Đó đều là những yếu tố quan trọng giúp mô hình hợp tác xã thích ứng với thị trường, minh bạch trong quản lý tài chính và vận hành sản xuất.

Hợp tác xã là một trong những mô hình kinh tế bền vững, góp phần vào việc phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ môi trường. Việc nâng cao hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã thông qua luật mới giúp tăng cường khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững của nền kinh tế. 

Đồng thời, các hợp tác xã cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự hợp tác và liên kết giữa các thành phần kinh tế, từ đó tạo ra một môi trường kinh doanh lành mạnh và bền vững.

Hiện nay, để thích ứng với thời đại công nghệ số, tại Điều 24 Luật Hợp tác xã năm 2023 quy định 03 chính sách đó là: Hỗ trợ tổ hợp tác, hợp tác xã, Liên hiệp hợp tác xã ứng dụng khoa học công nghệ; đổi mới sáng tạo; chuyển đổi số. Như vậy, Luật Hợp tác xã 2023 đã thể chế hóa đầy đủ các định hướng chính sách về khoa học công nghệ trong Nghị quyết số 20/TW.

Ảnh minh hoạ

Đặc biệt, điều 20 Luật Hợp tác xã năm 2023 quy định 3 chính sách hỗ trợ tổ hợp tác, hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã về: Đào tạo về kinh tế tập thể tại một số cơ sở đại học, chương trình đào tạo lý luận chính trị và quản lý nhà nước, đào tạo nâng cao năng lực cho thành viên, người lao động của tổ hợp tác, hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã; Hỗ trợ lương, thưởng và phúc lợi để thu hút lao động có chất lượng cao về làm việc tại tổ hợp tác, hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã.

Cùng với đó, hỗ trợ tổ hợp tác, hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã các thông tin pháp lý, tiếp cận các nguồn vốn; Xây dựng mạng lưới cung cấp dịch vụ tư vấn cho tổ hợp tác, hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã; Nhân rộng mô hình hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã hoạt động hiệu quả; Hợp tác quốc tế trong đào tạo chính quy kinh tế tập thể, hợp tác xã. 

Như vậy, Luật Hợp tác xã 2023 đã mở rộng thêm về chính sách hỗ trợ thông tin về tư vấn và chính sách hợp tác quốc tế về đào tạo nhân lực cho kinh tế tập thể, hợp tác xã so với trước.

Bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho biết, hiện nay Việt Nam đã phát triển mô hình hợp tác xã thanh niên, hợp tác xã phụ nữ nên khi Luật Hợp tác xã năm 2023 mở rộng chính sách hợp tác quốc tế về đào tạo nhân lực cho kinh tế tập thể sẽ là điều kiện thuận lợi cho việc nâng cao năng lực hợp tác xã, hướng đến năm 2045, Việt Nam sẽ có ít nhất một hợp tác xã nằm trong số 300 hợp tác xã tiêu biểu trên thế giới.

“Mục tiêu này có thể khó đạt được vào năm 2030 nhưng có thể đạt được vào năm 2045 nếu Việt Nam đẩy mạnh hoạt động hợp tác quốc tế về đào tạo nhân lực hợp tác xã”, Chủ tịch Liên minh hợp tác xã Việt Nam nhấn mạnh.

Tuy nhiên, tình trạng nhân sự giá hóa sẽ khiến hợp tác xã gặp không ít thách thức. Cụ thể là hợp tác xã chủ yếu là các dịch vụ làm nông, cho nên người trẻ thường không mặn mà. Nhưng khi chính sách hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực tại Luật hợp tác xã 2023 đi vào thực tiễn có lẽ sẽ giúp hợp tác xã giải bài toán về nguồn nhân lực. Nhất là việc hợp tác quốc tế trong đào tạo nguồn nhân lực sẽ giúp hợp tác xã có nguồn nhân lực trẻ, có tâm huyết với nghề nông.

Thông qua các chương trình hợp tác với các tổ chức quốc tế và các quốc gia có nền nông nghiệp phát triển, hợp tác xã có thể tiếp cận với những kiến thức và công nghệ tiên tiến. Các chương trình trao đổi học tập và thực tập quốc tế giúp người trẻ có cơ hội học hỏi kinh nghiệm từ các chuyên gia hàng đầu và áp dụng những kiến thức đó vào thực tiễn tại quê nhà.

Tại chương 2 của Luật Hợp tác xã 2023 đã cụ thể hóa 8 nhóm chính sách hỗ trợ hợp tác xã. Tuy nhiên, không ít hợp tác xã băn khoăn là hợp tác xã đang hưởng thụ chính sách hỗ trợ từ Luật Hợp tác xã 2012, thời gian kéo dài đến hết 2025 nhưng Luật Hợp tác xã 2023 đi vào thực tiễn từ 1/7/2024 liệu có phải dừng chính sách hưởng thụ theo Luật Hợp tác xã 2012 hay không?

Theo Quyết định số 857/QĐ- TTg ngày 18/7/2023 về ban hành danh mục và phân công đơn vị chủ trì soạn thảo văn bản quy định chi tiết thi hành Luật Hợp tác xã, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã và đang dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Hợp tác xã 2023, có thể thấy hợp tác xã vẫn có thời gian chuyển tiếp để áp dụng chính sách hỗ trợ.

Cụ thể là theo khoản 5 Điều 115 Luật Hợp tác xã năm 2023 quy định chính sách của Nhà nước đối với hợp tác xã, Liên hiệp hợp tác xã ban hành theo quy định của Luật Hợp tác xã số 23/2012/QH13 sẽ được tiếp tục thực hiện cho đến khi hết thời gian áp dụng chính sách hoặc có văn bản thay thế, bãi bỏ.

Do đó, trong thời gian từ khi Luật Hợp tác xã năm 2023 có hiệu lực (từ ngày 1/7/2024) đến khi thực hiện Chương trình mới từ năm 2026, các hợp tác xã vẫn tiếp tục áp dụng các chính sách hỗ trợ theo quy định của Luật Hợp tác xã số 23/2012/QH13 và Quyết định số 1804/QĐ-TTg ngày 13/11/2020. Điều này giúp bảo đảm để các hợp tác xã không bị gián đoạn trong quá trình tiếp cận chính sách xã hội, tạo điều kiện thông suốt cho việc thực hiện các kế hoạch, dự án kinh tế, đầu tư một cách thông suốt.

Theo đánh giá của các chuyên gia nông nghiệp, nhìn chung các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong Luật Hợp tác xã năm 2023 đã được quy định rộng khắp, thiết thực, hy vọng sẽ giúp các hợp tác xã phát huy hiệu quả của mô hình kinh tế tập thể.