Bị cáo Trương Mỹ Lan (hàng đầu, thứ hai từ trái sang) tại phiên tòa

673.586 tỷ đồng được huy động từ các cá nhân, tổ chức

Theo cơ quan chức năng, do nắm giữ cổ phần chi phối (từ 85% đến 91,5% tổng số cổ phần SCB), nên Trương Mỹ Lan có “quyền lực” chi phối, chỉ đạo, điều hành tuyệt đối mọi hoạt động của Ngân hàng kể từ khi hợp nhất tới thời điểm khởi tố vụ án.

SCB huy động được lượng lớn tiền gửi của cá nhân và tổ chức để hoạt động tín dụng, nhưng chủ yếu để phục vụ hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát (93% số tiền cho vay với tổng giá trị giải ngân 1.066.000 tỷ đồng của SCB chỉ dành cho bà Trương Mỹ Lan sử dụng vào mục đích cá nhân).

Tại thời điểm khởi tố vụ án (tháng 10/2022), trên hệ thống sổ sách của SCB thể hiện, tổng số tiền ngân hàng này huy động của người dân và vay của các cơ quan, tổ chức khác là 673.586 tỷ đồng, bao gồm: 511.262 tỷ đồng tiền gửi của khách hàng; 76.845 tỷ đồng phát hành giấy tờ có giá; 66.030 tỷ đồng vay Ngân hàng Nhà nước; 12.693 tỷ đồng tiền gửi và 6.756 tỷ đồng vay của các tổ chức tín dụng khác.

Theo cáo trạng, Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã lập một số lượng lớn các hồ sơ vay vốn khống, đưa 1.166 mã tài sản để đảm bảo cho 1.284 khoản vay, tổng giá trị tài sản đảm bảo đã bị nâng khống ghi nhận trên sổ sách là 1.265.504 tỷ đồng.

Sau khi trừ đi tổng giá trị tài sản bảo đảm được phân bổ cho các khoản vay đã được Công ty thẩm định giá Hoàng Quân định giá và được SCB chấp nhận có đủ pháp lý để trích lập dự phòng rủi ro, thì bị cáo Trương Mỹ Lan gây thiệt hại cho SCB hơn 498.000 tỷ đồng.

Không chỉ khắc phục hậu quả, mà còn phải trả lại tiền gửi

Tại phiên xét xử cuối tuần qua, đại diện SCB tham gia phiên tòa với 2 tư cách: là bị hại đối với hành vi tham ô tài sản; và là bên có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến hành vi vi phạm quy định về ngân hàng của các bị cáo.

Với tư cách bị hại, đại diện SCB không đồng ý với số tiền thiệt hại hơn 498.000 tỷ đồng như được nêu trong cáo trạng. Đại diện ngân hàng này khẳng định, thiệt hại phải lên đến 764.000 tỷ đồng (trong đó, số tiền bị chiếm đoạt là 547.000 tỷ đồng, tiền lãi phát sinh là 217.000 tỷ đồng) và tiếp tục tính lãi đến khi thi hành án xong.

Để khắc phục thiệt hại này, đối với vật chứng vụ án là tài sản đảm bảo đang bị kê biên (1.166 tài sản mà cơ quan điều tra xác định đảm bảo cho 1.284 khoản vay thuộc trách nhiệm của bà Trương Mỹ Lan), đại diện SCB đề nghị Hội đồng Xét xử xem xét giao SCB toàn quyền quản lý, khai thác, mà không phụ thuộc vào việc tài sản đó có đầy đủ pháp lý về tài sản hoặc pháp lý khi thế chấp, cầm cố hay không.

Đối với vật chứng là những tài sản đã được cơ quan điều tra kê biên, phong tỏa, thu giữ được nêu trong kết luận điều tra, đại diện SCB đề nghị Hội đồng Xét xử buộc trả lại, bồi thường cho SCB tất cả những vật chứng này trong quá trình xét xử và giao SCB toàn quyền quản lý, khai thác, sử dụng, xử lý…

Theo đại diện SCB, cáo trạng xác định bà Lan chỉ đạo các đồng phạm thực hiện việc hoán đổi, rút các tài sản đảm bảo có giá trị ra khỏi SCB, thay thế bằng các tài sản khác có giá trị thấp hơn tài sản đã rút ra. Trong số 1.284 khoản vay thuộc trách nhiệm của bà Lan, có 240 tài sản bảo đảm có tổng trị giá trên sổ sách là 487.500 tỷ đồng, bị hoán đổi thành 278 tài sản bảo đảm khác. Từ đó, đại diện SCB đề nghị tòa xem xét có quyết định thu hồi đối với 240 tài sản đã bị hoán đổi ra khỏi SCB để giao lại SCB quản lý, khai thác, sử dụng, xử lý.

Đại diện SCB cũng kiến nghị các cơ quan pháp luật tiếp tục truy tìm, thu hồi, phong tỏa những tài sản thuộc sở hữu của bà Lan, hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát và các cá nhân liên quan để có thể khắc phục tối đa thiệt hại của vụ án.

