Theo báo cáo của TP.HCM gửi Văn phòng Chính phủ về tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn và nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong tháng 9/2025, công tác quản lý và bảo vệ môi trường trên địa bàn Thành phố tiếp tục được tăng cường.

Theo đó, Thành phố tập trung triển khai Chương trình Giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2020 - 2030 theo Kế hoạch số 3284/KH-UBND.

TP.HCM cũng xây dựng Kế hoạch triển khai Chương trình giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2026 - 2030.

Bên cạnh đó, TP.HCM đã ban hành các quy trình nội bộ giải quyết thủ tục hành chính trong lĩnh vực môi trường, thẩm định và phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường cho 1 dự án, cấp Giấy phép môi trường cho 4 dự án, nâng tổng số giấy phép môi trường đã cấp lên 324.

Thành phố cũng triển khai kế hoạch tổ chức Hội thi Công trình sạch, xanh và thân thiện với môi trường năm 2025 nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng.

Trong công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt, lũy kế khối lượng thu gom và xử lý đạt khoảng 3 triệu tấn, trung bình 12.000 tấn/ngày. TP.HCM đã ban hành các quy định quan trọng như: định giá tối đa đối với dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt.

Công tác chuyển đổi công nghệ xử lý rác sang đốt phát điện có bước tiến mới với việc hoàn thành lựa chọn nhà đầu tư Dự án Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt bằng công nghệ đốt, phát điện tại xã Châu Pha. Hoạt động hỗ trợ tài chính từ Quỹ Bảo vệ môi trường tiếp tục được đẩy mạnh, lũy kế từ đầu năm đã giải ngân 48,762 tỷ đồng cho 21 dự án.

Thành phố tiếp tục đôn đốc tiến độ thi công xây dựng các nhà máy đốt rác phát điện của Công ty Cổ phần Vietstar và Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Tâm Sinh Nghĩa.

Đồng thời, TP.HCM cũng xây dựng Kế hoạch triển khai Chương trình giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2026 - 2030, Kế hoạch thực hiện kinh tế tuần hoàn, và xây dựng, ban hành Kế hoạch hành động tăng trưởng ngành theo Quyết định số 681/QĐ-BNNMT của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

TP.HCM đặt mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nằm ngoài khu công nghiệp xử lý nước thải, nước thải bệnh viện, chất thải y tế, khí thải đều đạt quy chuẩn môi trường; giảm 90% ô nhiễm không khí do các phương tiện lưu thông.

Thành phố cũng đặt chỉ tiêu 100% công chức, viên chức trên địa bàn được phổ biến kiến thức ứng phó biến đổi khí hậu, 100% hộ gia đình được tiếp cận thông tin về bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu, 90% học sinh, sinh viên, công chức, viên chức áp dụng những hành vi bảo vệ môi trường đơn giản trong sinh hoạt hằng ngày.

Đặc biệt, sau nhiều năm chờ đợi, dự án cải tạo bờ Bắc kênh Đôi, nằm trên địa bàn quận 8 (cũ), đã được khởi công. Sau khi hoàn thành, công trình sẽ thay đổi diện mạo đô thị dọc kênh Đôi, giải quyết ô nhiễm, cải thiện hệ thống thoát nước và chống ngập, tăng khả năng kết nối giao thông liên phường, đồng thời tạo đà phát triển kinh tế và du lịch cho khu vực.

Ngoài ra, TP.HCM xác định việc kiểm soát khí thải phương tiện giao thông là nhiệm vụ cấp bách nhằm cải thiện chất lượng không khí, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Theo Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng (thuộc Sở Xây dựng TP.HCM), sau khi hợp nhất với tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương, TP.HCM (mới) có khoảng 14 triệu người, với hơn 11 triệu xe máy và 1 triệu ô tô.

Giao thông đường bộ là nguồn phát thải chính, chiếm tới 88% bụi so với tổng phát thải giao thông của Thành phố. Kết quả đo lường cho thấy nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình năm ở TP.HCM cao gấp 6 lần so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Tổng phát thải CO2 (tính cả gián tiếp và trực tiếp) từ hoạt động giao thông đường bộ năm 2024 ước tính là 10,8 triệu tấn CO2tđ. Trong đó, phương tiện cá nhân (xe máy và xe con) chiếm 49%, còn vận tải hàng hóa bằng xe tải chiếm tới 39,9% tổng lượng phát thải.

Nhu cầu đi lại bằng xe máy của Thành phố vẫn tăng gấp 2,2 lần so với năm 2002. Số lượng chuyến đi bằng ô tô tăng từ 214.000 chuyến/ngày năm 2002 lên 890.000 chuyến/ngày vào năm 2013 và 1,5 triệu chuyến/ngày vào năm 2024.

Sau hơn 10 năm, số chuyến đi bằng ô tô cá nhân tăng gấp 1,6 lần. Trong khi đó, nhu cầu đi lại bằng xe buýt năm 2024 giảm đáng kể so với năm 2013, chỉ ngang với con số năm 2002, trong bối cảnh dân số tăng gần gấp đôi.

Những con số này cho thấy người dân có xu hướng ưa chuộng phương tiện cá nhân hơn là sử dụng phương tiện giao thông công cộng, với xu hướng dịch chuyển rõ rệt sang sử dụng ô tô.

Trước thực trạng trên, Sở Xây dựng TP.HCM đề xuất UBND TP.HCM áp dụng kiểm định khí thải bắt buộc đối với xe mô tô từ ngày 1/1/2027 trên toàn Thành phố.

Đồng thời, xây dựng lộ trình hạn chế đăng ký mới xe máy chạy xăng và áp dụng các biện pháp kiểm soát lưu thông tại các vùng phát thải thấp. Từ năm 2030, 100% xe taxi đầu tư mới hoặc thay thế phải sử dụng điện hoặc năng lượng xanh.

TP.HCM cũng đề xuất hạn chế hoặc cấm xe ô tô không đạt tiêu chuẩn khí thải Mức 4, xe mô tô và xe gắn máy không đạt tiêu chuẩn Mức 2 lưu thông vào vùng phát thải thấp theo khung giờ, thời điểm hoặc khu vực nhất định.

Thành phố dự kiến áp dụng các loại phí và lệ phí môi trường đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ phát thải lưu thông trong các khu vực này. Song song, TP.HCM sẽ đầu tư phát triển hạ tầng giao thông sử dụng năng lượng sạch từ ngân sách Thành phố và các nguồn vốn hợp pháp khác.

Năm 2026, TP.HCM sẽ tập trung thí điểm lập vùng phát thải thấp tại khu vực trung tâm thành phố, áp dụng trước cho xe thương mại dưới tiêu chuẩn Euro 4 và xe mô tô, xe gắn máy kinh doanh dịch vụ dưới tiêu chuẩn Euro 2.

Giai đoạn 2027 - 2032, Thành phố sẽ mở rộng đối tượng bao gồm các phương tiện xe mô tô, xe gắn máy dưới tiêu chuẩn Euro 2 và xe ô tô dưới tiêu chuẩn Euro 4 lưu thông ở khu vực trung tâm Thành phố.

Từ năm 2032 trở đi, TP.HCM sẽ nâng tiêu chuẩn khí thải đối với tất cả xe ô tô, xe mô tô, xe gắn máy lưu thông vào vùng phát thải thấp. Đến năm 2050, 100% phương tiện giao thông đường bộ sẽ chuyển đổi sang sử dụng điện hoặc năng lượng xanh, góp phần thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0.