Theo kết quả khảo sát của Wall Street Journal vào tháng 4/2023, các nhà phân tích đã đặt cược xác suất suy thoái kinh tế Mỹ vào một thời điểm nào đó trong 12 tháng tới là trên 50%. Ảnh: AFP

Các chỉ số kinh tế có vẻ ổn định

Tại Mỹ, các chủ sử dụng lao động đang rốt ráo tuyển dụng, người tiêu dùng vẫn thoải mái chi tiêu, trong khi thị trường chứng khoán đang phục hồi và thị trường nhà đất có vẻ đang ổn định. Và đây là những bằng chứng mới nhất cho thấy những nỗ lực chống lạm phát của Fed chưa làm suy yếu nhiều đến nền kinh tế Mỹ, tờ Wall Street Journal nhận định. 

Người Mỹ đang vung tiền vào các hoạt động mà họ đã bỏ lỡ trong thời gian phong tỏa vì Covid-19, chẳng hạn như du lịch, hòa nhạc và ăn tối ở bên ngoài. Đáp lại, các doanh nghiệp đang tăng cường nhân sự để đáp ứng nhu cầu bị dồn nén kéo dài của khách hàng. 

Các chính sách của chính phủ Mỹ nhằm đối phó với đại dịch như lãi suất thấp và các gói hỗ trợ tài chính hàng nghìn tỷ USD, đã giúp người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ trở nên dư dả hay chí ít dễ dàng tiếp cận các khoản nợ rẻ.

Nhiều nhà kinh tế cho rằng việc Fed tăng lãi suất sẽ làm "hạ nhiệt" nền kinh tế Mỹ và áp lực giá cả theo thời gian, gây ra suy thoái kinh tế vào cuối năm nay. Tuy nhiên, đến nay, dữ liệu kinh tế tiếp tục "nóng" hơn dự báo.

Đặc biệt, thị trường việc làm Mỹ vẫn mức tăng trưởng mạnh mẽ, gia tăng nguồn thu nhập cho người lao động. Bộ Lao động nước này cho biết, số lao động được biên chế trong bảng lương đã tăng một cách đáng ngạc nhiên lên 339.000 trong tháng 5 và mức tăng trong hai tháng trước đó cũng đều cao hơn ước tính ban đầu.

"Tôi không nghĩ chúng ta có nguy cơ rơi vào suy thoái", ông Justin Wolfers, giáo sư về chính sách công và kinh tế tại Đại học Michigan nhận định. Lý giải cho nhận định này, GS. Wolfers cho biết hầu hết các chỉ số kinh tế Mỹ đều có vẻ ổn định.

Sau đại dịch, thị trường lao động vẫn đang phục hồi

Tháng trước, các nhà tuyển dụng Mỹ tuyển dụng đồng loạt, kể cả những người làm việc trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, giải trí, khách sạn, và cơ quan công quyền, những lĩnh vực đã chứng kiến tình trạng mất việc làm nghiêm trọng khi đại dịch bùng phát vào mùa xuân năm 2020. Tuy nhiên, số lượng lao động được tuyển hiện chưa đạt mức trước đại dịch và tình trạng thiếu hụt lao động vẫn đang tiếp diễn.

Trên toàn nền kinh tế Mỹ, số cơ hội việc làm trong tháng 4 đã tăng lên 10,1 triệu, từ mức 9,7 triệu của tháng 3, đồng thời vượt xa con số 5,7 triệu người Mỹ thất nghiệp trong tháng đó. Sự chênh lệch giữa cơ hội việc làm và người tìm việc tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng tiền lương.

Courtney Wakefield-Smith là một trong số những người được hưởng lợi từ thị trường lao động tăng trưởng mạnh mẽ. Nữ lao động 33 tuổi này cho biết năm ngoái cô đã được thăng chức tại một công ty cấp nước ở bang New Jersey. Ở vị trí mới, cô kiếm được hơn 25 USD/giờ, cao hơn nhiều so với mức lương 11 - 17 USD/giờ từ những công việc bán thời gian trong đại dịch.  

Trong tháng 5, thu nhập trung bình mỗi giờ của người lao động Mỹ đã tăng 4,3% so với cùng kỳ năm trước, tương tự mức tăng của tháng 3 và tháng 4, theo Wall Street Journal.

Ông Carl Tannenbaum, nhà kinh tế trưởng tại công ty quản lý tài sản Northern Trust (Mỹ) nói: "Chắc chắn tôi không cho rằng thị trường lao động sẽ duy trì mạnh mẽ như vậy trong thời gian dài".

Thị trường việc làm Mỹ có thể tiếp tục đối mặt với tình trạng khan hiếm nhân lực, phần lớn là do hàng triệu công nhân gần đến tuổi nghỉ hưu đã rời bỏ lực lượng lao động kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Tháng 5/2023 chứng kiến tỷ lệ người Mỹ từ 16 tuổi trở lên đang làm việc hoặc đang tìm việc, giữ ổn định ở mức 62,6%.

Người tiêu dùng vẫn dư dả chi tiêu

Theo một báo cáo tháng 5 của chi nhánh Fed tại San Francisco, người Mỹ có khoảng 500 tỷ USD tiền tiết kiệm vượt mức - số tiền cao hơn ước tính so với trước đại dịch. Điều đó cho phép họ dư dả tiêu sài cho chuyến du lịch mùa hè, vé xem hòa nhạc và du lịch trên biển, bất luận giá cả leo thang.

