Chính thức trình Quốc hội dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình

Tiếp tục Kỳ họp thứ 10, sáng 14/11 Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày Tờ trình về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.

TIN LIÊN QUAN

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày Tờ trình.

Bước đi chiến lược, mang tính đột phá

Về sự cần thiết đầu tư, ông Minh nêu rõ, sân bay Nội Bài với vai trò cửa ngõ hàng không quốc tế chính của Thủ đô Hà Nội và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ đang khai thác vượt quá công suất thiết kế, đồng thời còn một số hạn chế về chất lượng dịch vụ, tiện ích, công nghệ…

Dù sân bay Nội Bài đã có nghiên cứu, quy hoạch mở rộng nhưng gặp nhiều khó khăn do hạn chế về quỹ đất, giải phóng mặt bằng và cần thời gian để hoàn thành.

Trong bối cảnh đó, việc đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình là bước đi chiến lược, mang tính đột phá, góp phần tái cấu trúc mạng lưới hàng không Vùng Thủ đô.

Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng, sân bay Gia Bình sẽ giữ vai trò bổ trợ chiến lược cho Nội Bài, phát huy lợi thế về không gian, kết nối và hạ tầng, đồng thòi tạo đà phát triển cho các ngành công nghiệp, logistics, thương mại điện tử, du lịch và dịch vụ.

Dự án đồng thời có ý nghĩa đặc biệt trong bảo đảm quốc phòng, an ninh và phục vụ các sự kiện đối ngoại quan trọng, đặc biệt là Hội nghị cấp cao APEC năm 2027.

Về mục tiêu, Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho hay Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình được đầu tư xây dựng theo các chuẩn mực quốc tế, trở thành cảng hàng không thông minh, xanh, bền vững, thế hệ mới đẳng cấp quốc tế, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Đây cũng là sân bay phục vụ khai thác lưỡng dụng đảm bảo hoạt động an ninh - quốc phòng và các sự kiện đối ngoại quan trọng; đạt tiêu chuẩn dịch vụ cảng hàng không quốc tế 5 sao, thuộc nhóm 10 cảng hàng không 5 sao hàng đầu thế giới theo tiêu chí của Skytrax và nằm trong nhóm sân bay có trải nghiệm hành khách xuất sắc (AQS) theo đánh giá của Hội đồng sân bay quốc tế (ACI).

Gia Bình cũng hướng tới là cửa ngõ hàng không của miền Bắc, là cảng hàng không trung chuyển hành khách, hàng hóa và cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa, đại tu máy bay (MRO) của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Dự án dự kiến được đầu tư với quy mô cấp 4F theo tiêu chuẩn của Tổ chức Hàng không dân dụng Quốc tế (ICAO); đáp ứng nhu cầu khai thác khoảng 30 triệu hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm giai đoạn đến năm 2030; khoảng 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm tầm nhìn đến năm 2050.

Dự án dự kiến có 2 cặp đuờng cất hạ cánh song song, mỗi cặp bao gồm 2 đường cất hạ cánh; khoảng cách giữa hai cặp đường cất hạ cánh là 1.800m để bảo đảm khả năng cất hạ cánh độc lập, tối ưu cho công tác quản lý bay và khai thác. Chiều dài các đường cất hạ cánh có kích thước 3.500 - 4.000m, đáp ứng khả năng khai thác đối với tất cả các loại máy bay thân rộng, tầm xa thế hệ mới hiện nay.

Nhà ga hành khách của sân bay Gia Bình, theo tờ trình của Chính phủ, được xây dựng trên cơ sở tiêu chuẩn phục vụ 5 sao của SkyTrax, tập trung tối ưu hóa công năng khai thác, tổ chức không gian hiệu quả, bảo đảm phục vụ lưu lượng hành khách lớn một cách thuận tiện, hợp lý.

Giai đoạn đến năm 2030, nhà ga hành khách được xây dựng với diện tích dự kiến khoảng 350.000m2, giai đoạn đến năm 2050 được mở rộng với diện tích dự kiến khoảng 460.00 m2. Riêng nhà ga VIP được xây dựng độc lập với khu nhà ga hành khách với diện tích dự kiến khoảng 5.900m2.

