. 

Để tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh kê khai nộp thuế sau khi bỏ thuế khoán, Bộ Tài chính cũng đã chỉ đạo rà soát, hoàn thiện chính sách thuế, phương án, phương pháp tính thuế đối với hộ kinh doanh, đặc biệt là tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số mạnh mẽ trong lĩnh vực thuế như là sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ và giúp tiết kiệm thời gian, chi phí cho hộ kinh doanh.

Về tổ chức thực hiện Nghị quyết, Quốc hội yêu cầu chậm nhất ngày 31/12/ 2026, hoàn thành việc rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện pháp luật về đất đai, quy hoạch, đầu tư; tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện pháp luật khác liên quan đến đầu tư kinh doanh để thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết số 68.

Quốc hội cũng giao Chính phủ chậm nhất ngày 31/12/2025, hoàn thành việc rà soát, loại bỏ những điều kiện kinh doanh không cần thiết, quy định chồng chéo, không phù hợp, cản trở sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân. Thực hiện giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí tuân thủ pháp luật, ít nhất 30% điều kiện kinh doanh và tiếp tục cắt giảm mạnh trong những năm tiếp theo.

Thiết lập cơ chế đánh giá, phản hồi về rào cản, vướng mắc trong hoạt động sản xuất kinh doanh, cũng là nhiệm vụ Chính phủ được giao thực hiện.

Theo Nghị quyết, người đứng đầu cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tham gia xây dựng, ban hành và triển khai các cơ chế, chính sách quy định tại Nghị quyết này được xem xét loại trừ, miễn trách nhiệm đối với trường hợp đã thực hiện đầy đủ các quy trình, quy định liên quan, không tư lợi trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, nhưng có thiệt hại do rủi ro khách quan.

Nghị quyết đã quy định nhiều chính sách hỗ trợ của Nhà nước, đồng thời phân cấp, phân quyền cho địa phương để chủ động cân đối nguồn lực, tự quyết định định mức, tiêu chí hỗ trợ cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. Đối với việc triển khai các Chương trình được nêu tại dự thảo Nghị quyết, Chính phủ sẽ đánh giá, bố trí nguồn lực tài chính trong quá trình xây dựng, triển khai bảo đảm đúng quy định, khả thi, hiệu quả. Các chính sách liên quan đến ưu đãi thuế, phí... quy định tại dự thảo Nghị quyết được thiết kế trên cơ sở “nuôi dưỡng nguồn thu” giúp doanh nghiệp có cơ hội, điều kiện mở rộng sản xuất kinh doanh theo đúng tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW, qua đó đóng góp nhiều hơn vào ngân sách nhà nước và sự phát triển của kinh tế-xã hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính báo cáo Quốc hội.