Đáng lo về tỷ lệ học sinh thừa cân, béo phì

Trong năm 2024, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố Hà Nội phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai mô hình can thiệp phòng chống thừa cân béo phì tại 3 trường tiểu học Lê Lợi (Hà Đông), Nguyễn Du (Hoàn Kiếm), La Thành (Đống Đa) và đã đánh giá tình trạng dinh dưỡng cho 3.600 học sinh; điều tra, đánh giá kiến thực thực hành của 1.600 phụ huynh có con thừa cân béo phì và 250 giáo viên, nhân viên bếp ăn của 3 trường tiểu học.

Ảnh minh họa.

Kết quả tỷ lệ học sinh thừa cân béo phì là 43,2% (trường Nguyễn Du 45,9%; Lê Lợi 43,7%; La Thành 34,9%), học sinh suy dinh dưỡng là 3,1%.

Mô hình đã tổ chức tập huấn cho 105 cán bộ y tế về phương pháp đánh giá tình trạng dinh dưỡng cho học sinh tiểu học; kỹ năng tư vấn cá thể cho học sinh mắc thừa cân béo phì.

Tổ chức truyền thông dinh dưỡng và vận động phòng chống thừa cân béo phì ở học sinh cho giáo viên, người chế biến bữa ăn học đường, phụ huynh có con thừa cân béo phì tại 3 trường học.

Căn cứ trên kết quả điều tra, mô hình đã tiến hành can thiệp tư vấn cho cặp phụ huynh và học sinh tại trường Lê Lợi, La Thành có con mắc thừa cân béo phì, đồng thời giám sát hỗ trợ chuyên môn về tư vấn dinh dưỡng cá thể tại trường tiểu học.

Về hoạt động cải thiện tình trạng dinh dưỡng trẻ em, bên cạnh công tác tập huấn, truyền thông về dinh dưỡng, trong năm 2024, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố đã thực hiện điều tra, đánh giá tình trạng dinh dưỡng của trẻ dưới 5 tuổi và khảo sát tình trạng thiếu năng lượng trường diễn của phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tại 60 cụm của 30 quận, huyện, thị xã với 3060 cặp mẹ con tham gia.

Kết quả tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi thể nhẹ cân là 4,8%, thấp còi 8,8%, gầy còm 4,6% và tỷ lệ thừa cân béo phì là 5,9%.

Trung tâm đã phối hợp với chính quyền các địa phương tổ chức thành công chiến dịch Ngày vi chất dinh dưỡng vào tháng 6 và tháng 12 với tỷ lệ trẻ từ 6-35 tháng tuổi được uống vitamin A đạt 99,9%.

Trong chiến dịch Ngày vi chất dinh dưỡng đợt 1 đã thực hiện cân, đo đánh giá tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ dưới 5 tuổi 607.437 trẻ. Kết quả tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân là 6,6%, thể thấp còi là 9,8%, thể gầy còm là 0,3% và thừa cân béo phì là 1,1%.

Phòng ngừa zona thần kinh ở người bệnh mạn tính giảm thiểu gánh nặng y tế

Theo PGS-TS.Nguyễn Trung Anh, Chủ tịch Hội Lão Khoa Việt Nam, Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương, gần 2/3 người từ 60 tuổi trở lên mắc bệnh lý mạn tính, trong đó hơn một nửa có nhiều bệnh nền đồng mắc. Nhiều nghiên cứu cho thấy, bệnh mạn tính đồng mắc là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc zona, và nguy cơ này càng cao khi bệnh nhân có nhiều bệnh lý đồng mắc.

Những người mắc bệnh mạn tính như tim mạch, đái tháo đường và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) có nguy cơ mắc zona thần kinh cao hơn.

Đau thần kinh sau zona có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, bao gồm mất ngủ kéo dài, tâm lý tiêu cực và một số biến chứng ít gặp như đột quỵ, viêm tủy, viêm động mạch não. Việc điều trị các biến chứng này có thể kéo dài, tốn kém chi phí, đặc biệt đối với người cao tuổi và những người có bệnh nền, gây áp lực lớn lên hệ thống y tế.

GS-TS.Trương Quang Bình, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, Chủ tịch Phân hội Xơ vữa động mạch - Hội Tim mạch học Việt Nam cho biết, bệnh nhân tim mạch có nguy cơ mắc zona cao hơn 34% so với người bình thường.

Đặc biệt, khi mắc zona, bệnh nhân tim mạch đang ổn định có thể gặp phải các biến cố tim mạch nguy hiểm như đột quỵ, cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc nhồi máu cơ tim.

Mặc dù tỷ lệ biến cố này không cao, nhưng chúng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh. Vì vậy, việc chủ động phòng ngừa zona cho bệnh nhân tim mạch là vô cùng quan trọng.

