Đánh giá năng lực từ số gói thầu thực hiện

Cho đến thời điểm này, TS. Dương Văn Cận, Phó chủ tịch, Tổng thư ký HIệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) cho biết, 4 nhóm tiêu chí chính trong công thức đánh giá, xếp hạng nhà thầu xây dựng Việt Nam đã khá rõ ràng. Trong đó, năng lực kinh nghiệm có tỷ trọng cao nhất là 35%.

TS. Dương Văn Cận, Phó chủ tịch, Tổng thư ký HIệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) trình bày tại Hội thảo ngày 26/12/2025

“Lúc đầu, nhóm tiêu chí tài chính được các nhà thầu đề xuất quan trọng số 1, vì không có tiền thì không mạnh được. Nhưng các thảo luận chuyên sâu cho thấy, kinh nghiệm, khả năng thực hiện các công trình của nhà thầu mới thực sự thể hiện năng lực nhà thầu”, TS. Cận làm rõ trong Hội thảo của VACC để hoàn thiện các tiêu chí đánh giá, xếp hạng nhà thầu.

Điểm chấm cho tiêu chí này dựa vào số gói thầu đã hoàn thành trong 5 năm, nhân sự chủ chốt, năng lực máy móc, thiết bị thi công, công nghệ áp dụng...

Các nhóm tiêu chí quan trọng thứ hai là hiệu quả sản xuất kinh doanh (tỷ trọng 25%) được đánh giá dựa trên một số chỉ số tài chính như tỷ suất lợi nhuật trên tổng tài sản (ROA), tỷ suất sinh lời trên doanh thu (ROS), tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu...

Nhóm năng lực tài chính được xác định chiếm tỷ trọng 20% và nhóm tiêu chí uy tín, trách nhiệm, quản trị doanh nghiệp (20%).

“Điểm sẽ được tính trên thang điểm 1.000, các doanh nghiệp sẽ tự đánh giá, gửi về Hội đồng đánh giá bình chọn, bỏ phiếu và công khai kết quả”, TS. Cận giới thiệu quy trình dự kiến.

Hội đồng đánh giá xếp hạng ngoài đại diện của VACC sẽ có các chuyên gia xây dựng, đấu thầu, đại diện cơ quan quán lý nhà nước về xây dựng, đấu thầu, giám sát chất lượng công trình, VCCI... Đặc biệt, Hội đồng sẽ thuê đơn vị tư vấn độc lập để đánh giá các tiêu chí, hoàn thiện hệ thống tiêu chí, công thức...

“Dự kiến, mọi việc sẽ hoàn thiện để quý III/2026 sẽ công bố bảng xếp hạng nhà thầu xây dựng Việt Nam đầu tiên”, ông Cận nói. 

Ý kiến từ khách hàng, đối tác rất có ý nghĩa với nhà thầu

Đồng thuận với mục tiêu xếp hạng nhà thầu để “đặt ra các tiêu chí để nâng cao năng lực cạnh tranh của nhà thầu Việt”, ông Nguyễn Sỹ Công, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Recons đề nghị bổ sung thêm tiêu chí đánh giá được các ý kiến từ khách hàng, đối tác, chủ đầu tư về nhà thầu.

Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam dự kiến hoàn thiện bộ tiêu chí để bắt đầu thực hiện đánh giá, xếp hạng trong năm 2026

“Với các nhà thầu, đánh giá của chủ đầu tư, đối tác rất quan trọng. Khi chọn nhà thầu, chủ đầu tư cũng có những cách thức, tiêu chí nhất định, có thể tham khảo, đưa vào tiêu chí đánh giá”, ông Công đề xuất.

Cũng phải nói thêm, cuộc thảo luận các tiêu chí để xếp hạng nhà thầu được VACC thực hiện suốt năm 2025, với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp, đơn vị tư vấn, cả trong nước, nước ngoài. Điểm thống nhất là các tiêu chí đều hướng tới định lượng, để tránh cảm tính.

Vì vậy, tiêu chí mà ông Công nhắc tới dù được đồng thuận, song việc xây dựng tiêu chí cụ thể để chấm điểm cần phải làm rõ. Nhất là khi thực tế, nhiều ban quản lý dự án sẽ giải thể sau khi công trình được hoàn thiện, nên việc khảo sát ý kiến không dễ dàng.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch VACC cho răng, uy tín của nhà thầu đến từ thị trường, từ chính các công việc, công trình cụ thể mà chỉ nhà đầu tư, đối tác mới thực sự nhìn nhận được.

“Chúng tôi sẽ làm việc với các đơn vị tư vấn để có phương pháp lượng hóa”, ông Hiệp cam kết.

Về việc này, ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký VCCI cho biết đã có kinh nghiệm qua việc thực hiện khảo sát doanh nghiệp trong Dự án Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) từ năm 2005 đến nay.

“Việc khảo sát cảm nhận của doanh nghiệp về chính sách đã có thêm góc nhìn từ thực tiễn, bên cạnh những báo cáo, tự đánh giá của chính quyền địa phương, nhờ vậy sẽ có thêm cơ sở để đánh giá, phân tích”, ông Tuấn nói.

Điều quan trọng hơn, ông Tuấn cho rằng, hoạt động đánh giá, xếp hạng năng lực nhà thầu sẽ gửi đi thông điệp đặt ra những chuẩn mực để các nhà thầu hướng tới.

Vì những quy chuẩn, xếp hạng do Hiệp hội khuyến nghị, nhưng đó là những người trong ngành, những người hiểu doanh nghiệp, hiểu thị trường, nên mục tiêu không chỉ là xếp hạng doanh nghiệp lớn mà còn là định hướng để các doanh nghiệp nhỏ và vừa hướng tới.