Lạm phát chưa đáng lo?

HSBC cho rằng, sự phục hồi của kinh tế Việt Nam tiếp tục là một ví dụ nổi trội trong khu vực. Tăng trưởng GDP quý II/2022 chạm mốc 7,7% so với cùng kỳ năm ngoái, dễ dàng vượt xa những kỳ vọng của thị trường (HSBC là 5,8%, các tổ chức nghiên cứu là 5,9%).

Đây cũng là mức tăng trưởng GDP theo quý cao nhất mà Việt Nam từng đạt được kể từ năm 2011, nhờ vào phục hồi kinh tế mạnh mẽ trên diện rộng ở các lĩnh vực.

Nhưng theo HSBC, hiện tại áp lực giá cả của Việt Nam chưa rõ ràng như những quốc gia khác trong khu vực, đà lạm phát vẫn tăng nhanh chóng.

Lạm phát toàn phần tháng vừa qua tăng 0,7% so với tháng trước, tương đương với 3,4% so với năm ngoái, vượt khỏi dự báo của HSBC và thị trường.

Giá xăng đầu trong nước tiếp tục được điều chỉnh tăng, đạt mức cao kỷ lục, đóng góp vào sự tăng lên của lạm phát. Trong khi giá năng lượng cao đã là điều được dự đoán từ trước, bất ngờ lớn nhất là lạm phát lương thực, tăng 0,8% so với tháng trước.

Điều này phần lớn phản ánh tác động mạnh mẽ của chi phí năng lượng leo thang đối với lạm phát lương thực. Hơn nữa, có những dấu hiệu cho thấy lạm phát đã bắt đầu lan rộng.

Lần đầu tiên trong gần 2 năm, lạm phát cơ bản đã hồi phục ở mức 2% so với cùng kỳ năm trước, khi nhu cầu trong nước tiếp tục tăng. Do giá dầu thế giới tăng, các chuyên gia cho rằng áp lực lạm phát sẽ gia tăng.

Bộ phận phân tích HSBC dự báo rằng lạm phát năm 2022 sẽ ở mức trung bình 3,5%, thấp hơn mức trần 4% do Ngân hàng Nhà nước đặt ra, áp lực giá sẽ mạnh mẽ hơn trong nửa cuối năm 2022. 

Trong khi đó, theo TS. Cấn Văn Lực - chuyên gia tài chính, ngân hàng, nền kinh tế có độ trễ, hiện nay giá cả đang tăng lên, xăng dầu cũng mới chỉ tác động vòng 1, còn vòng 2, vòng 3 sẽ là tác động vào lương thực thực phẩm, sản phẩm tiêu dùng. Điều này đè nặng sức ép lạm phát những tháng cuối năm.

TS. Cấn Văn Lực cho rằng, áp lực lạm phát đang tăng và là thách thức lớn đối với nền kinh tế trong giai đoạn 6 tháng cuối năm 2022. Trong 6 tháng đầu năm 2022, CPI chỉ tăng 2,44% so với cùng kỳ nhưng cũng không thể chủ quan.

Vì nền kinh tế có độ trễ, hiện nay giá cả đang tăng lên và Việt Nam vẫn phải nhập khẩu rất nhiều. Vì vậy, câu chuyện nhập khẩu lạm phát vẫn có thể xảy ra với Việt Nam.

Bên cạnh đó, một số khoản như: Học phí, thuế hay lương cơ bản,…bắt đầu tăng từ 1/7 nên chưa thể hiện trong chỉ số lạm phát nửa đầu năm.

TS Lực cũng dự báo, lạm phát của Việt Nam trong năm nay sẽ khoảng 3,8-4,2%. Về cơ bản mức lạm phát này chấp nhận được và nếu trên 4% cũng phải chấp nhận vì bối cảnh lạm phát trên thế giới năm nay rất cao. 

Áp lực tăng lãi suất điều hành

Dựa vào các dự báo, HSBC cho rằng, lạm phát sẽ có thể vượt qua mức 4% kể từ quý 4/2022 đến quý 2/2023, đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước cần bắt đầu bình thường hóa chính sách tiền tệ.

Theo dự báo của tổ chức này, Ngân hàng Nhà nước có thể sẽ bắt đầu tăng lãi suất 50 điểm cơ bản từ quý 3/2022, và tăng thêm 50 điểm mỗi quý cho đến quý 3/2023. Như vậy, đến cuối năm 2023, lãi suất điều hành có thể lên đến 6,5%. 

Trong khi đó, nhóm phân tích SSI Research cho biết, trong tuần trước, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục sử dụng kênh phát hành tín phiếu trên hoạt động thị trường mở, với kỳ hạn linh hoạt hơn.

Nửa cuối năm 2022, SSI Research cho rằng, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt và trong điều kiện phù hợp sẽ thông qua việc nới trần tín dụng cho các ngân hàng.

Tăng trưởng tín dụng trong năm 2022 ước tính đạt 15-16%, và mức tăng trưởng này là tăng trưởng danh nghĩa, thường có xu hướng cao hơn bình thường trong bối cảnh lạm phát.

Theo SSI Research, áp lực tăng lãi suất huy động sẽ rơi về cuối năm, đặc biệt là khi tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn sẽ giảm từ 37% về 34% sẽ có hiệu lực từ ngày 1/10/2022 theo Thông tư 08 năm 2020 của Ngân hàng Nhà nước sửa đổi Thông tư 22 năm 2019 quy định lộ trình giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn.

Trên thực tế, các ngân hàng đã lần lượt điều chỉnh biểu lãi suất huy động với mức trung bình tăng từ 30-100 điểm cơ bản, chủ yếu vào giai đoạn cuối quý I và đầu quý III/2022.

Đáng chú ý, hai ngân hàng thương mại có vốn nhà nước là BIDV và Agribank cũng vào cuộc đua tăng 10 điểm cơ bản cho kỳ hạn trên 12 tháng. Nhưng hiện mức lãi suất tiền gửi tiết kiệm cao nhất trên thị trường là 7,55% thuộc về SCB. 

Đà tăng lãi suất huy động được cho là sẽ chậm lại trong quý III/2022 vì nhu cầu huy động vốn thấp do nhiều ngân hàng đã tạm hết dư địa để tăng trưởng tín dụng.

Tuy nhiên, VNDirect cho rằng, đà tăng này có thể tăng tốc trở lại trong quý IV/2022 sau khi Ngân hàng Nhà nước nâng hạn mức tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng. 

Lãi suất huy động dự báo có thể tiếp tục tăng thêm 0,3 - 0,5 điểm % trong 6 tháng cuối năm 2022.

Lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng thương mại có thể tăng lên mức khoảng 5,9-6,1%/năm (bình quân) vào cuối năm 2022, mức này vẫn thấp hơn so với mặt bằng trước đại dịch là khoảng 7%/năm.

Ngân hàng UOB cũng đánh giá Ngân hành Nhà nước có đủ khả năng để giữ ổn định lãi suất chính sách để hỗ trợ các nỗ lực phục hồi kinh tế bất chấp những triển vọng không chắc chắn từ địa chính trị và bối cảnh lạm phát trong nước. 

Tuy nhiên, với động thái quyết liệt hơn trong việc thắt chặt chính sách từ Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed), UOB dự đoán Ngân hàng Nhà nước sẽ có xu hướng khởi đầu chu kỳ tăng lãi suất từ ​​quý II/2023 hoặc sớm hơn, nếu đà tăng trưởng vẫn tiếp tục duy trì và các rủi ro bên ngoài đáng quan ngại hơn.