Mỏ vàng dược liệu

Việc sáp nhập Quảng Nam đã mang lại cho Đà Nẵng động lực phát triển mới. Đó là ngành công nghiệp dược liệu, nhờ nguồn tài nguyên thiên nhiên đặc biệt quý hiếm. Đà Nẵng có phần lớn diện tích là đất lâm nghiệp, chiếm trên 70% diện tích tự nhiên, với hệ thực vật làm thuốc phong phú. Theo Viện Dược liệu (Bộ Y tế), Thành phố có hơn 832 loài, 593 chi và 190 họ thực vật làm thuốc, trong đó 36 loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam. Tổng diện tích cây dược liệu được thống kê khoảng 2.471 ha.

Trong số đó, sâm Ngọc Linh, được ví như “vàng xanh” của Việt Nam, là “bảo vật” trong định hướng phát triển ngành dược liệu của Đà Nẵng. Đến nay, Thành phố đã quy hoạch 15.567 ha để phát triển vùng trồng sâm; 18 tổ chức, doanh nghiệp và 41 nhóm hộ đã hoàn thiện hồ sơ đề nghị thuê môi trường rừng với tổng diện tích 825,44 ha, trong đó doanh nghiệp chiếm 341,75 ha. Diện tích đã trồng sâm hiện đạt khoảng 1.294 ha.

Nhận thấy giá trị đặc biệt của sâm Ngọc Linh, Đà Nẵng đã triển khai nhiều dự án bảo tồn và phát triển. Thành phố đã đầu tư 19,9 tỷ đồng để triển khai dự án bảo tồn, kiểm định sâm Ngọc Linh với hai hợp phần. Đồng thời, đầu tư dự án trồng phục hồi rừng tại khu vực phát triển vùng sâm (huyện Nam Trà My cũ) với 572,52 ha trồng mới, 112,69 ha nuôi dưỡng làm giàu rừng và 140,24 ha khoanh nuôi xúc tiến tái sinh. Hơn 360 tỷ đồng cũng được bố trí để xây dựng giao thông vào vùng sâm như tuyến Tắc Pong - Tắc Ngo, tuyến Trà Linh - Măng Lùng, tuyến Măng Lùng - Đắc G’Lây… Thành phố đang triển khai hai dự án thuộc Chương trình Phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030.

Hàng năm, ngân sách đã chi để hỗ trợ chăm sóc và bảo vệ các vườn sâm gốc thuộc hai đơn vị sự nghiệp công lập là Trung tâm Phát triển sâm Ngọc Linh và dược liệu Quảng Nam (vườn giống gốc tại xã Trà Linh) và Trại Tăk Ngo thuộc Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp Nam Trà My. Những năm qua, hai đơn vị đã cung ứng gần 107.000 cây giống sâm Ngọc Linh 1 năm tuổi cho người dân và doanh nghiệp.

Hút nguồn lực đầu tư

Dù giàu tiềm năng, nhưng ngành dược liệu Đà Nẵng vẫn có quy mô nhỏ, giá trị kinh tế chưa tương xứng, với chỉ 10 doanh nghiệp thu mua và chế biến sâm Ngọc Linh.

Để phát triển thành ngành công nghiệp, ngoài đảm bảo nguồn nguyên liệu, Đà Nẵng cần thu hút nguồn lực từ doanh nghiệp và nhà đầu tư. Phó chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Hồ Quang Bửu cho biết, địa phương đã ký thỏa thuận khảo sát đầu tư với 9 tổ chức, doanh nghiệp trong lĩnh vực phát triển sâm Ngọc Linh và dược liệu, tổng vốn cam kết hơn 5.000 tỷ đồng. Trong đó có 5 doanh nghiệp định hướng xây dựng khu sơ chế, thu mua và bảo quản dược liệu tại các vùng nguyên liệu. Ba doanh nghiệp đã đăng ký khảo sát thực địa gồm Công ty cổ phần Tập đoàn Trường Hải, Công ty cổ phần Capella Quảng Nam và Công ty cổ phần Thương mại, Dịch vụ và Công nghệ OSP.

Đáng chú ý, Tập đoàn Trường Hải đã khảo sát vùng trồng sâm và các loại dược liệu tại các xã Trà Linh, Trà Tập, Trà Tân, Tây Giang, Hùng Sơn… Dự kiến, doanh nghiệp sẽ đầu tư dự án trồng sâm và dược liệu trên diện tích khoảng 1.250 ha và đang lựa chọn khu vực lập dự án theo quy định.

Một số dự án chế biến đã hình thành, đi vào hoạt động như Nhà máy chế biến dược liệu Sâm Sâm (Công ty TNHH Sâm Sâm) chuyên chế biến sản phẩm từ sâm Ngọc Linh và các dược liệu khác. Công ty cổ phần Dược liệu Hương Quế Nam cũng đã được cấp chứng nhận đầu tư cho Nhà máy dược phẩm - dược liệu Hương Quế Nam, với quy mô 25.467 m2, tổng vốn 234 tỷ đồng.

Các khu công nghiệp tại Đà Nẵng cũng sẵn sàng quỹ đất để đón nhà đầu tư. Hiện khu vực Quảng Nam (cũ) có 16 KCN đã được chấp thuận đầu tư, trong đó 8 KCN có ngành nghề thu hút là hóa dược và dược liệu.

Ông Hồ Quang Bửu nhấn mạnh, công nghiệp chế biến sâu dược liệu là một trong những động lực tăng trưởng quan trọng. Thành phố đang khẩn trương triển khai Đề án Phát triển và hình thành trung tâm dược liệu tại với sâm Ngọc Linh là cây chủ lực, đồng thời đẩy mạnh chương trình nghiên cứu, ứng dụng để phát triển sản phẩm từ sâm và dược liệu.

Song song đó, Đà Nẵng sẽ tăng cường kết nối giữa nhà khoa học, doanh nghiệp và chính quyền để thúc đẩy nghiên cứu, sản xuất, thương mại hóa dược liệu; đẩy mạnh xúc tiến đầu tư; kiến nghị Chính phủ ban hành cơ chế ưu đãi về thuế, tín dụng và hỗ trợ hạ tầng cho nhà đầu tư.

“Dược liệu và sâm là lĩnh vực có tiềm năng lớn, tạo thêm động lực tăng trưởng cho Đà Nẵng. Với lợi thế thành phố du lịch, Đà Nẵng sẽ thúc đẩy sự kết nối giữa phát triển du lịch và dược liệu để tạo giá trị gia tăng bền vững, từng bước hình thành ngành công nghiệp dược liệu,” ông Bửu nói thêm.