Việt Nam tiếp tục duy trì sức hấp dẫn đối với dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Ảnh: Đức Thanh

Vị thế vẫn tương đối thuận lợi

Ngày 31/7/2025, Tổng thống Hoa Kỳ ký sắc lệnh điều chỉnh thuế đối ứng với 69 đối tác thương mại, dao động từ 10 đến 41%. Theo đó, hàng hóa và sản phẩm từ Việt Nam chịu mức thuế quan 20%.

Khác với những quốc gia Đông Nam Á còn lại, Việt Nam là một trong những nền kinh tế thương mại tập trung khá nhiều vào thị trường Mỹ. Thuế quan mới đối với hàng hóa từ Việt Nam chỉ cao hơn thuế quan với các nước cùng khu vực 1 điểm phần trăm và thấp hơn mức thuế trung bình đối với hàng hóa từ Trung Quốc nhập khẩu vào Hoa Kỳ. Điều này cho thấy quan điểm của Washington về Việt Nam - đối tác thương mại ngày càng quan trọng, cạnh tranh với các đối tác lớn nhất của Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, khi sắc lệnh được công bố, điều khoản liên quan đến các mặt hàng được xác định là “trung chuyển” khiến một số nhà sản xuất xem xét lại chuỗi cung ứng và việc chuyển hệ thống sản xuất từ Trung Quốc sang Đông Nam Á do bối cảnh mới có thể khiến chi phí đầu tư di dời sản xuất vượt cao hơn lợi nhuận. Ngoài ra, cũng xuất hiện lo ngại về khả năng thu hút FDI của Việt Nam trong bối cảnh biến động thuế.

Tuy nhiên, theo nhà phân tích Steven Tseng của Bloomberg Intelligence, vị thế của Việt Nam vẫn tương đối thuận lợi. Đơn cử, tại Core5 Việt Nam, nền tảng bất động sản công nghiệp của Indochina Kajima, khách thuê vẫn bận rộn với các đơn hàng. Nhiều doanh nghiệp đang gia tăng sản xuất, tối ưu chi phí đầu tư và tận dụng vị trí địa lý của Việt Nam.

Động lực để đẩy mạnh cải cách và nâng cao năng lực cạnh tranh

Dưới góc nhìn thận trọng, bối cảnh hiện tại có thể được nhìn nhận như một động lực để Việt Nam đẩy mạnh cải cách và nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút vốn FDI trong dài hạn.

Việt Nam đã thể hiện sự kiên quyết và nhanh nhạy trong việc ứng biến với những biến đổi thương mại. Sau nhiều cuộc đàm phán, Việt Nam là quốc gia thứ ba công bố đạt được thỏa thuận với Hoa Kỳ về thuế quan. Điều này giúp loại bỏ nhiều bất ổn và suy đoán, hỗ trợ các nhà đầu tư ra quyết định kịp thời. Nhờ đó, vốn FDI vào Việt Nam tiếp tục tăng trưởng. Theo số liệu từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tổng vốn FDI đăng ký 7 tháng năm 2025 đạt gần 24,1 tỷ USD, tăng 27,3% so với cùng kỳ năm 2024.

Bối cảnh hiện tại có thể được nhìn nhận như một động lực để Việt Nam đẩy mạnh cải cách và nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút vốn FDI trong dài hạn.

Để duy trì lợi thế cạnh tranh trong thu hút FDI, trước mắt, Chính phủ Việt Nam cần đẩy mạnh các cuộc đàm phán để làm rõ định nghĩa và danh mục hàng hóa có thể được xác định là hàng hóa trung chuyển. Cụ thể, cần xác định các tỷ lệ giá trị gia tăng, theo đó, hàng hóa sẽ không còn là sản phẩm bị trung chuyển, mà có thể được xác định là mang xuất xứ Việt Nam. Đồng thời, phải gấp rút ban hành chính sách đẩy mạnh các cơ chế kiểm soát nguồn gốc hàng hóa, đặc biệt ở cấp sở, ban, ngành. Các chính sách này nên tận dụng công nghệ số nhằm minh bạch thông tin, đồng thời thúc đẩy chương trình chuyển đổi số quốc gia, đẩy mạnh chính phủ số.

