Hồi sinh thêm nhiều cuộc đời từ nghĩa cử hiến tạng

Thông tin từ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho hay, trong tháng 11, Bệnh viện liên tiếp thực hiện thành công ba ca lấy, ghép đa tạng từ người hiến chết não.

Riêng ca thứ ba, được tiến hành ngày 29/11, đã mang đến cơ hội sống mới cho bốn bệnh nhân đang trong tình trạng nguy kịch, mở thêm một dấu mốc quan trọng cho hành trình cống hiến thầm lặng của đội ngũ y bác sỹ và sự sẻ chia vô giá từ gia đình người hiến tạng.

Người hiến tạng lần này là một nam bệnh nhân 42 tuổi, được chuyển vào Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 ngày 27/11 trong tình trạng hôn mê sâu do đột quỵ chảy máu cầu não, tràn máu não thất và phù não lan tỏa hai bán cầu, kèm viêm phổi hít nặng.

Mỗi ca ghép tạng đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng của nhiều bộ phận, huy động lực lượng lớn trong thời gian hết sức ngắn.

Dù các bác sỹ nỗ lực điều trị, tình trạng không cải thiện mà ngày một xấu đi, tiên lượng tử vong. Khi được tư vấn về ý nghĩa nhân văn của việc hiến mô tạng cứu người, gia đình đã đưa ra quyết định dũng cảm đồng ý hiến tạng. Ngày 28/11, Hội đồng chuyên môn xác nhận bệnh nhân đủ điều kiện sau ba lần chẩn đoán chết não.

Ngay khi thông tin được cập nhật lên nhóm điều phối “Ghép tạng Bệnh viện Trung ương Quân đội 108”, Thường vụ Đảng ủy và Ban Giám đốc đang công tác tại Viêng Chăn (Lào) đã lập tức chỉ đạo các ê-kíp trở về triển khai nhiệm vụ.

Sáng 29/11, một cuộc hội chẩn trực tuyến được tổ chức khẩn trương với sự tham gia của các chuyên gia trong và ngoài bệnh viện, do Trung tướng, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Hoàng Ngọc, Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Bệnh viện chủ trì.

Ngay sau đó, các kíp phẫu thuật bước vào cuộc chạy đua với thời gian. Gan và hai thận được ghép cho ba bệnh nhân tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, trong khi trái tim được vận chuyển cấp tốc vào TP.HCM để kịp ghép cho một bệnh nhi 9 tuổi tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM. Mọi khâu phối hợp giữa hai đầu đất nước đều được thực hiện chính xác đến từng giây một.

Tiến sỹ, bác sỹ Kiều Đức Vinh, Phó Chủ nhiệm Khoa Tiết niệu trên, Trung tâm Tiết niệu và Nam khoa cho biết, đợt ghép lần này có nhiều trường hợp đặc biệt phức tạp.

Một bệnh nhân nam gần 70 tuổi mang nhiều bệnh lý kết hợp như đột quỵ cũ, đặt stent động mạch vành, hệ thống mạch máu vữa xơ… khiến quá trình ghép thận tiềm ẩn rủi ro lớn, nhất là kỹ thuật nối động mạch thận vào hệ thống mạch của người nhận. Tuy nhiên, nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng và kinh nghiệm dày dặn, các ê-kíp đã xử lý chính xác mọi tình huống, bảo đảm an toàn tối đa cho bệnh nhân.

Đến cuối giờ chiều 29/11, cả ba ca ghép tạng tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đều thành công. Đồng thời, tại TP.HCM, trái tim của người hiến đã kịp vượt qua hàng nghìn cây số để đập trở lại trong lồng ngực cậu bé 9 tuổi, một khoảnh khắc xúc động ghi dấu nỗ lực của nhiều tập thể y tế.

Ngay sau phẫu thuật, cả ba bệnh nhân nhận tạng tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đều có diễn biến khả quan. Hai trường hợp ghép thận cho thấy thận căng, tưới máu tốt, dòng tiểu ổn định; bệnh nhân ghép gan cũng có chỉ số chức năng gan cải thiện sớm, toàn trạng vững vàng.

