Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận

Đáp ứng mong mỏi của doanh nghiệp và người dân

Hôm nay (17/6), Quốc hội khóa XV bắt đầu đợt họp thứ 2 của Kỳ họp thứ bảy và chương trình sẽ có sự điều chỉnh. Lý do là, tại phiên họp 34 giữa hai đợt họp của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, quyết định bổ sung một số nội dung, trong đó có Dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai số 31/2024/QH15, Luật Nhà ở số 27/2023/QH15, Luật Kinh doanh bất động sản số 29/2023/QH15, Luật Các tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15 vào chương trình Kỳ họp.

Theo tờ trình, Chính phủ đề xuất cho phép Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2024 (sớm hơn 5 tháng). Riêng một số quy định chuyển tiếp từ Điều 253 đến Điều 260, Luật Đất đai cho phép có hiệu lực từ ngày 1/1/2025.

Luật Các tổ chức tín dụng có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, song có 2 khoản (khoản 3, Điều 200 và khoản 15, Điều 210) có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, cùng thời điểm có hiệu lực của Luật Kinh doanh bất động sản. Do vậy, khi thời điểm có hiệu lực của Luật Kinh doanh bất động sản thay đổi, thì cần thiết phải sửa đổi hiệu lực các khoản này để bảo đảm áp dụng đồng bộ quy định pháp luật, bảo đảm chặt chẽ khi nhận tài sản bảo đảm của tổ chức tín dụng.

Tiếp thu ý kiến từ phiên thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, ở tờ trình ngày 13/6, Chính phủ đã giải thích rõ ràng hơn sự cần thiết điều chỉnh hiệu lực thi hành của 3 luật mới về bất động sản.

Cụ thể, với Luật Đất đai, ngoài 97 điều (trong tổng số 260 điều) cần chờ quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, còn lại thì thực hiện được ngay mà không cần chờ văn bản hướng dẫn, đặc biệt là các nội dung liên quan đến quyền của người sử dụng đất.

Theo tờ trình, việc cho phép Luật Đất đai có hiệu lực sớm hơn sẽ khơi thông nguồn lực, khơi dậy tiềm năng, phát huy cao nhất giá trị nguồn lực đất đai, đáp ứng mong mỏi và nguyện vọng của các địa phương, doanh nghiệp và người dân.

Tương tự, nhiều chính sách trong Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản có thể thực hiện được ngay mà không cần hướng dẫn chi tiết (chính sách miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất đối với dự án đầu tư cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, dự án xây dựng nhà ở xã hội; đối tượng và điều kiện hưởng chính sách nhà ở xã hội).

Chính phủ khẳng định, có đầy đủ cơ sở để các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật sẽ đảm bảo tiến độ, chất lượng để triển khai thi hành khi các luật này có hiệu lực từ ngày 1/8/2024.

Tuy nhiên, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội vẫn còn nhiều băn khoăn, khi hồ sơ chưa có ý kiến góp ý của đối tượng chịu sự tác động là doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng, các tổ chức đại diện quyền và lợi ích của các doanh nghiệp về nội dung Dự án luật. Trong khi đó, việc sửa đổi hiệu lực sớm hơn 5 tháng đối với các luật mới được thông qua, chưa có hiệu lực, có nhiều nội dung mới, quan trọng, phức tạp, tác động lớn cần phải được cân nhắc hết sức thận trọng.

“Nội dung các văn bản tại hồ sơ chưa đáp ứng được yêu cầu về tính đầy đủ, toàn diện, thuyết phục”, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhận xét.

Cụ thể, theo cơ quan thẩm tra, chưa thực hiện đầy đủ yêu cầu phân tích, đánh giá, so sánh kỹ lưỡng những tác động tích cực, tiêu cực đối với sự phát triển kinh tế - xã hội để làm rõ tính tối ưu của việc điều chỉnh hiệu lực của các luật sớm hơn so với việc giữ nguyên hiệu lực thi hành. Đó là ảnh hưởng, tác động đến môi trường đầu tư kinh doanh, quyền và lợi ích chính đáng của người dân và doanh nghiệp, đến hoạt động của các tổ chức tín dụng, công ty quản lý nợ và khai thác tài sản, phản ứng, tâm lý của xã hội, người dân, doanh nghiệp khi chính sách pháp luật liên tục thay đổi, không ổn định (luật vừa ban hành đã thay đổi hiệu lực thi hành)…

“Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã rất trách nhiệm, khách quan và toàn diện, thực hiện thẩm tra nhiều vấn đề cần phải thực hiện, đảm bảo tính khả thi của luật”, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhận xét.