Zona cũng có ảnh hưởng tiêu cực đến việc kiểm soát đường huyết. Người bệnh đái tháo đường sẽ có nguy cơ mắc zona và đối mặt với các biến chứng nặng hơn, kéo dài hơn như nhiễm khuẩn thứ phát, đau và chậm lành vết thương. Trong khi đó, zona trên nền bệnh hô hấp mạn tính có thể làm tăng nặng các triệu chứng phổi tắc nghẽn mạn tính, khó thở, hoặc tăng tỷ lệ đợt kịch phát.

Không chỉ ảnh hưởng đến tinh thần và thể chất, bệnh zona còn gây ra gánh nặng y tế, tài chính và xã hội. Việc điều trị, đặc biệt là với các biến chứng kéo dài, có thể tốn kém nhiều chi phí liên quan đến thăm khám, chăm sóc ban đầu, điều trị nội ngoại trú và nằm viện lâu dài.

Do đó, theo PGS-TS.Lê Đình Thanh, Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất, việc tiếp cận dự phòng sớm và phối hợp đa chuyên khoa đóng vai trò quan trọng trong việc giúp bệnh nhân hiểu rõ nguy cơ và các biến chứng tiềm ẩn của zona thần kinh, đặc biệt ở những người có bệnh lý nền.

Khi được tư vấn đầy đủ và kịp thời, bệnh nhân có thể chủ động thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng, cũng như tăng cường kiểm soát bệnh lý mạn tính hiệu quả hơn. Đây không chỉ là giải pháp giúp cải thiện chất lượng sống mà còn góp phần giảm gánh nặng cho hệ thống chăm sóc sức khỏe.

Cắt bỏ một phần gan do thói quen ngậm tăm khi ngủ

Thông tin từ Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, bệnh viện vừa tiếp nhận một cụ ông 77 tuổi (Hà Nội) nhập viện trong tình trạng đau bụng âm ỉ kéo dài, không rõ nguyên nhân.

Các bác sỹ đã tiến hành đánh giá tình trạng bệnh nhân và chụp cắt lớp vi tính. Kết quả cho thấy, bệnh nhân có ổ áp xe tại thùy gan trái, với kích thước hơn 10 cm, bên trong có một dị vật mắc kẹt, chính là nguyên nhân gây nhiễm trùng kéo dài.

Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, các bác sĩ quyết định phẫu thuật nội soi cắt thùy gan trái để loại bỏ dị vật và xử lý ổ áp xe, ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Trong quá trình phẫu thuật, các bác sĩ phát hiện ổ áp xe lớn, đường kính hơn 10 cm, nằm ở thùy gan trái và dính vào bờ cong nhỏ của dạ dày. Bên trong ổ áp xe, có một chiếc tăm tre dài khoảng 5 cm đã cắm sâu vào nhu mô gan.

May mắn là ổ áp xe chưa vỡ, nếu không, tính mạng bệnh nhân có thể gặp nguy hiểm. Sau phẫu thuật, bệnh nhân tỉnh táo và hồi phục nhanh chóng.

Theo khai thác bệnh sử, bệnh nhân có thói quen ngậm tăm tre sau khi ăn, thậm chí là khi đi ngủ. Điều này khiến ông vô tình nuốt phải tăm mà không hay biết. Tăm tre nhỏ, sắc nhọn và cứng, có thể dễ dàng xuyên thủng thành dạ dày, di chuyển đến gan, ruột non hoặc đại tràng. Nếu không được phát hiện kịp thời, dị vật này có thể gây tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến viêm nhiễm kéo dài và hình thành ổ áp xe nguy hiểm.

Bác sĩ Đào Thị Hồng Nhung, Khoa Chẩn đoán hình ảnh (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cho biết, dị vật xuyên thủng vào gan là trường hợp rất hiếm gặp. Để tránh nguy cơ nuốt phải dị vật và những hậu quả đáng tiếc, người dân không nên ngậm tăm tre sau khi ăn, đặc biệt là khi nằm hoặc đi ngủ.

Nếu nghi ngờ đã nuốt phải dị vật, tuyệt đối không tự móc họng vì điều này có thể khiến dị vật di chuyển sâu hơn vào niêm mạc hoặc đến vị trí nguy hiểm.

Người dân cũng không nên áp dụng các phương pháp dân gian như uống giấm hay ăn cơm nóng để đẩy dị vật xuống, vì có thể khiến dị vật di chuyển sâu hơn và gây tổn thương nghiêm trọng. Khi có triệu chứng đau bụng kéo dài hoặc sốt không rõ nguyên nhân, cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí kịp thời.

Phát hiện ung thư phổi qua khám sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe định kỳ bất ngờ phát hiện ung thư phổi ở bệnh nhân không có triệu chứng lâm sàng rõ ràng. Việc phát hiện sớm ung thư phổi giúp nâng cao cơ hội điều trị và kéo dài sự sống cho bệnh nhân.