Bên cạnh đó, SCB đề nghị Hội đồng Xét xử xem xét trách nhiệm liên đới bồi thường đối với các công ty thẩm định giá. Bởi vì, đến nay, đã xác định có 5 công ty thẩm định giá, gồm Công ty Tầm Nhìn Mới, Công ty MHD, Công ty Thiên Phú, Công ty E XIM và Công ty DATC, đã phát hành 23 chứng thư thẩm định giá hợp thức cho các khoản vay của nhóm bà Trương Mỹ Lan, gây thiệt hại cho SCB. Tuy nhiên, các cơ quan tiến hành tố tụng chưa xem xét trách nhiệm bồi thường thiệt hại của các công ty này.

“Thiệt hại của vụ án mà các bị cáo gây ra là đặc biệt lớn, khiến SCB mất khả năng chi trả tiền gửi của người dân và được Ngân hàng Nhà nước kiểm soát đặc biệt. Do đó, đề nghị Hội đồng Xét xử xem xét những kiến nghị trên của SCB để không chỉ khắc phục hậu quả, mà còn chi trả lại tiền gửi”, đại diện SCB nói.

Trương Mỹ Lan “đấu” SCB và đơn vị thẩm định giá

Trả lời Hội đồng Xét xử liên quan đến yêu cầu bồi thường thiệt hại của SCB, bị cáo Trương Mỹ Lan cho rằng, yêu cầu của SCB là không hợp lý, vì bị cáo bị bắt từ ngày 6/10/2022, nên không thể quy buộc bị cáo chịu trách nhiệm sau ngày này.

Liên quan tới việc định giá của Công ty TNHH Thẩm định giá Hoàng Quân, bị cáo Trương Mỹ Lan cho rằng, 726 tài sản ở SCB được định giá khoảng 253.000 tỷ đồng là quá thấp. Dự án Mũi Đèn Đỏ khi bồi thường cũng đã hơn 100.000 tỷ đồng, mà định giá có 17.000 tỷ đồng.

Về 440 tài sản không định giá, bà Trương Mỹ Lan cho rằng, các tài sản này có một phần từ trước thời điểm hợp nhất SCB và đang trong quá trình hoàn thiện giấy tờ. Thực tế, các tài sản đó đều có giá trị, nên bà Lan đề nghị xem xét định giá lại tất cả tài sản để giảm thiệt hại trong vụ án.

Trước câu trả lời của bà Trương Mỹ Lan, đại diện Công ty TNHH Thẩm định giá Hoàng Quân nói, Công ty thẩm định giá theo hợp đồng đã ký kết giữa 2 bên. Mục đích thẩm định là đánh giá thực trạng tài chính của SCB. Công ty thẩm định trên cơ sở khách quan, độc lập, đúng giá thị trường. Những tài sản nào đủ pháp lý, pháp lý rõ, thì Công ty thẩm định đầy đủ, còn các tài sản không đầy đủ tài liệu theo quy định pháp luật, thì Công ty không thẩm định giá.

Biệt thự cổ, khách sạn Daewoo không bán được?

Hội đồng Xét xử thông báo, đã xác định được một số bất động sản, tài sản có giá trị lớn do bà Trương Mỹ Lan và gia đình đưa vào giải quyết hậu quả của vụ án, trong đó có căn biệt thự cổ diện tích gần 3.000 m2 tại số 110-112, Võ Văn Tần, quận 3, TP.HCM.

Sau khi nghe nội dung thông báo này, bị cáo Trương Mỹ Lan cho biết, trước đây mua căn biệt thự ở trung tâm TP.HCM với giá 700 tỷ đồng, song đây là biệt thự cổ để bảo tồn, nên đề nghị Hội đồng Xét xử không kê biên, vì “không mua bán được, mà phải bảo tồn”. “Xin trả lại cho con tôi và gia đình để cháu sữa chữa, bảo tồn di tích cho Việt Nam”, bà Lan nói.

Đối với khách sạn Daewoo (Hà Nội), bị cáo Trương Mỹ Lan cho hay, gia đình bị cáo sở hữu 73,4% cổ phần và đã cho Nguyễn Phương Hồng mượn để phát hành trái phiếu. Dù vậy, Trương Mỹ Lan lại nói rằng, tài sản này không thể bán được, do vướng về pháp lý.

Đối với Dự án Capital Place Liễu Giai (Hà Nội), đang vay 4 ngân hàng nước ngoài với số tiền 200 triệu USD, Trương Mỹ Lan cho hay, chủ sở hữu đã ủy quyền cho Chu Duyệt Phấn, con của bị cáo. Bị cáo nói, hiện bên mua dự án này đang ép giá còn 350 triệu USD. Khi bán được, sau khi trả nợ, bị cáo tự nguyện dùng phần còn lại để khắc phục hậu quả.

Đối với Dự án Nhà máy sản xuất Vắc-xin, trước đây đầu tư 315 tỷ đồng, bị cáo Trương Mỹ Lan nói, ai đồng ý nhận chuyển nhượng, thì bị cáo đồng ý, để khắc phục hậu quả.

Trương Mỹ Lan còn cho hay, có 920 tỷ đồng tiền cổ phần tại một công ty bảo hiểm nước ngoài. Bị cáo muốn bán số này để khắc phục hậu quả vụ án.

Tuần này, phiên tòa xét xử đại án Vạn Thịnh Phát sang phần tranh luận gay cấn nhất với quan điểm luận tội của Viện Kiểm sát và phản biện bảo vệ thân chủ của các luật sư.