Phiên thảo luận sáng 1/10 của Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách.  Ảnh: P.T

Tạo cơ chế để thu hút các nguồn lực ngoài Nhà nước

Trước khi trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ mười, Dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) đã được cho ý kiến tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách diễn ra trong tuần qua.

Theo tờ trình của Chính phủ, thời gian qua, hệ thống pháp luật về đầu tư, xây dựng có nhiều thay đổi dẫn đến các thay đổi về quyền và trách nhiệm đầu tư của doanh nghiệp cảng hàng không, thẩm quyền lựa chọn nhà đầu tư xây dựng và khai thác công trình dịch vụ chuyên ngành hàng không... Do đó, việc triển khai các hoạt động đầu tư, cải tạo kết cấu hạ tầng tại một số cảng hàng không còn chậm, không đáp ứng nhu cầu vận tải hàng không, chưa huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội để đầu tư vào kết cấu hạ tầng cảng hàng không.

Lần sửa đổi này nhằm tạo cơ chế để thu hút các nguồn lực ngoài Nhà nước, các doanh nghiệp tham gia đầu tư kinh doanh hàng không, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước. Một trong những nội dung mới được bổ sung là quy định về đầu tư xây dựng, khai thác cảng hàng không, công trình tại cảng hàng không (Điều 31).

Trong đó, Dự thảo quy định, đối với công trình tại cảng hàng không trên đất quốc phòng, an ninh và tài sản công tại đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân, cấp có thẩm quyền được quyết định việc cho phép nhà đầu tư, doanh nghiệp đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, mở rộng, bảo trì, khai thác công trình tại cảng hàng không trên đất quốc phòng, an ninh để phục vụ mục đích lưỡng dụng mà không phải chuyển quyền sử dụng đất, mục đích sử dụng đất.

Dự thảo cũng quy định, Nhà nước tổ chức lựa chọn nhà đầu tư để đầu tư xây dựng cảng hàng không theo phương thức đối tác công - tư hoặc theo hình thức đầu tư kinh doanh (Điều 32).

Tán thành bổ sung quy định đầu tư xây dựng cảng hàng không bằng nguồn vốn ngoài Nhà nước, Thường trực cơ quan thẩm tra (Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội) cho rằng, việc này bảo đảm kinh tế tư nhân cạnh tranh bình đẳng với các thành phần kinh tế khác trong tiếp cận cơ hội kinh doanh.

Tuy nhiên, Thường trực cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc quy định “nhà đầu tư cảng hàng không chuyển giao không bồi hoàn cho Nhà nước toàn bộ tài sản hình thành từ dự án sau khi hết thời hạn hoạt động của dự án” để bảo đảm quyền lợi của nhà đầu tư.

Bảo đảm quyền lợi của nhà đầu tư

Thảo luận tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, đại biểu Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) cho rằng, các quy định tại Điều 31 là hết sức cần thiết, nhằm khắc phục khó khăn, tháo gỡ những vướng mắc hiện nay trong việc đầu tư xây dựng cảng hàng không, công trình tại cảng hàng không. Quy định này cũng tạo hành lang pháp lý để huy động các nguồn lực ngoài Nhà nước trong việc đầu tư xây dựng mới, đầu tư cải tạo, nâng cấp, mở rộng, bảo trì, khai thác công trình hiện có để khai thác có hiệu quả các cảng hàng không, vừa phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, vừa tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh.

Theo đại biểu, quy định này sẽ giải quyết được những vấn đề thực tế đặt ra, đó là hầu hết các cảng hàng không hiện nay đều khai thác lưỡng dụng và được xây dựng trên đất quốc phòng. Tuy nhiên, hiện nay, nhà đầu tư, doanh nghiệp không phải là doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, không thuộc đối tượng được sử dụng đất quốc phòng, an ninh quy định tại khoản 1, Điều 201 của Luật Đất đai.