Không để ảnh hưởng bất lợi đến người dân và doanh nghiệp

Những lo ngại từ cơ quan thẩm tra đã phần nào được giải tỏa qua thông tin đến từ lãnh đạo một số bộ và Phó thủ tướng Trần Hồng Hà.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cho biết, tất cả 63 tỉnh, thành phố đều mong muốn các luật có hiệu lực sớm, bởi các nội dung có hiệu lực sớm chủ yếu là có lợi cho người dân và doanh nghiệp.

Chính phủ hoàn toàn tự tin và cam kết ban hành văn bản đúng hạn

Các đạo luật về đất đai, nhà ở, kinh doanh bất động sản được xây dựng nhằm giải quyết những vướng mắc trong thực tiễn, làm rõ hơn quá trình quản lý để tránh tình trạng né tránh, đùn đẩy trong thực thi công vụ. Việc điều chỉnh để các luật có hiệu lực sớm chính là tạo ra các nguồn lực mới, nên Chính phủ rất quyết tâm.

Quy trình xây dựng 14 nghị định đã xong. Đến nay, Chính phủ hoàn toàn tự tin và cam kết các nghị định thuộc thẩm quyền Chính phủ sẽ được ban hành đúng hạn và được đánh giá tác động một cách kỹ càng.

Ngoài 14 nghị định, có 15 thông tư. Hiện nay, nghị định hoàn thiện đến đâu thì thông tư hoàn thiện đến đấy.

Với các địa phương, có 19 nội dung cần hướng dẫn, Chính phủ đã yêu cầu chậm nhất là ngày 28/6/2024, địa phương phải gửi dự thảo để các bộ, ngành thẩm định và báo cáo Chính phủ.

- Phó thủ tướng Trần Hồng Hà

Ông Khánh cũng cho biết đã chuẩn bị sẵn sàng nguồn lực để thực hiện, không để các tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng bất lợi khi các luật có hiệu lực thi hành sớm.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc, 3 luật mới về bất động sản tác động rất lớn đến việc đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp. Những khó khăn, vướng mắc của nhiều doanh nghiệp trong nước và cả doanh nghiệp nước ngoài đã được xử lý ở 3 luật này.

Bà Bích Ngọc cho biết, trong thời gian qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư ghi nhận ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp là mong muốn Chính phủ sớm ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành luật, nếu luật thực thi sớm sẽ tháo gỡ ngay được những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp.

“Rất nhiều dự án đã được cấp giấy phép thời gian vừa qua có thể bị vướng một số quy định, nên chưa thực hiện được. Nếu các luật được thực thi sớm có thể gỡ khó, là động lực rất quan trọng thúc đẩy đầu tư”, bà Bích Ngọc nêu.

Sau phần thảo luận và nghe các cơ quan liên quan báo cáo thêm, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét quyết định Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Các tổ chức tín dụng.

Đồng thời, đề nghị Chính phủ khẩn trương chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương ban hành các văn bản hướng dẫn, đảm bảo chất lượng, tiến độ, chuẩn bị đầy đủ các điều kiện để thi hành luật từ ngày 1/8/2024.

Phó chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, rà soát kỹ các điều khoản chuyển tiếp để đảm bảo thống nhất, đồng bộ, khả thi, không chồng chéo, mâu thuẫn trong nội tại các luật, giữa các luật và hệ thống pháp luật. Nhận diện rõ đầy đủ rủi ro, thách thức, hệ quả tiêu cực của việc điều chỉnh thời gian hiệu lực và điều khoản chuyển tiếp của các luật để có giải pháp kiểm soát, khắc phục.

“Chính phủ cần cam kết, chịu trách nhiệm toàn diện trước Quốc hội, nhân dân về hiệu quả của việc điều chỉnh hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp của các luật như thuyết minh trong tờ trình của Chính phủ. Không tạo khoảng trống pháp luật, pháp lý hoặc để xảy ra tiêu cực, trục lợi chính sách, hợp thức hóa các sai phạm, lợi ích nhóm. Không gây vướng mắc, ách tắc, khó khăn cho các địa phương, người dân, doanh nghiệp, cản trở sự phát triển, không tạo ra hiệu ứng pháp lý tiêu cực, ảnh hưởng đến quyền lợi của đối tượng chịu tác động, môi trường đầu tư - kinh doanh, quyền và lợi ích chính đáng của người dân, doanh nghiệp, tổ chức tín dụng dẫn đến phản ứng xã hội, khiếu nại, khiếu kiện, ảnh hưởng đến an ninh trật tự, an toàn xã hội”, Phó chủ tịch Quốc hội yêu cầu.