Phụ nữ sau 40 tuổi nên tầm soát ung thư

Vừa qua, tại Bệnh viện K (Hà Nội), Quỹ Hỗ trợ bệnh nhân ung thư - Ngày mai tươi sáng phối hợp cùng Roche Pharma Việt Nam và các đơn vị tổ chức Lễ phát động chiến dịch truyền thông “Chung tay vì người phụ nữ tôi yêu” năm 2025.

Đây là hoạt động thường niên trong khuôn khổ Tháng Mười Hồng, đồng thời hướng đến kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam.

Phụ nữ, đặc biệt là những người từ 40 tuổi trở lên, hoặc có yếu tố nguy cơ như: tiền sử gia đình mắc ung thư vú, thừa cân, béo phì cần chủ động tầm soát định kỳ, không nên chờ đến khi có triệu chứng mới đi khám.

Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Y tế, GS-TS.Trần Văn Thuấn nhấn mạnh, trong nhiều năm qua, Bộ Y tế luôn quan tâm và chỉ đạo các hoạt động phòng, chống ung thư, trong đó có ung thư vú, căn bệnh phổ biến nhất ở phụ nữ Việt Nam hiện nay.

Thống kê cho thấy, mỗi năm cả nước có khoảng 24.563 ca ung thư vú mới được ghi nhận, chiếm gần 29% tổng số ca ung thư ở nữ giới. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đây là bệnh có thể phát hiện sớm, điều trị kịp thời và khỏi hoàn toàn nếu người bệnh được tầm soát đúng cách.

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh, ung thư vú không phải là dấu chấm hết, mà là một thử thách trong cuộc sống nhưng người bệnh hoàn toàn có thể vượt qua nhờ vào nghị lực bản thân, sự đồng hành của gia đình và sự chăm sóc tận tình từ đội ngũ y tế.

Ông kêu gọi các phụ nữ, đặc biệt là những người từ 40 tuổi trở lên, hoặc có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình mắc ung thư vú, thừa cân, béo phì cần chủ động tầm soát định kỳ, không nên chờ đến khi có triệu chứng mới đi khám.

“Hãy yêu thương chính mình và chăm sóc sức khỏe bản thân, bởi đó là cách tốt nhất để bạn bảo vệ gia đình, vun đắp hạnh phúc. Đồng thời, tôi cũng mong các đấng mày râu hãy quan tâm, động viên người phụ nữ bên cạnh mình đi khám sức khỏe định kỳ để sàng lọc và phát hiện sớm ung thư vú,” Thứ trưởng Trần Văn Thuấn gửi gắm.

Bên cạnh Lễ phát động, chương trình còn có sự xuất hiện của những “chiến binh hồng” các bệnh nhân ung thư vú đã và đang chiến đấu với bệnh tật bằng nghị lực phi thường.

Trong đó, câu chuyện của bà Nguyễn Thu Hương (59 tuổi) khiến nhiều người xúc động. Cách đây 10 năm, bà Hương được chẩn đoán ung thư vú di căn xương.

Từ chỗ không thể đi lại, phải bò để di chuyển, bà dần đứng dậy, luyện tập và hiện tại đã trở thành một người yêu thích thể thao và chạy bộ. “Ung thư di căn không phải là dấu chấm hết, mà là khởi đầu của hành trình nỗ lực. Hãy lắng nghe cơ thể, rèn luyện và chăm sóc bản thân, bạn hoàn toàn có thể vượt qua,” bà Hương chia sẻ.

Chia sẻ thêm tại sự kiện, GS-TS.Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K, Phó giám đốc Quỹ Ngày mai tươi sáng cho biết, ung thư vú là bệnh có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng phương pháp và đúng thời điểm. Việc phát hiện càng sớm, điều trị càng đơn giản, hiệu quả cao, chi phí thấp và tỷ lệ chữa khỏi lên đến 90%.

Trong khuôn khổ chiến dịch năm 2025, Quỹ Ngày mai tươi sáng phối hợp với các bệnh viện lớn tổ chức khám sàng lọc ung thư vú miễn phí cho gần 5.000 phụ nữ tại ba thành phố: Hà Nội, TP.HCM và Huế. Đây là nỗ lực nhằm mở rộng cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế cho phụ nữ, đặc biệt là nhóm có nguy cơ cao, góp phần giảm thiểu tỷ lệ mắc và tử vong do căn bệnh này.