Do đó, đại biểu Mai đề nghị, cần nghiên cứu bổ sung quy định ngay trong dự thảo luật này hoặc bổ sung nội dung vào khoản 1, Điều 201 của Luật Đất đai rằng, “doanh nghiệp, nhà đầu tư được cấp có thẩm quyền cho phép đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, mở rộng, bảo trì, khai thác công trình tại cảng hàng không trên đất quốc phòng, an ninh để phục vụ mục đích lưỡng dụng”.

Với quy định tại Điều 32 về đầu tư xây dựng cảng hàng không bằng nguồn vốn ngoài Nhà nước, đại biểu Lâm Đồng bày tỏ tán thành với quan điểm của Thường trực cơ quan thẩm tra. Đó là cần xem lại quy định “nhà đầu tư cảng hàng không chuyển giao không bồi hoàn cho Nhà nước toàn bộ tài sản hình thành từ dự án sau khi hết thời hạn hoạt động của dự án” để bảo đảm quyền lợi của nhà đầu tư.

Đại biểu Mai đề nghị, quy định lại nội dung này theo hướng việc đầu tư cảng hàng không không theo hình thức đầu tư kinh doanh được thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư. Trong đó, việc giao tài sản công cho nhà đầu tư để đầu tư xây dựng cảng hàng không được thực hiện theo quy định của pháp luật về quản lý tài sản công và phải tính giá trị hoàn trả cho Nhà nước. Nhà đầu tư chuyển giao toàn bộ tài sản kết cấu hạ tầng hàng không hình thành từ vốn cho Nhà nước sau khi hết thời hạn hoạt động của dự án trên cơ sở tính giá trị bồi hoàn bằng giá trị còn lại trên sổ sách của tài sản đã đầu tư tại thời điểm chuyển giao. Đồng thời, giao Chính phủ quy định chi tiết các nội dung này để đảm bảo tính khả thi trong quá trình tổ chức thực hiện.

Báo cáo giải trình thêm về bổ sung nội dung vào khoản 1, Điều 201 của Luật Đất đai cho phép đầu tư trên đất quốc phòng, an ninh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn cho biết, “đã chuẩn bị sẵn sàng, nếu Luật Đất đai sửa thì rất mong đưa quy định này vào luật chuyên ngành”.

Liên quan đến đề nghị bãi bỏ nội dung kinh doanh dịch vụ bảo đảm hoạt động bay khỏi danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện của đại biểu Mai, ông Tuấn giải thích, để đảm bảo tuân thủ nguyên tắc về ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định tại Điều 7, Luật Đầu tư, thì các dịch vụ thông tin dẫn đường, giám sát khí tượng hàng không, tìm kiếm cứu nạn hàng không quy định tỷ lệ nắm giữ vốn góp của Nhà nước. Dịch vụ quản lý không lưu và dịch vụ tin tức hàng không là các dịch vụ phục vụ cả mục đích quốc phòng, an ninh, an toàn và bảo vệ chủ quyền vùng trời quốc gia, nên cần thiết phải do doanh nghiệp nhà nước 100% vốn điều lệ thực hiện.

Tuy nhiên, ngoài việc không quy định đây là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, Dự thảo tiếp tục kế thừa quy định hiện hành xác định dịch vụ bảo đảm hoạt động bay là dịch vụ công ích, gắn với yêu cầu về khai thác an toàn và các tiêu chuẩn quy định của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) và trách nhiệm đảm bảo chủ quyền của vùng trời, quốc phòng và an ninh quốc gia.

Đồng thời, theo quy định của Luật Biên giới, Luật Phòng không nhân dân, trách nhiệm điều hành và kiểm soát không lưu liên quan đến trách nhiệm bảo vệ vùng trời biên giới quốc gia trên không. Vì vậy, sau khi bãi bỏ khỏi danh mục nghề kinh doanh có điều kiện, thì nhà chức trách hàng không thực hiện quản lý, giám sát việc cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay trong phạm vi gồm thông báo bay mà quốc gia và ICAO quản lý thông qua các quy định bảo đảm an toàn là giấy phép đủ điều kiện khai thác đối với hệ thống kỹ thuật, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay.