Chăm sóc sức khỏe tim mạch trong kỷ nguyên mới

Tại Việt Nam, gánh nặng bệnh tật do suy tim gia tăng nhanh chóng cùng tốc độ già hóa dân số và tỷ lệ mắc các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, tăng huyết áp, béo phì hay bệnh thận mạn.

Ảnh minh họa

Trong bức tranh đáng lo ngại đó, những tiến bộ mới về y học cá thể hóa và chuyển đổi số đang mở ra một hướng tiếp cận toàn diện, giúp tối ưu hóa việc chăm sóc tim mạch cho người dân.

Hội nghị Suy tim Toàn quốc lần thứ II, dự kiến diễn ra ngày 13/12/2025 tại TP.HCM, sẽ là nơi quy tụ các chuyên gia tim mạch hàng đầu để thảo luận sâu về các tiến bộ này.

Không chỉ cập nhật những kết quả nghiên cứu mới nhất, hội nghị còn phản ánh rõ ràng sự thay đổi trong triết lý chăm sóc tim mạch trên toàn thế giới, thay vì áp dụng cùng một phác đồ cho tất cả, bác sỹ giờ đây hướng đến “may đo” điều trị phù hợp với từng bệnh nhân.

Điều này đặc biệt quan trọng vì suy tim không phải là một bệnh duy nhất mà là một hội chứng phức tạp, có thể xuất phát từ bệnh mạch vành, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa, viêm, nhiễm trùng hay các bệnh lý thận, chuyển hóa kèm theo.

Mỗi bệnh nhân mang một kiểu hình riêng, với mức độ tổn thương tim, phản ứng điều trị và nguy cơ biến cố khác nhau. Y học cá thể hóa cho phép bác sỹ đánh giá sâu hơn về cơ chế bệnh, sử dụng dấu ấn sinh học, hình ảnh học tiên tiến và dữ liệu lâm sàng để đưa ra quyết định phù hợp nhất.

Những tiến bộ trong chẩn đoán như siêu âm tim thế hệ mới, MRI tim, CT tim đa lát cắt hay xét nghiệm dấu ấn sinh học hiện đại đang hỗ trợ đắc lực cho quá trình phân tầng nguy cơ và tối ưu hóa điều trị.

Bên cạnh y học cá thể hóa, chuyển đổi số đang tạo nên cuộc cách mạng trong cách quản lý bệnh tim mạch mạn tính. Với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn, các bác sỹ có thể dự báo sớm nguy cơ mất bù, cảnh báo biến cố và đưa ra quyết định lâm sàng chính xác hơn.

Nhiều quốc gia đã áp dụng mô hình theo dõi từ xa bằng thiết bị đeo hoặc cảm biến cấy ghép, giúp kiểm soát các chỉ số quan trọng của bệnh nhân 24/7.

Tại Việt Nam, xu hướng này đang được thúc đẩy mạnh mẽ, hướng đến xây dựng Cơ sở dữ liệu Quốc gia về Suy tim. Đây là nền tảng giúp thu thập, phân tích và chuẩn hóa hồ sơ bệnh tim mạch trên phạm vi toàn quốc.

Những đổi mới này có ý nghĩa thiết thực đối với người bệnh. Thay vì phải nhập viện nhiều lần, họ có thể được quản lý chủ động hơn thông qua mô hình chăm sóc liên tục giữa gia đình, cộng đồng và bệnh viện.

Các cảnh báo sớm từ thiết bị theo dõi giúp giảm nguy cơ tái nhập viện, vốn là một trong những thách thức lớn nhất của suy tim. Đồng thời, bác sỹ có thể theo dõi hiệu quả điều trị và điều chỉnh thuốc kịp thời mà không cần bệnh nhân phải di chuyển xa.

Năm 2025 cũng đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong khuyến cáo điều trị của các hội tim mạch lớn như ESC và AHA/ACC/HFSA, nhấn mạnh việc sử dụng phối hợp nhiều nhóm thuốc mới, kiểm soát đa yếu tố nguy cơ và tăng cường giáo dục sức khỏe cho người bệnh. Điều này càng đặt ra yêu cầu cập nhật kiến thức liên tục cho đội ngũ y tế cũng như tăng cường nhận thức cộng đồng về phòng ngừa và quản lý suy tim.

Với sự chung tay của các chuyên gia tim mạch, nỗ lực chuyển đổi số của ngành y tế và sự phát triển của khoa học dữ liệu y sinh, bức tranh quản lý suy tim tại Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ.