Đây là ca lấy, ghép đa tạng từ người chết não thứ ba liên tiếp trong tháng 11, đồng thời là minh chứng rõ ràng cho năng lực tổ chức, chuyên nghiệp và sự sẵn sàng của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 trong lĩnh vực ghép tạng.

Mỗi ca ghép tạng đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng của nhiều bộ phận, huy động lực lượng lớn trong thời gian hết sức ngắn. Thành công liên tiếp trong thời gian ngắn không chỉ khẳng định trình độ chuyên môn cao mà còn tôn vinh giá trị nhân văn sâu sắc của nghĩa cử hiến tạng hành động thắp lên sự sống từ những mất mát đau thương.

Nhận diện sớm rối loạn tâm thần ở người lớn tuổi

Mắc nhiều bệnh lý cơ thể, suy giảm chức năng và đặc biệt là tình trạng cô đơn kéo dài khiến người cao tuổi dễ rơi vào rối loạn lo âu, một vấn đề âm thầm nhưng gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.

Bác sỹ chuyên khoa II Nguyễn Văn Phi, Trưởng Khoa Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Lão khoa Trung ương cho biết, rối loạn tâm thần có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào.

Tại Việt Nam, chỉ tính riêng 10 nhóm rối loạn phổ biến đã có khoảng 15% dân số mắc tại một thời điểm bất kỳ; trên thế giới, tỷ lệ này dao động từ 30-50% tùy thống kê. Nếu xét suốt vòng đời, cứ hai người thì có gần một người từng trải qua vấn đề sức khỏe tâm thần cần được hỗ trợ.

Ở người cao tuổi, nguy cơ càng lớn do sự suy giảm chức năng sinh lý, sự xuất hiện đồng thời nhiều bệnh mạn tính và đặc biệt là cảm giác cô đơn vấn đề xã hội đã được nhắc đến nhiều năm qua. Tuy nhiên, các rối loạn tâm thần thường bị nhầm lẫn với triệu chứng của bệnh lý cơ thể. Điều này khiến người bệnh và gia đình phải trải qua hành trình khám chữa kéo dài, tốn kém mà vẫn không xác định được nguyên nhân.

“Nhiều người bị rối loạn lo âu nhưng cứ nghĩ mình mắc bệnh tim, hô hấp hay tiêu hóa; ngày nào cũng đi khám, vừa khiến gia đình áp lực, vừa tạo gánh nặng kinh tế”, bác sỹ Phi chia sẻ.

Theo ông, sức khỏe tâm thần là một trong ba trụ cột quan trọng của sức khỏe con người. Chỉ cần chẩn đoán đúng rối loạn tâm thần, người bệnh có thể cải thiện rất nhanh.

Với người cao tuổi, trầm cảm và lo âu là hai rối loạn phổ biến nhất, dễ xuất hiện sau những biến cố như mất người thân, sống một mình, suy giảm sức khỏe hoặc mất khả năng lao động. Nếu không điều trị kịp thời, chúng có thể ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng sống, khả năng sinh hoạt và thậm chí dẫn đến hành vi nguy hiểm như tự tử.

Nhằm nâng cao hiệu quả điều trị, Bệnh viện Lão khoa Trung ương đã triển khai nhiều công nghệ và phương pháp hiện đại như test tâm lý chuyên sâu, ứng dụng AI hỗ trợ chẩn đoán, kích thích từ xuyên sọ, kích thích điện một chiều xuyên sọ…

Việc thành lập Phòng Can thiệp tâm lý và Phòng Tâm lý lâm sàng giúp bệnh viện triển khai đầy đủ các liệu pháp như CBT, DBT, trị liệu giảm stress cho cá nhân và gia đình, những phương pháp trước đây chưa được áp dụng một cách toàn diện.

Không chỉ phục vụ người cao tuổi, phòng tâm lý lâm sàng còn là địa chỉ hỗ trợ cho người trưởng thành và thanh niên có nhu cầu chăm sóc sức khỏe tinh thần.