Dự án dự kiến sử dụng khoảng hơn 1.800ha đất, gồm gần 125ha đất an ninh, hơn 327ha đất công cộng, hơn 169ha đất ở…; ảnh hưởng đến khoảng 7.100 hộ gia đình (trong đó dự kiến tái định cư khoảng 5.800 hộ) và 118 tổ chức.

Tổng vốn đầu tư sân bay Gia Bình, theo báo cáo của Chính phủ, khoảng 196.378 tỷ đồng. Trong đó, giai đoạn 1 khoảng 141.236 tỷ đồng, giai đoạn 2 khoảng 55.142 tỷ đồng.

Dự án được đầu tư bằng nguồn vốn của nhà đầu tư, bao gồm vốn chủ sở hữu và vốn huy động hợp pháp.

Về tiến độ, Chính phủ dự kiến giai đoạn 2025-2027 sẽ đầu tư xây dựng các công trình cần thiết để phục vụ Hội nghị cấp cao APEC 2027.

Giai đoạn 2026-2030 sẽ hoàn thành xây dựng các công trình còn lại của giai đoạn 1 bảo đảm đồng bộ vận hành, khai thác đáp ứng công suất 30 triệu hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm.

Ở giai đoạn 2 (2031-2050), dự kiến sẽ hoàn thành các hạng mục công trình đáp ứng công suất 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm.

Chính phủ tính toán thời hạn hoạt động của dự án là 70 năm (từ năm 2025 đến năm 2095).

Đề xuất chính sách đặc biệt hỗ trợ đầu tư, Chính phủ nêu rõ trong phạm vi giải phóng mặt bằng của dự án có khoảng 25 di tích cần phải di dời nhưng pháp luật hiện hành chưa có quy định về việc này.

Vì vậy, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép UBND tỉnh Bắc Ninh được phép di dời các di tích lịch sử - văn hóa (các cấp) trong quá trình triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thực hiện đầu tư sân bay Gia Bình.

Làm rõ cơ sở xác định thời gian hoạt động của dự án là 70 năm

Thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội nhất trí với sự cần thiết đầu tư Dự án, Chủ nhiệm Phan Văn Mãi cho biết.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi.

Cơ quan thẩm tra cũng cơ bản thống nhất với mục tiêu, quy mô, địa điểm, thời gian, tiến độ thực hiện dự án đầu tư, nhu cầu sử dụng đất, phương án giải phóng mặt bằng, di dân tái định cư, phương án lựa chọn công nghệ chính, giải pháp bảo vệ môi trường như Chính phủ trình.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị lượng hóa rõ các mục tiêu của Dự án (tiêu chuẩn 5 sao Skytrax, top 10 thế giới, Net Zero...), xác định lộ trình và tính khả thi. Cùng đó là bổ sung đánh giá về địa chất, thủy văn, thoát nước, tác động đến sông Ngụ và làm rõ phương án đầu tư hệ thống giao thông kết nối đa phương thức đồng bộ với tiến độ hoàn thành Dự án.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị đánh giá tính khả thi trong việc hoàn thành Dự án để đáp ứng tiến độ phục vụ APEC năm 2027, trong bối cảnh còn nhiều vướng mắc về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và điều kiện địa chất phức tạp; phương án đào tạo, chuyển đổi nghề, tạo việc làm cho người dân bị ảnh hưởng và giải pháp bảo đảm an ninh lương thực khi thực hiện thu hồi diện tích lớn đất lúa 2 vụ; làm rõ danh mục, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình kiểm định, vận hành, đào tạo nhân sự và thiết lập cơ chế thẩm định liên ngành bảo đảm an toàn, bảo mật và vận hành ổn định.

Chủ nhiệm cơ quan thẩm tra cũng đề nghị làm rõ hơn căn cứ tính toán suất đầu tư Dự án, so sánh suất đầu tư với các dự án sân bay tương đương trong khu vực và điều chỉnh theo giá địa phương để lựa chọn mức chi phí phù hợp, tối ưu; nguồn vốn, khả năng thu hồi vốn và trả nợ vốn vay.