Giám đốc điều hành hãng hàng không giá rẻ lớn nhất Mỹ Southwest Airlines, ông Bob Jordan, cho biết nhu cầu của hành khách sẽ tăng trưởng mạnh mẽ trong hai đến ba tháng tới - khoảng thời gian mà hầu hết mọi người đặt vé bay. Tương tự, hãng hàng không American Airlines đã nâng dự báo doanh thu quý II/2023 với lý do nhu cầu tăng mạnh mẽ.

Theo Cơ quan quản lý an ninh vận tải Mỹ (TSA), số lượng người đi qua các sân bay của nước này trong dịp "Lễ chiến sĩ trận vong" (Memorial Day) - ngày lễ liên bang tại Mỹ để tưởng niệm những quân nhân Mỹ đã thiệt mạng trong quân ngũ - đã vượt con số trước đại dịch.

Ông Brett Keller, Giám đốc điều hành webite du lịch Priceline, một nền tảng của Booking Holdings, cho biết ông rất ngạc nhiên về sức tăng của nhu cầu đi lại khi nhiều người tiêu dùng Mỹ trả nhiều tiền hơn để đặt vé máy bay và phòng khách sạn. Đơn cử, giá vé khứ hồi từ Bờ Đông đến Boise, Idaho trong mùa hè này đã vượt mốc 1.000 USD, gần gấp đôi giá vé một vài năm trước.

Khó đoán triển vọng lãi suất của Fed

Hoạt động kinh tế và lạm phát không chậm lại nhiều như các quan chức Fed kỳ vọng. Kể từ tháng 3/2022, Fed đã nâng lãi suất liên bang từ gần bằng 0 lên ngưỡng 5 - 5,25%, mức cao nhất trong 16 năm qua.

Thị trường chứng khoán và nhà ở đã có những phản ứng nhạy cảm với chính sách lãi suất của Fed. Đơn cử, chỉ số S&P 500 đã giảm khoảng 25% từ cuối tháng 12/2021 đến tháng 10/2022 khi Fed tăng lãi suất mạnh mẽ. Sau giai đoạn này, chỉ số S&P 500 đã tăng điểm trở lại khoảng 20%, một diễn biến không thường thấy nếu kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái.

Tương tự, sau mức giảm mạnh trong năm 2022, doanh số bán nhà hiện có và nhà xây mới đã tăng kể từ đầu năm 2023. Khan hiếm nhà để bán đã đẩy giá nhà tăng cao hơn trong thời gian gần đây.

Các nhà phát triển nhà ở của Mỹ đã cảm thấy vững tâm hơn với kỳ vọng nhu cầu về nhà xây mới sẽ tăng lên. Chỉ riêng tháng 5/2023, các công ty xây dựng dân dụng và công nghiệp đã tạo thêm 25.000 việc làm, tăng vọt so với mức trung bình hàng tháng là 17.000 trong 12 tháng qua.

Những dấu hiệu về khả năng phục hồi trên cho thấy Fed có thể cần phải tăng lãi suất hơn nữa để kéo giảm lạm phát từ mức hiện tại khoảng 5% về mục tiêu họ đề ra là 2%.

Tuần trước, các quan chức Fed đã phát tín hiệu về xu hướng giữ nguyên lãi suất tại cuộc họp chính sách trong tháng này. Nhưng báo cáo việc làm do Bộ Lao động Mỹ công bố cuối tuần trước đã củng cố khả năng Fed sẽ kết hợp việc tạm dừng tăng lãi suất và ưu tiên cao hơn để tăng lãi suất vào cuối năm nay.

"Quyết định giữ nguyên lãi suất chính sách của chúng tôi tại cuộc họp sắp tới không nên được hiểu là chúng tôi đã đạt đến mức lãi suất cao nhất cho chu kỳ này", ông Philip Jefferson, thành viên Hội đồng thống đốc Fed, cho biết.

"Quả thật, bỏ qua việc tăng lãi suất tại cuộc họp sắp tới sẽ cho phép Ủy ban (Ủy ban thị trường mở - FOMC) xem xét thêm dữ liệu trước khi đưa ra quyết định về mức độ củng cố chính sách bổ sung", ông Jefferson nói thêm.

Bên cạnh đó, chính sách tăng lãi suất mạnh mẽ của Fed đang cho thấy tác dụng khi hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp có xu hướng chậm lại trong quý I/2023, đặc biệt là cắt giảm chi tiêu cho trang thiết bị.

Số giờ làm việc trung bình trong tuần tại Mỹ đã giảm còn 34,3 giờ trong tháng 5/2023, mức thấp nhất kể từ tháng 4/2020. Số liệu này có thể được hiểu rằng các doanh nghiệp đã cắt giảm giờ làm thay vì lao động. Tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 3,7% trong tháng 5, từ mức 3,4% trong tháng 4. Trong đó, lĩnh vực công nghệ thông tin có số lượng việc làm bị cắt giảm lên tới 9.000 trong tháng 5.

Nhiều nhà kinh tế và giám đốc điều hành doanh nghiệp cho rằng việc tăng lãi suất chỉ là vấn đề thời gian, kể cả khi tác động có độ trễ, nó sẽ làm suy giảm đáng kể sức mạnh của nền kinh tế Mỹ.

Các nhà phân tích được tờ Wall Street Journal khảo sát vào tháng 4/2023 đã đặt cược xác suất suy thoái kinh tế Mỹ vào một thời điểm nào đó trong 12 tháng tới là trên 50%. Nhưng sau đó họ đã thay đổi nhận định và cho rằng suy thoái kinh tế dường như không còn là nguy cơ gần nữa, ít nhất kể từ tháng 10/2023.