Không chỉ đối mặt với các vấn đề tâm thần, nhiều người cao tuổi còn đang chịu gánh nặng của béo phì. Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Ngọc Tâm, Phó Trưởng khoa Nội tiết Cơ xương khớp, Bệnh viện Lão khoa Trung ương cho biết tỷ lệ thừa cân, béo phì ở người trưởng thành Việt Nam hiện khoảng 20% và tiếp tục tăng. Bộ Y tế đã chính thức xem béo phì là bệnh lý mạn tính cần điều trị và quản lý lâu dài.

Béo phì gây ra hàng loạt hệ lụy: rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, gan nhiễm mỡ, bệnh tim mạch, hội chứng ngừng thở khi ngủ và làm trầm trọng các bệnh cơ xương khớp. Ở người cao tuổi, việc kiểm soát cân nặng càng khó khăn hơn do suy giảm vận động, giảm nhận thức, khó tuân thủ điều trị và đặc biệt là hội chứng béo phì, giảm cơ (sarcopenic obesity), khiến cơ thể vừa thừa mỡ vừa thiếu cơ.

“Ở người cao tuổi, ngoài kiểm soát cân nặng, điều trị cần tập trung tăng sức mạnh cơ để giảm nguy cơ mất chức năng vận động. Cách tiếp cận phải phối hợp đồng bộ giữa chế độ ăn, vận động tăng cơ và lựa chọn thuốc điều trị phù hợp”, bác sỹ Tâm nhấn mạnh.

Tại Bệnh viện Lão khoa Trung ương, Phòng khám Béo phì của Trung tâm Khám chữa bệnh theo yêu cầu và Quốc tế mở rộng triển khai đánh giá toàn diện bằng máy BIA đo cơ, mỡ toàn thân, siêu âm mỡ tạng, chụp cắt lớp đánh giá mỡ tạng, mỡ dưới da, kết hợp sàng lọc các yếu tố nguy cơ về dinh dưỡng, vận động và bệnh lý kèm theo.

Bác sỹ Tâm cũng lưu ý vai trò quan trọng của bác sỹ trong đánh giá các triệu chứng thường xuất hiện ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh như rối loạn lo âu, mất ngủ, thay đổi chu kỳ kinh nguyệt. Nhiều người nghĩ đây là hiện tượng “tự nhiên” nhưng thực tế, nếu được can thiệp đúng cách, các triệu chứng có thể cải thiện rõ rệt, giúp phòng ngừa béo phì và các rối loạn nội tiết đi kèm.

Ca nhồi máu cơ tim tăng mạnh trong giá rét

Thời tiết lạnh sâu, đặc biệt những ngày miền Bắc bước vào đợt rét đầu mùa, đã khiến các bệnh lý tim mạch cấp tính gia tăng đáng kể. Tại nhiều bệnh viện tuyến trung ương, số ca nhồi máu cơ tim tăng rõ rệt, nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nguy kịch chỉ vì chủ quan với những dấu hiệu đau ngực kéo dài.

Suốt hơn một tháng trước khi phải nhập viện khẩn, bà Đỗ Thị Lố, 80 tuổi, sống tại Lai Châu, thường xuyên cảm thấy khó thở và tức ngực mỗi khi đi bộ hoặc làm việc nặng. Cảm giác “tức nặng ở ngực, thở không ra hơi” xuất hiện ngày một rõ nhưng bà cho rằng đó chỉ là biểu hiện của tuổi tác.

Chỉ đến khi cơn đau đột ngột bủa vây một buổi tối, bó chặt trước ngực và lan lên vai trái khiến bà không thể chịu đựng, gia đình mới vội vã đưa bà đến bệnh viện. Trên quãng đường xuống tỉnh, bà mệt lả, nôn nhiều, khó thở tăng nhanh. Kết quả ban đầu cho thấy bà có dấu hiệu nhồi máu cơ tim và được chuyển khẩn đến Bệnh viện E trong đêm.

Ông Nguyễn Đoàn Bảy, sống tại Phú Thọ, cũng rơi vào tình trạng tương tự dù vẫn khám định kỳ vì tăng huyết áp. Chỉ trong vòng một tháng, đau ngực xuất hiện thường xuyên hơn, kể cả khi đi bộ ngắn hay chỉ thay đổi tư thế.