Người bệnh được hưởng lợi nhiều hơn từ các phương pháp điều trị hiện đại, từ sự theo dõi liên tục, chính xác, đến các chiến lược chăm sóc cá thể hóa hướng đến mục tiêu cuối cùng: giảm gánh nặng bệnh tật và nâng cao chất lượng sống.

Trong hành trình chăm sóc sức khỏe tim mạch, mỗi bước tiến của khoa học không chỉ mang ý nghĩa chuyên môn mà còn là hy vọng cho hàng triệu người đang chiến đấu với bệnh suy tim. Và chính sự kết nối giữa tri thức, công nghệ và lòng tận tâm của các thầy thuốc là chìa khóa giúp mở ra một kỷ nguyên mới khi bệnh nhân được chăm sóc toàn diện, chính xác và nhân văn hơn bao giờ hết.

Mất cơ hội chữa ung thư sớm vì uống thuốc Nam

Phát hiện ung thư đại tràng giai đoạn sớm nhưng từ chối điều trị vì lo sợ “mổ làm lây lan ung thư”, ông Minh (55 tuổi) ở TP.HCM uống thuốc nam suốt nửa năm. Khi trở lại bệnh viện, bệnh đã di căn gan, buộc phải điều trị phức tạp và tốn kém hơn nhiều.

Khi thấy tình trạng đi cầu ra máu kéo dài từ cuối năm 2024, ông Minh đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM thăm khám. Kết quả nội soi cho thấy ông mắc ung thư đại tràng loại biểu mô tuyến xâm nhập, giai đoạn 2, thời điểm điều trị có tiên lượng rất khả quan. Bác sỹ tư vấn phẫu thuật loại bỏ khối u, sau đó hóa trị hỗ trợ, song ông Minh từ chối vì tin rằng “đụng dao kéo sẽ khiến tế bào ung thư lan nhanh” và lo ngại hóa trị làm suy kiệt cơ thể.

Tin vào lời mách bảo, ông trở về nhà sắc thuốc Nam mỗi ngày, đồng thời kiêng đủ loại thực phẩm như thịt gà, thịt bò. Sáu tháng uống thuốc, tình trạng táo bón ngày càng nặng, ông sụt 15 kg, đau bụng từng cơn và bụng căng chướng. Khi việc đi tiêu trở nên gần như bất khả thi, gia đình mới đưa ông trở lại bệnh viện.

Kết quả chụp CT khiến cả gia đình bàng hoàng: khối u đã gây tắc hoàn toàn lòng ruột, xâm lấn thành bàng quang và xuất hiện hai tổn thương ở gan do di căn.

Bác sỹ CKII Nguyễn Trần Anh Thư, Khoa Ung bướu cho biết, nếu điều trị ngay từ giai đoạn trước, ông Minh chỉ cần phẫu thuật, có thể hóa trị liều nhẹ và sức khỏe sẽ ổn định. Việc trì hoãn điều trị khiến bệnh bước sang giai đoạn 4, xâm lấn và di căn.

Ông Minh được phẫu thuật nội soi làm hậu môn nhân tạo, sau đó sử dụng thuốc trúng đích kết hợp hóa trị phác đồ FOLFOX. Tuy nhiên, sức khỏe suy kiệt khiến quá trình điều trị gặp nhiều trở ngại.

Trước hóa trị, ông phải điều trị nhiễm trùng huyết do vi khuẩn E.coli trong 10 ngày. Sau chu kỳ hóa trị đầu tiên, tình trạng nhiễm trùng tiểu tái phát, buộc phải điều trị kháng sinh trước khi tiếp tục các chu kỳ tiếp theo.

Dần ổn định sức khỏe nhờ dinh dưỡng đúng cách và phác đồ điều trị chuẩn, sau ba tháng, kết quả CT cho thấy khối u đã thu nhỏ. Ông Minh hiện ăn uống được, hết đau bụng, hậu môn nhân tạo hoạt động tốt. “Tôi hối hận vì không nghe lời bác sỹ từ đầu,” ông nói.

Bác sỹ Anh Thư cho biết, thuốc Nam có thể hỗ trợ tinh thần hoặc giảm triệu chứng ở một số trường hợp, nhưng chỉ nên dùng khi có chỉ định của bác sỹ điều trị hoặc bác sỹ y học cổ truyền.

Việc sử dụng thuốc lá, thuốc sắc theo truyền miệng không những không chữa được ung thư mà còn khiến bệnh tiến triển nặng, mất cơ hội điều trị sớm, giai đoạn có khả năng chữa khỏi cao nhất.

