Ảnh minh hoạ.

Đây là chỉ đạo mới nhất của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà liên quan đến khai thác, cung ứng vật liệu cát cho Dự án cao tốc Cần Thơ - Cà Mau.

Hỗ trợ tối đa thủ tục khai thác cát

Văn phòng Chính phủ vừa có công văn số 1005/VPCP – CN gửi các Bộ: GTVT, Tài nguyên và Môi trường; UBND các tỉnh: An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng liên quan đến  việc khai thác, cung ứng vật liệu cát cho Dự án thành phần đoạn Cần Thơ - Cà Mau thuộc Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông.

Theo đó, Phó Thủ tướng yêu cầu Chủ tịch UBND  các tỉnh: An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long xem xét, giải quyết theo thẩm quyền, đúng quy định của pháp luật, trong đó khẩn trương cấp “Bản xác nhận” đối với 6 mỏ nhà thầu đã trình hồ sơ để thực hiện nghĩa vụ nộp thuế, phí và có thể khai thác trong tháng 2/2024 (tỉnh An Giang 5 mỏ, tỉnh Vĩnh Long 1 mỏ). Đặc biệt, UBND  tỉnh An Giang cần chủ động xử lý thủ tục đối với 5 mỏ đã được các nhà thầu hoàn thành thủ tục.

Lãnh đạo 3 địa phương nói trên cũng được yêu cầu hỗ trợ các nhà thầu được khai thác tối đa công suất hoạt động của thiết bị, phương tiện và thời gian khai thác trong ngày để bảo đảm sản lượng khai thác, đồng thời căn cứ tình hình thực tế khai thác của các mỏ đã cấp cho Dự án, tiến hành rà soát, đánh giá nội dung đánh giá tác động môi trường được duyệt để xem xét, có phương án điều chỉnh tăng công suất khai thác các mỏ (nếu đủ điều kiện).

Phó Thủ tướng đề nghị 3 địa phương rà soát các mỏ đang khai thác, các khu vực mỏ mới trên địa bàn (đặc biệt tỉnh An Giang và Vĩnh Long), ưu tiên các mỏ gia hạn, nâng công suất để cung ứng cho dự án và giao thêm các mỏ mới cho các nhà thầu triển khai thủ tục khai thác bảo đảm đủ công suất để đến 30/6/2024 cung cấp đủ về công trường khối lượng cát đã được Thủ tướng Chính phủ giao; chỉ đạo các cơ quan đơn vị rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục để có thể khai thác trước ngày 15/3/2024.

UBND các tỉnh Trà Vinh, Sóc Trăng chỉ đạo các sở, ban, ngành liên quan phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài nguyên và Môi trường, chủ đầu tư, các nhà thầu để triển khai các thủ tục giao mỏ cát biển cho nhà thầu khai thác theo cơ chế đặc thù tại các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ. Bên cạnh đó, UBND các tỉnh có nguồn vật liệu cát đắp (Tiền Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Bến Tre…) hỗ trợ chủ đầu tư và các nhà thầu tiếp cận, khảo sát các mỏ cát (cát sông, cát biển) trong địa bàn tỉnh.

Phó Thủ tướng giao Bộ GTVT chỉ đạo chủ đầu tư, các nhà thầu phối hợp chặt chẽ với địa phương hoàn thiện thủ tục các mỏ còn lại đã cấp cho Dự án để khai thác vào đầu tháng 2/2024; căn cứ nhu cầu, khả năng cung ứng, công suất cung ứng, tổ chức rà soát, thống kê thông tin các mỏ (mỏ hết hạn giấy phép khai thác nhưng còn trữ lượng, mỏ đang khai thác, mỏ quy hoạch...) để phối hợp với các địa phương triển khai các thủ tục gia hạn, nâng công suất hoặc cấp mỏ mới cho các nhà thầu khai thác; trong đó cần rà soát, khảo sát mở rộng phạm vi đối với các mỏ cát thuộc các tỉnh khác trong khu vực (Tiền Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Bến Tre...) và các nguồn cát hợp pháp khác nếu có.

Bộ GTVT phải phối hợp với các cơ quan, đơn vị của các địa phương (Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, Sở GTVT…) để triển khai các thủ tục giao mỏ cát biển cho nhà thầu khai thác theo cơ chế đặc thù và quy định của pháp luật, phục vụ thi công thí điểm mở rộng tại các phạm vi phù hợp của Dự án.

Bộ Tài nguyên và Môi trường được yêu cầu phối hợp chặt chẽ với Bộ GTVT và UBND các tỉnh để kịp thời hướng dẫn thủ tục cấp mỏ, nâng công suất mỏ cũng như bổ sung thêm các mỏ phục vụ Dự án, bảo đảm tiến độ yêu cầu; kịp thời hướng dẫn UBND tỉnh An Giang đối với nội dung xác nhận thu hồi khoáng sản đối với các khu mỏ phục vụ thi công các dự án đường bộ cao tốc; sớm hướng dẫn các địa phương về trình tự, thủ tục liên quan đến việc khai thác cát biển theo cơ chế đặc thù và quy định của pháp luật.

Căng thẳng nguồn cát

Theo Bộ GTVT, để đảm bảo hoàn thành Dự án thành phần đoạn Cần Thơ - Cà Mau vào cuối năm 2025 theo yêu cầu của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính, Bộ GTVT đang tập trung quyết liệt chỉ đạo chủ đầu tư, các nhà thầu khẩn trương huy động đầy đủ máy móc thiết bị, nhân vật lực để triển khai thi công, tuy nhiên hiện nay tiến độ thi công còn chậm do thiếu nguồn vật liệu cát đắp nền đường (đặc biệt đối với Dự án thành phần đoạn Cần Thơ - Cà Mau.

