Ông Simon Pugh, Chủ tịch Phòng Thương mại Australia tại Việt Nam (Auscham).

Năm 2023, Australia và Việt Nam đã kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Ông đánh giá thế nào về mối quan hệ hợp tác lâu dài giữa hai nước?

Năm 2019, Australia và Việt Nam đã nhất trí xây dựng Chiến lược Tăng cường hợp tác kinh tế với mục tiêu đưa hai nước trở thành một trong 10 đối tác thương mại hàng đầu của nhau và tăng gấp đôi đầu tư hai chiều. Đến năm 2023, Việt Nam đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ 10 của Australia và Australia trở thành đối tác thương mại lớn thứ 7 của Việt Nam.

Ngoài sự phát triển nhanh chóng về thương mại song phương, hai nước cũng hợp tác rất chặt chẽ về các lĩnh vực quan trọng khác.

Theo ông, cơ hội trong việc thúc đẩy quan hệ đầu tư, thương mại giữa hai nước là gì?

Australia có cộng đồng người Việt sinh sống rất đông đảo, nhiều người đã quay trở về Việt Nam làm ăn và tích cực tham gia các hoạt động gắn kết hai quốc gia. Việt Nam đang trên đường trở thành nước tiên tiến, tầng lớp trung lưu phát triển rất nhanh, nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng đối với các sản phẩm có chất lượng như thực phẩm, đồ uống và giáo dục - những lĩnh vực mà Australia đang rất mạnh.

Về giáo dục, ngoài các trường đại học như RMIT, Western Sidney, Australia còn có chương trình đào tạo nghề nghiệp cho thanh niên Việt Nam, những người không tiếp tục con đường học vấn ở bậc đại học. Chúng tôi đào tạo nghề trong ngành xây dựng, kế toán để họ có thể tham gia thị trường việc làm với mức lương xứng đáng mà không cần phải học đại học. Nhu cầu học nghề này cũng đang rất lớn tại Việt Nam.

Australia nổi tiếng về chất lượng thực phẩm và an toàn sinh học. Thị trường Việt Nam đang ưa chuộng các sản phẩm đó. Chính phủ Việt Nam và Australia đều rất quan tâm đến việc làm sao để các nhà cung cấp của Việt Nam có thể kết nối được với chuỗi cung ứng của Australia.

Chúng tôi đang có nhu cầu đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Việt Nam, với nền tảng sản xuất đa dạng, có cơ hội tham gia chuỗi cung ứng này. Tuy nhiên, chúng ta đang thiếu một nền tảng cụ thể để kết nối các cơ sở sản xuất của Việt Nam với chuỗi cung ứng của Australia. Đây là vấn đề mà Việt Nam cần phải giải quyết càng sớm càng tốt.

Thị trường Việt Nam tiếp tục trưởng thành và phát triển, nên xu hướng đang chuyển dần từ nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng xanh, thân thiện với môi trường. Australia có ngành năng lượng xanh rất mạnh và chúng tôi sẵn sàng hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực này.

Các lĩnh vực khác mà hai bên có thể hợp tác là phát triển hạ tầng và chuyển đổi số. Đây là các xu hướng tất yếu khi chúng ta tiến vào thế kỷ XXI.

Nhưng cơ hội vẫn luôn đi kèm với những thức, thưa ông?

Việt Nam đang là một địa chỉ đầu tư hấp dẫn đối với doanh nghiệp Australia, nhưng vẫn cần Chính phủ Việt Nam và các doanh nghiệp nỗ lực hơn nữa để quảng bá với các doanh nghiệp Australia. Ngoài ra, doanh nghiệp Australia khi đầu tư vào Việt Nam còn bị các rào cản xung quanh quá trình thành lập doanh nghiệp, xin giấy phép lao động và thẻ tạm trú, thẻ APEC cho chuyên gia.

Người Australia rất thích đi du lịch, đặc biệt là thích các danh lam thắng cảnh còn mang đậm nét tự nhiên. Tuy nhiên, Việt Nam chi cho quảng bá du lịch vẫn còn nhỏ quá, do đó, nhiều người Australia chưa biết đến Việt Nam. Chúng ta đang đánh mất cơ hội ở đây, cần phải có chiến lược thu hút du khách quay trở lại sau lần đầu tiên.

Ở góc độ kinh doanh, doanh nghiệp nước ngoài vào Việt Nam đầu tư sẽ phải đối mặt với một quá trình phức tạp, mất thời gian với các quy định không rõ ràng. Ví dụ, gần đây, tiến độ của rất nhiều dự án đã bị trì hoãn vì những quy định liên quan đến phòng cháy chữa cháy thay đổi.

Những vấn đề trên cần phải được sắp xếp hợp lý hơn, vì Việt Nam chỉ là một trong số khá nhiều lựa chọn của nhà đầu tư nước ngoài trong khu vực. Đây chính là thời điểm của Việt Nam. Việt Nam đang là chủ đề nóng trên các diễn đàn, là đất nước mà mọi doanh nghiệp đang chú ý. Nhưng nếu không nắm bắt những cơ hội này ngay bây giờ và không củng cố vị trí của mình, Việt Nam sẽ bị một số quốc gia khác vượt qua.

Cảm nhận của nhà đầu tư Australia đối với thị trường Việt Nam gần đây như thế nào?

Từ năm 2021, tôi đảm nhiệm vị trí Chủ tịch Phòng Thương mại Australia và đã chứng kiến một số lượng kỷ lục yêu cầu của các doanh nghiệp Australia muốn tìm hiểu và kinh doanh tại Việt Nam. Nhưng một lần nữa, phải nhớ rằng, chúng ta đang ở trong một thời điểm quan trọng. Nếu chúng ta không nắm bắt cơ hội thì cơ hội sẽ trôi qua, do đó, hãy năng động hơn, nhanh hơn để nắm bắt những cơ hội này.

Theo ông, lĩnh vực nào được nhà đầu tư Australia quan tâm nhất tại thị trường Việt Nam?

Năng lượng xanh, chuyển đổi số là các lĩnh vực cả hai bên cùng theo đuổi. Để thu hút các doanh nghiệp Australia đầu tư vào Việt Nam, Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia đã ký một thỏa thuận với Auscham để thành lập trung tâm công nghiệp kết nối các tập đoàn công nghiệp và thực phẩm, sợi và lâm nghiệp của Australia với thị trường Việt Nam.

Nếu một doanh nghiệp Australia hỏi lý do họ nên đầu tư vào Việt Nam, ông sẽ nói gì với họ?

Hệ thống chính trị ổn định, tiền tệ ổn định và một thị trường nội địa hùng mạnh với hơn 100 triệu dân, tỷ lệ tầng lớp trung lưu đang gia tăng nhanh chóng. Cuối cùng, nhưng không kém quan trọng, đó là tôi sẽ nói với họ: bạn có thể đạt được mọi mục tiêu ở Việt Nam với sự nhiệt tình, chăm chỉ và tận tâm của nguồn nhân lực bản địa.n