Theo bác sỹ, ung thư hiện được điều trị đa mô thức gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, thuốc miễn dịch… tùy từng giai đoạn và đặc điểm bệnh. Phẫu thuật không làm tế bào ung thư lan ra cơ thể như nhiều người lầm tưởng; ngược lại, công nghệ chẩn đoán hình ảnh hiện đại giúp bác sỹ xác định chính xác giai đoạn và giới hạn khối u để phẫu thuật an toàn, hiệu quả.

Hóa trị tuy có thể gây tác dụng phụ như mệt mỏi, buồn nôn, rụng tóc, suy nhược…, nhưng đều có thể kiểm soát bằng thuốc hỗ trợ. “Đừng để những nỗi sợ thiếu cơ sở khiến bệnh nhân đánh mất thời điểm điều trị vàng,” bác sỹ nhấn mạnh.

Theo chuyên gia, ung thư không chờ đợi; càng chậm trễ, gánh nặng điều trị càng lớn, chi phí càng cao và chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Điều quan trọng nhất vẫn là khám sớm, điều trị đúng theo phác đồ khoa học và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sỹ chuyên khoa.

Nguy cơ từ món tái sống

Thường xuyên ăn tiết canh, thịt tái, gỏi cá và nội tạng sống, một người đàn ông ở Bắc Ninh bị đồng nhiễm sán lá gan lớn và giun đũa chó mèo, tạo ổ áp xe gan 5 cm, đe dọa gây nhiễm khuẩn huyết nếu không được cấp cứu kịp thời.

Ngày 9/12, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết bệnh nhân nam 53 tuổi nhập viện trong tình trạng ngứa toàn thân, nổi mẩn dai dẳng gần một năm và đau vùng hạ sườn phải từng cơn. Trước đó, anh đi khám nhiều nơi nhưng không tìm được nguyên nhân, các triệu chứng mờ nhạt khiến bệnh dễ bị nhầm với dị ứng thông thường.

Khai thác thói quen sinh hoạt, bệnh nhân cho biết thường xuyên ăn các món tái, sống như tiết canh, thịt tái, dê tái, gỏi cá, nội tạng động vật và rau sống. Đây đều là nguồn lây điển hình của nhiều loại ký sinh trùng đường tiêu hóa.

Các xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh sau đó ghi nhận bệnh nhân đồng thời nhiễm sán lá gan lớn và giun đũa chó mèo. Nghiêm trọng hơn, siêu âm cho thấy ổ áp xe gan kích thước 5 cm, có nguy cơ vỡ và gây nhiễm khuẩn huyết.

Bệnh nhân được bác sỹ chọc hút ổ áp xe, chỉ định thuốc đặc hiệu diệt ký sinh trùng và kháng sinh để kiểm soát tình trạng nhiễm trùng, đồng thời theo dõi men gan và các chỉ số viêm. Sau điều trị, sức khỏe bệnh nhân đã ổn định.

Bác sỹ Vũ Thị Thu Hương, Giám đốc Trung tâm Khám chữa bệnh theo yêu cầu và quốc tế cho biết, nhiễm ký sinh trùng là bệnh lý phổ biến nhưng khó nhận biết vì thường khởi phát bằng các dấu hiệu rất mờ nhạt như ngứa kéo dài, dễ nhầm với phản ứng dị ứng.

Khi ký sinh trùng di chuyển sâu vào các cơ quan nội tạng, chúng có thể gây ra hàng loạt biến chứng nặng như áp xe gan, viêm não, co giật, tổn thương thị lực hoặc rối loạn tiêu hóa kéo dài.

“Thói quen ăn uống không an toàn là nguyên nhân hàng đầu khiến người bệnh nhiễm ký sinh trùng. Các món tái, sống đều tiềm ẩn nguy cơ chứa ấu trùng hoặc kén ký sinh trùng mà mắt thường không thể quan sát”, bác sỹ Hương khuyến cáo.

Để phòng ngừa, bác sỹ nhấn mạnh cần duy trì thói quen ăn chín uống sôi, tránh các món tái sống, rửa sạch rau củ trước khi chế biến, giữ vệ sinh cá nhân và rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh.

Việc tẩy giun định kỳ và đảm bảo vệ sinh môi trường sống, đặc biệt nguồn nước, cũng là yếu tố quan trọng. Khi xuất hiện các biểu hiện kéo dài như ngứa, đau bụng, rối loạn tiêu hóa hoặc có nguy cơ phơi nhiễm, người dân cần đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Vụ việc thêm một lần cảnh báo: thói quen ăn uống chủ quan với món tái, sống có thể khiến ký sinh trùng âm thầm tấn công cơ thể và gây ra những biến chứng nguy hiểm khó lường.