Lần đầu tiên, chương trình “Tàu hồng lăn bánh, Nhận thức lan xa” sẽ được tổ chức tại Việt Nam, kết hợp với diễn đàn “Chị đẹp hiện đại, không ngại khó khăn” tại Hà Nội và TP.HCM, tạo cơ hội để cộng đồng tiếp cận thông tin chính thống từ chuyên gia y tế, cũng như giao lưu, chia sẻ và lan tỏa năng lượng tích cực trong hành trình chiến đấu với ung thư.

Ngoài ra, hàng ngàn phần quà thiết thực cả về vật chất lẫn tinh thần sẽ được gửi tới các bệnh nhân ung thư vú đang điều trị trên cả nước, đặc biệt là thành viên của Mạng lưới Câu lạc bộ Phụ nữ Kiên cường và những người có hoàn cảnh khó khăn. Những món quà tuy nhỏ nhưng mang ý nghĩa lớn, thể hiện sự đồng hành, yêu thương và khẳng định rằng: trong cuộc chiến với ung thư, không ai bị bỏ lại phía sau.

Phát hiện cùng lúc 2 bệnh lý nguy hiểm nhờ khám thai định kỳ

Trong lần khám thai đầu tiên tại Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Gò Vấp, một thai phụ 37 tuổi (ngụ tại TP.HCM) đã được bác sỹ phát hiện đồng thời mắc hai bệnh lý tiềm ẩn nhưng nguy hiểm: nhiễm khuẩn tiết niệu không triệu chứng và viêm gan B mạn tính. Điều đáng nói là trước đó, thai phụ hoàn toàn không có biểu hiện bất thường nào về sức khỏe.

Khi đến khám ở tuần thai thứ 16, chị cho biết bản thân không gặp các triệu chứng như đau bụng, tiểu buốt hay ra máu âm đạo.

Tuy nhiên, kết quả siêu âm cho thấy thai phát triển bình thường, còn các xét nghiệm cận lâm sàng lại ghi nhận nhiều bất thường đáng lo ngại.

Cụ thể, xét nghiệm cấy nước tiểu phát hiện sự hiện diện của vi khuẩn E.coli với mật độ cao, dấu hiệu của nhiễm khuẩn tiết niệu không triệu chứng. Đồng thời, xét nghiệm sàng lọc viêm gan B cũng cho kết quả dương tính với HBsAg, xác định tình trạng viêm gan B mạn tính.

Ngay sau khi có kết quả, bác sỹ đã chỉ định điều trị ngoại trú bằng kháng sinh an toàn cho thai kỳ để kiểm soát nhiễm khuẩn tiết niệu, đồng thời theo dõi tải lượng virus HBV nhằm có hướng can thiệp dự phòng lây truyền từ mẹ sang con trong những tuần thai tiếp theo.

Sau một tuần điều trị và theo dõi sát sao, tình trạng nhiễm khuẩn tiết niệu của thai phụ đã được kiểm soát, sức khỏe ổn định, thai nhi tiếp tục phát triển bình thường.

Chia sẻ về trường hợp này, bác sỹ Trần Thị Yến Nhi, chuyên khoa Sản phụ khoa tại MEDLATEC Gò Vấp cho biết, đây là một ca bệnh điển hình thể hiện rõ vai trò quan trọng của việc tầm soát các bệnh lý tiềm ẩn ngay từ giai đoạn đầu của thai kỳ. Việc phát hiện sớm không chỉ giúp điều trị kịp thời cho mẹ mà còn giảm đáng kể nguy cơ lây truyền bệnh sang con, đặc biệt là với viêm gan B.

Nhiễm khuẩn tiết niệu không triệu chứng là một trong những tình trạng khá phổ biến ở phụ nữ mang thai, nguyên nhân do thay đổi nội tiết và giải phẫu trong thai kỳ. Sự giãn nở của niệu quản và bàng quang cùng với áp lực từ tử cung khiến dòng nước tiểu bị ứ đọng, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Tuy nhiên, vì không gây ra các triệu chứng rõ ràng như tiểu buốt, tiểu rát hay sốt, nên người bệnh thường không phát hiện cho đến khi làm xét nghiệm.

