Mức tăng trưởng hơn 20% trong 8 tháng 2022 của ngành dệt may có ảnh hưởng rất quan trọng từ chính sách điều tiết vĩ mô.

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam 2022 với chủ đề “Củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, thúc đẩy phục hồi và phát triển bền vững”, ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) cho biết, quý 4/2021 và 8 tháng đầu năm 2022 là giai đoạn ngành dệt may tăng trưởng tốt và tận dụng được cơ hội thị trường và các chính sách điều tiết vĩ mô của Chính phủ.

8 tháng 2022, ngành dệt may Việt Nam đạt kim ngạch xuất khẩu khoảng 30,2 tỷ USD, tăng trưởng 20% so với cùng kỳ năm 2021, là tốc độ tăng trưởng mà trong hơn 10 năm qua không có.

Lãnh đạo Vinatex nhấn mạnh, trong các nước xuất khẩu dệt may, Việt Nam là nước có chính sách mở cửa hoạt động bình thường sớm nhất so với Bangladesh, Ấn Độ và Trung Quốc. Bởi vậy, 6 tháng đầu năm, dệt may Việt Nam tận dụng được cơ hội này rất lớn, đơn hàng dồi dào, kết quả kinh doanh tốt, hiệu quả cao.

Đây là phản ứng tích cực từ chính sách, trong đó có việc vừa mở cửa, vừa có chính sách hỗ trợ để người lao động quay trở lại doanh nghiệp nhanh nhất, phục hồi thị trường lao động cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh.

Nhờ chủ động triển khai các chính sách hỗ trợ tiền lương cho người lao động khi doanh nghiệp phải đóng cửa phòng chống dịch; chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà khi người lao động quay trở lại sản xuất…, các ngành xuất khẩu, trong đó có dệt may đã thu được lợi ích, thể hiện rõ nét trong hiệu quả sản xuất kinh doanh với mức tăng trưởng cao, tiếp tục cải thiện thị phần và chất lượng tăng trưởng.

Tuy nhiên, đến nay, những dư địa chính sách đã thực hiện sớm đem lại lợi ích cho ngành dệt may và các ngành xuất khẩu khác của Việt Nam thì các quốc gia khác cũng đã áp dụng. Các nước cũng đã mở cửa, trở lại sản xuất bình thường, triển khai các biện pháp hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp như ở Bangladesh, Ấn Độ…

Trong khi đó, thị trường thế giới lại diễn ra xu thế ngược lại, tức là đột nhiên trở nên “lạnh”, cầu của thế giới giảm mạnh do kinh tế thế giới suy thoái, lạm phát tăng cao. Trong 6 tháng đầu năm, kinh tế Mỹ lạm phát lên tới 9% so với tháng 6/2021, nhưng giá hàng hóa dệt may lại giảm giá 9%. Hàng hoá tồn kho tăng rất cao.

"Có thể thấy, nếu trong 8 tháng đầu năm bình quân mỗi tháng chúng ta có thể xuất được 3,7 đến 3,8 tỷ USD bình quân thì dự kiến 4 tháng cuối năm chỉ xuất được 3,1 đến 3,2 tỷ USD", ông Trường tính toán.

Dự báo 4 tháng cuối năm 2022 và xu hướng  năm 2023 thị trường sẽ trầm lắng, ông Lê Tiến Trường kiến nghị về tiếp cận chính sách mới, giúp đảm bảo được phát triển của các ngành có sử dụng nhiều lao động, đồng thời cũng là ngành có thặng dư xuất khẩu tốt.

Khi nguồn lực hạn chế, cần phải có trọng tâm ưu tiên. "Theo tôi, trọng tâm ưu tiên vào các ngành xuất khẩu cần xuất phát từ 3 điểm: một là thặng dư, khả năng đem lại xuất siêu cho Việt Nam; hai là khả năng sử dụng lao động; ba là khả năng dẫn đạo để đưa tỷ lệ nội địa hóa cao, tức là phục hồi ở đơn vị xuất khẩu nhưng kéo theo nhiều đơn vị trong nước khác cũng được phục hồi trong sản xuất kinh doanh", ông Trường nhấn mạnh.

Khó khăn của doanh nghiệp đang đứng trước khó khăn trong vận dụng chính sách vào thực tiễn cũng được đại diện ngành nêu rõ. Cụ thể, hiện nay nếu sử dụng nguyên liệu nhập khẩu làm hàng gia công thì được miễn thuế nhập khẩu, nhưng nếu mua hàng hóa trong nước để sản xuất xuất khẩu thì vừa nộp VAT, vừa phải chuẩn bị cả thuế nhập khẩu của loại nguyên vật liệu đó, bao giờ xuất khẩu mới được hoàn. Như vậy, trung bình doanh nghiệp phải thêm khoảng 24% giá trị để mua nguyên liệu trong nước.

Do đó, ngành dệt may kiến nghị, một là mua hàng trong nước để làm xuất khẩu thì hậu kiểm và không bắt nộp trước VAT và thuế nhập khẩu để tăng cường khả năng tiêu thụ hàng hóa nội địa.

Thứ 2 là đối với những ngành hàng vẫn có đơn hàng thì room tín dụng đối với vay ngắn hạn rất quan trọng để doanh nghiệp có thể duy trì sản xuất kinh doanh.

Điểm thứ 3, được ông Trường nêu: "Lúc này kinh doanh tỷ suất lợi nhuận thấp, nên các phương án kinh doanh của doanh nghiệp càng khó tiếp cận với ngân hàng. Ngay trong  tiếp cận vốn được giảm lãi suất 2% thì Vinatex mới tiếp cận được khoảng 140 tỷ đồng nguồn vốn gốc".

Thừa nhận, có một phần khách quan là doanh nghiệp vay vốn lưu động bằng ngoại tệ để nhập khẩu nguyên liệu nên không tiếp cận được chính sách giảm lãi suất này. Bởi vậy, ông Trường đề nghị, cân nhắc, xem xét nếu được sự hỗ trợ lãi suất trong khoản vay ngắn hạn mua nguyên liệu bằng ngoại tệ sẽ góp phần gỡ khó cho doanh nghiệp dệt may trong giai đoạn hiện nay.