Để duy trì khả năng phục hồi và linh hoạt ứng biến, cũng cần ban hành hướng dẫn cho các doanh nghiệp dựa trên các hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và các quốc gia, vùng lãnh thổ khác. Các hiệp định được ký kết là cơ hội giúp doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, đặc biệt với nhiều nền kinh tế lớn, nơi rào cản thương mại đã được gỡ bỏ theo hiệp định.

Một vấn đề khác cần được giải quyết với chính sách và ưu đãi ở cấp địa phương là việc phát triển và giữ chân nguồn nhân lực chất lượng cao. Ảnh hưởng của chất lượng nguồn nhân lực lên khả năng thu hút đầu tư là rõ ràng, vì lực lượng lao động lành nghề là yếu tố thiết yếu cho sản xuất bền vững, triển khai công nghệ mới, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe.

Theo đó, Chính phủ cần hoạch định kế hoạch thúc đẩy sáng tạo, nâng cao kỹ năng ngoại ngữ và đảm bảo năng lực số trong giáo dục công lập, đào tạo nghề... Kế hoạch nên bao gồm các cơ chế để cập nhật và điều chỉnh chương trình đào tạo sát với nhu cầu của thị trường theo thời gian.

Cơ chế này sẽ cho phép lực lượng lao động Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng nhân lực toàn cầu và cạnh tranh để thu hút đầu tư.

Phát triển bất động sản công nghiệp cũng sẽ “mở khóa” giúp Việt Nam duy trì vị thế là điểm đến đầu tư hấp dẫn trong trung và dài hạn. Nếu trước đây, thị trường bất động sản công nghiệp chủ yếu tập trung vào đất công nghiệp và đầu tư xây dựng nhà máy, thì những năm gần đây, nhiều chủ đầu tư đã thay đổi diện mạo bất động sản công nghiệp với nhiều sản phẩm đa dạng, ấn tượng, theo tiêu chuẩn quốc tế. Hiện nay, thị trường bất động sản công nghiệp phong phú, đáp ứng đa dạng nhu cầu với những sản phẩm như đất công nghiệp, nhà xưởng xây sẵn, kho bãi xây sẵn, kho bãi xây dựng theo yêu cầu, kho hỗn hợp, kho lạnh…

Bất động sản công nghiệp cao cấp ở Việt Nam cũng đón đầu xu hướng về phát triển bền vững với các dự án được chứng nhận LEED, đảm bảo sản xuất xanh, tối ưu hiệu quả tiêu thụ năng lượng. Các đơn vị cung cấp bất động sản cao cấp thường bao gồm các dịch vụ như hỗ trợ quản lý cơ sở vật chất, tư vấn thủ tục cấp phép, tư vấn phát triển kinh doanh…, giúp khách hàng khởi tạo hoạt động tại Việt Nam thuận lợi.

Đầu tư nâng cấp hạ tầng, bao gồm các sân bay, đường bộ và hạ tầng năng lượng, cũng đang hỗ trợ thúc đẩy phát triển bất động sản công nghiệp. Đối mặt với sự cạnh tranh từ các quốc gia khác trong khu vực, Việt Nam có thể đẩy nhanh quy hoạch đất đai, đặc biệt là đất công nghiệp, theo các đơn vị hành chính cấp tỉnh mới. Ngoài ra, có thể bổ sung chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp sản xuất và chủ đầu tư phát triển bất động sản công nghiệp ở cấp địa phương.

Việt Nam đang chứng tỏ khả năng thích ứng với biến động và các nhà đầu tư hoàn toàn có lý do để tiếp tục lạc quan. Sắc lệnh mới về thuế của Hoa Kỳ buộc khu vực công và khu vực tư phải thích nghi nhanh chóng. Nếu Chính phủ Việt Nam và các doanh nghiệp có thể nhìn nhận bối cảnh hiện tại như cơ hội để giảm thiểu rủi ro trong ngắn hạn, đồng thời điều chỉnh để định vị Việt Nam như một điểm đến đầu tư bền vững, hấp dẫn trong dài hạn, chắc chắn Việt Nam sẽ nhanh chóng vượt qua thách thức và linh hoạt để phát triển vươn mình.