Theo bác sỹ Yến Nhi, nếu không điều trị kịp thời, nhiễm khuẩn tiết niệu có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như viêm thận - bể thận, sảy thai, sinh non hoặc nhiễm trùng huyết, thậm chí có thể đe dọa tính mạng thai phụ. Đối với thai nhi, bệnh lý này làm tăng nguy cơ sinh non, nhẹ cân hoặc tử vong chu sinh.

Do đó, việc xét nghiệm cấy nước tiểu ngay từ lần khám thai đầu tiên là bước kiểm tra bắt buộc được khuyến cáo bởi Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG, 2023).

Tương tự, viêm gan B mạn tính là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình mang thai, sinh nở hoặc cho con bú.

Việc phát hiện sớm tình trạng nhiễm virus HBV sẽ giúp bác sỹ đưa ra hướng theo dõi, điều trị và dự phòng lây truyền hiệu quả, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Trường hợp của chị L. là minh chứng rõ ràng cho tầm quan trọng của việc khám thai đúng lịch và thực hiện đầy đủ các xét nghiệm sàng lọc trong thai kỳ.

Thai kỳ là giai đoạn cơ thể người phụ nữ có nhiều biến đổi phức tạp về nội tiết, miễn dịch và tuần hoàn, dễ làm khởi phát hoặc làm nặng thêm các bệnh lý tiềm ẩn. Nhiều bệnh không biểu hiện triệu chứng rõ ràng nhưng lại có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mẹ và sự phát triển của thai nhi.

Khám thai định kỳ không chỉ giúp theo dõi sự phát triển của thai mà còn là cơ hội để bác sỹ phát hiện sớm các nguy cơ, từ đó có biện pháp xử trí kịp thời, đảm bảo một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh.

Tại MEDLATEC Gò Vấp, sản phụ được chăm sóc toàn diện bởi đội ngũ bác sỹ sản phụ khoa giàu kinh nghiệm, hệ thống xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế cùng quy trình khám thai khoa học, giúp mẹ và bé an tâm trong suốt hành trình mang thai. 

Nguy kịch vì viêm tụy cấp sau nhiều ngày uống rượu liên tục

Hai bệnh nhân tại TP.HCM vừa được cứu sống ngoạn mục sau khi rơi vào tình trạng viêm tụy cấp nặng do uống rượu liên tục nhiều ngày. Cả hai đều nhập viện trong tình trạng nguy kịch, tổn thương đa cơ quan và có nguy cơ tử vong cao nếu không được can thiệp kịp thời.

Trường hợp thứ nhất là anh Kiên (22 tuổi), nhập viện trong tình trạng đau bụng dữ dội, bụng chướng và nôn ói liên tục sau nhiều ngày uống rượu. Các xét nghiệm cho thấy men tụy tăng rất cao, bệnh nhân được chẩn đoán viêm tụy cấp hoại tử nặng do rượu, kèm suy hô hấp cấp và suy đa cơ quan.

Theo BS.CKI Đinh Tuấn Vinh, Khoa Hồi sức tích cực và Chống độc, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, người bệnh nhanh chóng được đặt nội khí quản, thở máy, sử dụng thuốc an thần, giảm đau và điều chỉnh kháng sinh theo kết quả cấy máu. Trong những ngày đầu, anh Kiên xuất hiện tình trạng tràn dịch màng bụng, màng phổi, rối loạn điện giải nặng, nhiễm trùng huyết và suy đa tạng.

Ê-kíp hồi sức phải đặt catheter tĩnh mạch trung tâm và tiến hành lọc máu liên tục (CRRT) bằng màng lọc Oxiris, loại màng lọc chuyên dụng có khả năng hấp phụ các chất gây viêm trong máu. Sau gần hai tuần điều trị tích cực, sức khỏe anh Kiên cải thiện rõ rệt, các chỉ số sinh tồn ổn định, cai được máy thở và được xuất viện với chỉ định kiêng rượu tuyệt đối.

Trường hợp thứ hai là ông Quý (50 tuổi), nhập viện sau khi liên tục uống rượu nhiều ngày và tự ý ngưng thuốc điều trị tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu. Ông đau vùng thượng vị dữ dội, bụng chướng căng, kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số triglyceride trong máu lên tới 6.193 mg/dL, gấp 41 lần giới hạn bình thường. Bác sỹ chẩn đoán ông bị viêm tụy cấp do rượu kèm tăng triglyceride máu.

Bệnh nhân được hồi sức dịch, kiểm soát huyết áp, giảm đau và đặt catheter tĩnh mạch trung tâm. Kết quả chụp CT cho thấy viêm tụy cấp thể phù nề, sau đó diễn tiến nhanh thành thể hoại tử, kèm theo dịch tụ quanh tụy và tràn dịch màng phổi.

Các bác sỹ khẩn trương tiến hành thay huyết tương để hạ nhanh mỡ máu, sử dụng albumin làm dịch thay thế, kết hợp lọc máu liên tục, truyền insulin, kiểm soát điện giải, nuôi dưỡng tĩnh mạch và sử dụng kháng sinh phổ rộng phòng ngừa nhiễm trùng.

Trong quá trình điều trị, ông Quý nhiều lần sốt cao, tăng huyết áp kịch phát, đau bụng kéo dài, buộc bác sỹ phải tăng cường thuốc an thần, điều chỉnh phác đồ lọc máu và liều chống đông. Sau gần ba tuần điều trị tích cực, bệnh nhân vượt qua giai đoạn nguy kịch, ổn định sức khỏe và được xuất viện.

Chia sẻ tại Hội nghị Khoa học 2025 do Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tổ chức, BS.CKI Hà Viết Ngọc (Khoa Hồi sức tích cực, Chống độc, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội) cho biết, sỏi mật, rượu bia và tăng triglyceride máu là những nguyên nhân hàng đầu gây viêm tụy cấp, trong đó rượu bia chiếm khoảng 30%. Rượu làm gan tăng tổng hợp triglyceride, giảm khả năng phân giải mỡ, khiến lượng mỡ trung tính trong máu tăng cao.

Đồng thời, uống rượu kéo dài gây tổn thương gan, dẫn đến gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan và rối loạn sản xuất bài tiết dịch mật. Khi dịch mật mất cân bằng, các tinh thể dễ kết tụ tạo thành sỏi, làm tăng nguy cơ tắc ống tụy, dẫn đến viêm tụy cấp.

Thói quen uống rượu bia còn thường đi kèm với chế độ ăn nhiều chất béo, ít chất xơ, tăng hoặc giảm cân thất thường, làm gia tăng nguy cơ rối loạn mỡ máu và sỏi mật, hai yếu tố nguy cơ nghiêm trọng dẫn đến viêm tụy.

Theo bác sỹ Ngọc, viêm tụy cấp là bệnh lý ngày càng gia tăng trên toàn thế giới, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong. Tỷ lệ tử vong trung bình do viêm tụy cấp là 5-7%, nhưng nếu bệnh diễn tiến nặng, con số này có thể lên đến 20-30%.

Dấu hiệu cảnh báo viêm tụy cấp thường bắt đầu với cơn đau bụng dữ dội, lan ra sau lưng, kèm theo nôn ói, chướng bụng, sốt và rối loạn tiêu hóa. Đây là tình trạng cần can thiệp y tế khẩn cấp. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể rơi vào suy đa tạng, nhiễm trùng huyết và tử vong nhanh chóng.

Bác sỹ khuyến cáo những người có yếu tố nguy cơ nên hạn chế tối đa hoặc từ bỏ rượu bia, đồng thời tăng cường rau xanh, cá biển, chất xơ, duy trì cân nặng hợp lý và luyện tập thể dục đều đặn. Việc kiểm tra mỡ máu định kỳ, đặc biệt là chỉ số triglyceride, có thể giúp phát hiện sớm và phòng ngừa nguy cơ viêm tụy cấp - một bệnh lý nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể tránh được nếu thay đổi lối sống kịp thời.