Cơn đau ngày càng kéo dài và tăng mức độ, buộc gia đình phải đưa ông đến bệnh viện. Các xét nghiệm cho thấy dấu hiệu tổn thương cơ tim rõ rệt, cảnh báo nguy cơ nhồi máu cơ tim cấp nếu không can thiệp kịp thời.

Theo các bác sỹ tim mạch, sự thay đổi nhiệt độ đột ngột giữa ngày và đêm khiến mạch máu co thắt mạnh. Ở người cao tuổi hoặc có sẵn bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, xơ vữa động mạch, chỉ một biến động nhỏ của thời tiết cũng đủ làm mảng xơ vữa nứt vỡ, gây tắc động mạch vành và dẫn đến nhồi máu cơ tim.

Tại Bệnh viện E, Thạc sỹ, Bác sỹ nội trú Nguyễn Xuân Đường cho biết số ca nhập viện vì bệnh lý mạch vành tăng rõ rệt trong những ngày lạnh đầu mùa. Nhiều người đến viện muộn, trong tình trạng tổn thương tim đã diễn tiến nặng. Trường hợp của bà Lố là một ví dụ điển hình.

Điện tim cho thấy nhiều nhánh động mạch vành bị tổn thương; men tim troponin T tăng trên 1.000 ng/L, vượt xa ngưỡng bình thường. Kíp can thiệp đã lập tức kích hoạt báo động đỏ, tiến hành chụp và can thiệp mạch vành.

Cả ba nhánh đều hẹp nặng, trong đó nhánh liên thất trước “nhánh tối quan trọng” nuôi dưỡng quả tim chính là điểm tắc cấp. Ca can thiệp kịp thời đã cứu được vùng cơ tim đang hoại tử, giúp bệnh nhân hồi phục và hiện đã đi lại, ăn uống bình thường.

Ông Bảy cũng được can thiệp sớm khi men tim đã tăng hơn 300 ng/L và tổn thương động mạch vành tiến triển. Nếu trì hoãn chỉ vài giờ nữa, bệnh có thể chuyển sang nhồi máu cơ tim diện rộng, đe dọa tính mạng.

Điều khiến các bác sỹ trăn trở là sự chủ quan của đa số bệnh nhân lớn tuổi. Họ quen với những cơn đau ngực âm ỉ, cảm giác mệt khi đi bộ, và xem đó là “chuyện bình thường của tuổi già”. Nhưng với tim mạch, mỗi cơn đau gắng sức, mỗi lần khó thở hay tức ngực xuất hiện bất thường đều có thể là lời cảnh báo của cơ thể.

Bên cạnh đó, bác sỹ Đường khuyến cáo người dân không nên kỳ vọng vào những sản phẩm được quảng cáo là “bổ tim”, “tăng cường tuần hoàn” hay “giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim”. Cho đến nay, không có thực phẩm chức năng nào được chứng minh có khả năng điều trị hay dự phòng bệnh mạch vành.

Ngay cả An cung ngưu hoàng hoàn vốn được nhiều người tin dùng khi thấy cơ thể bất thường cũng không có vai trò trong điều trị bệnh tim và còn chống chỉ định trong xuất huyết não.

Theo các chuyên gia, điều quan trọng nhất để phòng ngừa nhồi máu cơ tim vẫn là kiểm soát tốt huyết áp, đường huyết, duy trì lối sống lành mạnh và khám tim mạch định kỳ, đặc biệt với người có bệnh nền. Vào mùa lạnh, cần giữ ấm cơ thể, tránh ra ngoài trời khi nhiệt độ xuống thấp đột ngột và chú ý theo dõi những thay đổi dù rất nhỏ trong cơ thể.

Nhói đau ở ngực, khó thở khi vận động nhẹ, mệt nhiều bất thường hoặc đau lan lên vai, cổ đều là những tín hiệu mà người bệnh không được bỏ qua. Trong cuộc chiến với nhồi máu cơ tim, sự nhanh chóng và tỉnh táo trong từng quyết định có thể là ranh giới giữa sự sống và nguy hiểm.