Mới đây, Bệnh viện Đa khoa Medlatec đã tiếp nhận một trường hợp đặc biệt khi ông N.Q.V (ở Long Biên, Hà Nội) đến khám sức khỏe định kỳ.

Tại thời điểm thăm khám, bệnh nhân không có bất kỳ triệu chứng lâm sàng nào như ho kéo dài hay khó thở. Tuy nhiên, kết quả chụp CT-Scanner phổi lại phát hiện một khối u nhỏ kích thước 20.8x7.5mm tại phổi, với phân độ LUNG-RADS 4A, cảnh báo khả năng ác tính.

Các bác sỹ tiến hành sinh thiết khối u dưới hướng dẫn CT-Scanner và kết quả giải phẫu bệnh xác nhận đây là ung thư biểu mô tuyến phổi.

Thêm vào đó, xét nghiệm đột biến gen EGFR cho thấy bệnh nhân có đột biến DEL19, giúp xác định phác đồ điều trị đích phù hợp. Nhờ việc phát hiện ung thư phổi sớm, ông V. đã được chuyển đến bệnh viện Ung bướu để điều trị kịp thời.

Ung thư phổi hiện nay là nguyên nhân tử vong hàng đầu do ung thư trên toàn thế giới.

Dù có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị, nhưng bệnh thường được phát hiện ở giai đoạn muộn, dẫn đến tỷ lệ tử vong cao. Theo báo cáo của Globocan năm 2022, Việt Nam ghi nhận 24.426 ca mắc mới và 22.597 ca tử vong vì ung thư phổi.

Bác sỹ Nguyễn Văn Tuấn, Trung tâm Giải phẫu bệnh tại MEDLATEC, cho biết ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) chiếm đến 80% tổng số ca ung thư phổi.

Xét nghiệm đột biến gen EGFR đóng vai trò rất quan trọng trong việc lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp. Bệnh nhân có đột biến EGFR đáp ứng tốt với thuốc ức chế tyrosine kinase (TKI), giúp kiểm soát bệnh và kéo dài thời gian sống.

Việc xét nghiệm đột biến gen giúp cá thể hóa điều trị, tránh các phương pháp không cần thiết và giảm tác dụng phụ, đồng thời cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân.

Điều quan trọng là tầm soát ung thư phổi định kỳ có thể giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, khi điều trị còn hiệu quả. Bác sỹ Trần Văn Thụ, Phó khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, khuyến cáo rằng các nhóm người có nguy cơ cao cần thực hiện tầm soát ung thư phổi định kỳ, bao gồm:

Người trên 50 tuổi. Người hút thuốc lá lâu năm. Người có tiền sử gia đình mắc ung thư phổi. Việc phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn đầu sẽ tăng cơ hội sống sót và giảm thiểu nguy cơ di căn. Nếu để bệnh tiến triển đến giai đoạn muộn, khả năng điều trị khỏi rất thấp.

Nếu xuất hiện các triệu chứng như ho kéo dài không rõ nguyên nhân, ho ra máu, khó thở, đau ngực không rõ nguyên nhân, hoặc sụt cân, mệt mỏi, người dân cần đến ngay các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời. Các dấu hiệu này có thể là triệu chứng của ung thư phổi và cần được phát hiện sớm để có cơ hội điều trị hiệu quả.

Một trường hợp khác là ông V.T.L (59 tuổi, Hà Nội) đến khám tại MEDLATEC vì cảm giác đau đầu kèm theo đau tức mạn sườn phải. Kết quả chụp X-quang và CT-Scanner phát hiện khối u nghi ngờ có tính ác tính tại phổi trái.

Sau khi sinh thiết, bác sỹ xác định ông L. mắc ung thư phổi không tế bào nhỏ. Cùng với việc xét nghiệm đột biến gen và nhuộm hóa mô miễn dịch, ông L. đã được chẩn đoán ung thư phổi giai đoạn sớm và sẽ tiến hành điều trị phù hợp.

Việc tầm soát ung thư phổi định kỳ không chỉ giúp phát hiện bệnh sớm mà còn cải thiện đáng kể cơ hội sống sót cho bệnh nhân.

Các phương pháp như chụp CT-Scanner, xét nghiệm đột biến gen EGFR và nhuộm hóa mô miễn dịch đang mở ra cơ hội điều trị hiệu quả và cá thể hóa cho từng bệnh nhân.

Bác sỹ khuyến cáo, nếu người dân thuộc nhóm nguy cơ cao hoặc có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ, hãy thực hiện tầm soát ung thư phổi ngay để bảo vệ sức khỏe của mình. Đừng để bệnh ung thư phổi trở thành một "lưỡi hái tử thần" khi có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nhờ vào việc phát hiện sớm.