Ngoài ra, cơ quan thẩm tra đề nghị bổ sung báo cáo đánh giá tác động cụ thể hơn về thủy văn, ngập úng, biến đổi dòng chảy, xây dựng kế hoạch quản lý môi trường, giám sát khí thải, tiếng ồn, đánh giá tác động sinh thái, tiếng ồn đến dân cư và thiết lập cơ chế giám sát cộng đồng.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ phân tích cơ sở xác định thời gian hoạt động của dự án là 70 năm. Theo cơ quan thẩm tra, cần xác định dựa trên thời gian thu hồi vốn thực tế và quy định giám sát định kỳ 5 năm/lần để cập nhật doanh thu, chi phí, lợi nhuận và điều chỉnh linh hoạt, nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng.

Về sơ bộ tổng mức đầu tư và nguồn vốn, cơ quan thẩm tra của Quốc hội đề nghị Chính phủ làm rõ hơn căn cứ tính toán suất đầu tư Dự án, so sánh suất đầu tư với các dự án sân bay tương đương trong khu vực và điều chỉnh theo giá địa phương để lựa chọn mức chi phí phù họp, tối ưu. Chính phủ cũng cần làm rõ hơn về nguồn vốn, khả năng thu hồi vốn và trả nợ vốn vay.

Nhất trí với cơ chế, chính sách đặc biệt mà Chính phủ đề xuất, song cơ quan thẩm tra đề nghị quy định rõ về xử lý hệ quả sau khi di dời các di tích, nhất là việc công nhận lại di tích sau khi di dời, bảo đảm giữ nguyên yếu tố gốc, giá trị lịch sử - văn hóa.

Bên cạnh đó, cần quy định rõ trách nhiệm, thời hạn, cơ chế báo cáo và hậu kiểm đối với UBND tỉnh Bắc Ninh trong quá trình thực hiện các thủ tục đất đai, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, di dời di tích lịch sử - văn hóa, đồng thời thiết lập cơ chế giám sát của Quốc hội, các Bộ, ngành, cơ quan trung ương, bảo đảm tính minh bạch trong thực hiện cơ chế, chính sách đặc biệt.

Sau khi được thảo luận tại tổ và hội trường, Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình dự kiến được Quốc hội thông qua trong ngày cuối cùng của kỳ họp thứ 10 (11/12).

Tại báo cáo thẩm tra đầy đủ, cơ quan thẩm tra cho biết, theo hồ sơ Dự án, suất đầu tư bình quân 3.800 USD/m2 (dựa trên các sân bay tham khảo) là có cơ sở, tuy nhiên cần làm rõ căn cứ lựa chọn số liệu tham chiếu, phương pháp quy đổi tỷ giá, điều chỉnh theo điều kiện địa điểm xây dựng (chi phí nhân công, vật liệu) và các yếu tố đặc thù khác, bảo đảm đúng tiêu chuẩn, định mức, tránh để tổng mức đầu tư quá cao, tăng chi phí đầu tư, ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính, nghĩa vụ thuế, huy động vốn vay và xác định giá trị tài sản sau Dự án. Về nguồn vốn, có ý kiến cho rằng, Dự án được nhà đầu tư đề xuất theo Luật Đầu tư số 61/2020/QH14, sử dụng 15% vốn chủ sở hữu và 85% vốn vay tín dụng.

Nhà đầu tư phải tính đúng, tính đủ chi phí, chịu trách nhiệm về rủi ro, hiệu quả và tuân thủ quy định pháp luật trong quá trình triển khai Dự án. Có ý kiến đề nghị cân nhắc nâng tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên 15% để tăng tính khả thi và khẳng định năng lực của nhà đầu tư. Có ý kiến cho rằng, nguồn vốn, khả năng thu hồi vốn và trả nợ vốn vay nêu tại Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi còn chung chung, do đó, đề nghị bổ sung làm rõ.