Trước đó, để tháo gỡ khó khăn về nguồn vật liệu cát đắp, trên cơ sở báo cáo của Bộ GTVT, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo UBDN các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long ưu tiên bố trí ngay nguồn cát đắp cho Dự án với khối lượng: An Giang 7 triệu m3 (năm 2023 là 3,3 triệu m3), Đồng Tháp 7 triệu m3 (năm 2023 là 3,3 triệu m3), Vĩnh Long 5 triệu m3 (năm 2023 là 2,5 triệu m3).

Theo tính toán tiến độ thi công phải cấp đủ khối lượng 18,5 triệu m3 vào cuối tháng 6/2024, trong đó năm 2023 phải cấp được 9,1 triệu m3.

Mặc dù Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã quyết liệt chỉ đạo các địa phương tập trung tháo gỡ để sớm cung cấp vật liệu cho các dự án, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ GTVT đã chủ động tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc nhưng tình hình cung ứng vật liệu cho dự án đến nay rất chậm, không đáp ứng tiến độ yêu cầu. Cụ thể, tại tỉnh An Giang còn thiếu 1 triệu m3; tỉnh Vĩnh Long còn thiếu 1,98 triệu m3.

Về thủ tục cấp mỏ vật liệu, Bộ GTVT cho biết là UBND tỉnh An Giang đã hoàn thành thủ tục cấp mỏ 1,6 triệu m3; đang hoàn thiện các thủ tục đối với 5 mỏ nhà thầu đã trình với trữ lượng 4,4 triệu m3, dự kiến có thể khai thác vào tuần đầu tháng 2/2024.

UBND tỉnh Đồng Tháp đã hoàn thành thủ tục nâng công suất các mỏ đang khai thác (trữ lượng 0,977 triệu m3) và 7 mỏ mới (trữ lượng 6,023 triệu m3); đã khai thác 5 mỏ (trữ lượng 3,523 triệu m3); 2 mỏ với trữ lượng 2,5 triệu m3 sẽ khai thác vào tuần đầu tháng 2/2024.

UBDN tỉnh Vĩnh Long đã hoàn thành thủ tục cấp 3 mỏ với trữ lượng 1,82 triệu m3; đã khai thác 1 mỏ với trữ lượng 0,5 triệu m3, 2 mỏ mới với trữ lượng 1,32 triệu m3 sẽ khai thác vào tuần đầu tháng 2/2024; đang hoàn thiện thủ tục đối với 1 mỏ nhà thầu đã trình với trữ lượng 1,2 triệu m3, dự kiến có thể khai thác trong tháng 2/2024.

Về tình hình cung ứng vật liệu, Bộ GTVT cho biết là các đơn vị thi công đã đưa về công trường tổng cộng 2 triệu m3, trong đó: tỉnh An Giang 0,4 triệu m3; tỉnh Đồng Tháp 1,6 triệu m3; tỉnh Vĩnh Long, cát cần phải tuyển rửa nên mới lấy được 3.800 m3.

Mặc dù các mỏ đã khai thác và cung ứng cho dự án có tổng trữ lượng 6,6 triệu m3 nhưng công suất khai thác hạn chế, bình quân 1 ngày chỉ đưa về công trường 16.000 m3. Nếu tuần đầu tháng 2/2024 có thể khai thác 10 mỏ nêu trên thì với công suất cấp phép hiện nay, mỗi ngày cũng chỉ cung ứng cho dự án Cần Thơ-Cà Mau được 34.000 m3. Trong khi, do việc cung ứng năm 2023 chậm nên cần phải cung ứng khoảng 90.000m3/ngày mới có thể hoàn thành dự án theo kế hoạch.

Ngày 29 và 30/1/2024, Bộ trưởng Bộ GTVT đã chủ trì đoàn công tác, trực tiếp làm việc với các địa phương nhằm khơi thông nguồn vật liệu đắp cho các dự án, qua kết quả làm việc với các địa phương cho thấy vẫn còn tồn tại vướng mắc cần được tháo gỡ.

Cụ thể, 11 khu vực mỏ được UBND tỉnh An Giang dự kiến cung ứng cho các dự án trong khu vực không thuộc khu vực cấm hoạt động khoáng sản được UBND tỉnh phê duyệt nhưng đã đến thời gian phải rà roát, điều chỉnh (5 năm) theo quy định của Nghị định số 23/2020/NĐ-CP ngày 24/2/2020 nên UBND tỉnh đã có văn bản hỏi Bộ Tài nguyên và Môi trường xin ý kiến trước khi triển khai các thủ tục cấp mỏ (theo quy định thẩm quyền giải quyết thuộc UBND tỉnh).

Bên cạnh đó, thủ tục giao mỏ và cấp bản Đăng ký khai thác cho các nhà thầu còn chậm; công suất được phép khai thác của các mỏ mới rất hạn chế, theo hồ sơ đánh giá tác động môi trường đã trình UBND tỉnh phê duyệt thì hầu hết các mỏ phải kéo dài sang năm 2025 mới khai thác hết trữ lượng.

“Tại một số địa phương đang yêu cầu công suất khai thác theo ngày mà không cho khai thác theo số thiết bị khai thác đã được chấp thuận trong bản đăng ký khai thác, dẫn đến tại một số mỏ, thiết bị khai thác chỉ hoạt động được khoảng 50% thời gian trong ngày nên không đáp ứng được sản lượng cung cấp”, Bộ GTVT thông tin.